Những cơ hội cho thị trường chứng khoán Việt Nam khi được nâng hạng

Góc nhìn của MSCI và FTSE về thị trường chứng khoán Việt Nam

Công ty chứng khoán BIDV – BSC vừa đưa ra báo cáo phân tích với chủ đề "Việt Nam và câu chuyện nâng hạng thị trường chứng khoán". Theo đó, trong dự thảo Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán, thị trường bảo hiểm đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030, Bộ Tài chính đề ra mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam lên thị trường mới nổi trước năm 2025.

Ngân hàng thế giới (WB) và tổ chức FTSE Russell đã làm việc, hỗ trợ Việt Nam trong quá trình nâng hạng và gần nhất vào tháng 5/2022 Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước đã ký văn bản hợp tác với Sở Giao dịch Chứng khoán New York (NYSE) về việc hỗ trợ nâng hạng.

Theo tiêu chí của MSCI và FTSE, Việt Nam đang ở thị trường cận biên đã đáp ứng một số các tiêu chí phân loại thị trường mới nổi tuy nhiên vẫn còn nhiều điều kiện cần thay đổi để đáp ứng, cụ thể như sau:

Nguồn: MSCI, FTSE, BSC Research

Theo các báo cáo đánh giá gần nhất của MSCI và FTSE, Việt Nam còn thiếu nhiều tiêu chí và cần phải cải thiện để sớm được nâng hạng thị trường.

Nhìn chung, một số vấn đề chính cơ quan quản lý cần sớm hoàn thiện, điều chỉnh bao gồm: (1) thành lập trung tâm thanh toán bù trừ trung tâm (CCP) – điểm mấu chốt khi cả FTSE và MSCI đều coi đây là nút thắt trong việc nâng hạng thị trường, (2) nâng cao chất lượng cơ sở hạ tầng, (3) hoàn thiện cơ chế chính sách, (4) vấn đề liên quan đến tỷ lệ sở hữu nước ngoài, (5) tăng cường các hoạt động bảo vệ quyền lợi cho nhà đầu tư và (6) tăng cường hoạt động thanh tra, kiểm tra giám sát.

Nhìn chung Việt Nam về cơ bản đã đáp ứng được phần lớn các tiêu chí của FTSE (7/9 tiêu chí) đối với xếp hạng thị trường mới nổi sơ cấp (Secondary Emerging) tuy nhiên đối với tiêu chí nâng hạng của MSCI mới đáp ứng 8/17 tiêu chí – tiêu chuẩn xếp hạng của MSCI khắt khe và không linh hoạt bằng việc phân loại của FTSE Russell.

Một số các tiêu chí như: mức độ tự do trên thị trường ngoại hối, cho vay chứng khoán và bán khống là những vấn đề cần thời gian để cải thiện, mặc dù vậy, đây chưa phải là các yếu tố bắt buộc cần có để được nâng hạng. Bên cạnh đó, việc chuẩn bị đưa hệ thống giao dịch mới (KRX) vận hành trong 2023 sẽ là một điểm đáng lưu ý đối với hai tổ chức xếp hạng cho các kỳ đánh giá còn lại trong năm đối với thị trường chứng khoán Việt Nam.

Nhiều cơ hội mới nếu được nâng hạng

Trong trường hợp Việt Nam được các tổ chức FTSE, MSCI nâng hạng lên thị trường mới nổi, thị trường chứng khoán nói riêng và nền kinh tế Việt Nam nói chung sẽ có thể được hưởng lợi ở một số khía cạnh như: (1) tăng cường tính hội nhập toàn cầu, nâng tầm thị trường chứng khoán Việt Nam và vị thế quốc gia, (2) doanh nghiệp có nhiều cơ hội tiếp cận với các nhà đầu tư nước ngoài tiềm năng, (3) tăng cường tính hấp dẫn của thị trường chứng khoán Việt Nam đối với các nhà đầu tư và (4) đón nhận dòng vốn lớn từ các quỹ đầu tư trên thế giới.

Dòng vốn đầu tư nước ngoài thông qua các quỹ mở, quỹ ETF – tham chiếu theo các bộ chỉ số của MSCI và FTSE được kỳ vọng sẽ “đổ” vào thị trường chứng khoán Việt Nam với quy mô lớn.

Theo dữ liệu từ Bloomberg, tính đến hết 31/3 hiện đang có 470 Quỹ với tổng quy mô 890 tỷ USD bao gồm 155 Quỹ ETF (quy mô 338 tỷ USD) và 315 Quỹ mở (quy mô 552 tỷ USD) đang đầu tư vào thị trường chứng khoán mới nổi theo xếp hạng của MSCI và FTSE, trong đó tỷ trọng các Quỹ tham chiếu theo MSCI (88%) nhiều hơn so với FTSE (12%).

Theo ước tính của BSC, trong trường hợp nếu MSCI và FTSE nâng hạng Việt Nam lên thị trường chứng khoán mới nổi sẽ có khoảng 3,5 - 4 tỷ USD mua mới các cổ phiếu Việt Nam. Ước tính dựa trên giả định tỷ trọng các cổ phiếu Việt Nam được mua mới ở mức bình quân khoảng 0,7% - tương đương với tỷ trọng của các cổ phiếu thị trường chứng khoán Philippines (được FTSE xếp hạng thị trường chứng khoán mới nổi sơ cấp) trong các danh mục đầu tư các quỹ hiện tại.

Do Việt Nam hiện vẫn chưa có trong danh sách nâng hạng của MSCI và đã trong danh sách theo dõi của FTSE nên ở kịch bản gần nhất khi được FTSE chính thức nâng hạng lên thị trường chứng khoán mới nổi sơ cấp thị trường dự kiến sẽ đón nhận khoảng 1,5 tỷ USD từ các Quỹ đầu tư mở/ETF tham chiếu theo bộ chỉ tiêu của FTSE – tương đương với quy mô mà thị trường chứng khoán Philippines hiện tại.

Những cơ hội cho thị trường chứng khoán Việt Nam khi được nâng hạng

Thị trường chứng khoán Việt Nam đã được FTSE đưa vào danh sách theo dõi xem xét nâng hạng lên thị trường mới nổi sơ cấp kể từ tháng 9/2018, tuy nhiên mới đây nhất FTSE đã cảnh báo về quá trình nâng hạng thị trường Việt Nam khi việc cải tổ vẫn chưa rõ ràng đồng thời FTSE Russell có thể cân nhắc lại việc giữ Việt Nam trong danh sách theo dõi nâng hạng.

Mặt khác, Việt Nam cũng chưa có tên trong danh sách theo dõi nâng hạng của MSCI do đó để thị trường chứng khoán Việt Nam tiếp tục có một bước chuyển mình mới, hội nhập sâu rộng với sự phát triển chung trong khu vực và thế giới rất cần sự chỉ đạo, hành động quyết liệt, hiệu quả của các cơ quan quản lý, sự chung tay của các thành viên tham gia trong việc thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường nhằm đạt được mục tiêu nâng hạng thị trường vào năm 2025 mà Bộ Tài chính đã đặt ra.