Nhu cầu bức thiết cho phát triển
Trước thực trạng nhiều dự án dù đã đăng ký song vẫn đắp chiếu để đấy hoặc chậm tiến độ thị công công trình, mới đây, UBND TP. Hà Nội vừa ban hành Kế hoạch về việc kiểm tra, xử lý các dự án vốn ngoài ngân sách có sử dụng đất chậm triển khai, vi phạm Luật Đất đai trên địa bàn thành phố. Theo đó 383 dự án chậm triển khai trên địa bàn 30 quận huyện, thị xã sẽ được Sở Kế hoạch và Đầu tư đưa vào tầm ngắm tập trung kiểm tra, rà soát và thu hồi đất.
Theo nhận định của các chuyên gia, đầu tư theo hợp đồng BT, hay còn gọi là đổi đất lấy hạ tầng là 1 trong 2 phương thức cơ bản trong đầu tư theo hình thức đối tác công - tư (PPP) .
Đầu tư theo phương thức này, về mặt tích cực sẽ giảm bớt áp lực ngân sách đầu tư công, chia sẻ bớt gánh nặng cho Nhà nước trong việc đầu tư các công trình trọng điểm, hạ tầng.
Trong một nền kinh tế đang phát triển và cơ sở hạ tầng vẫn đang còn thiếu, yếu, cần được hoàn thiện, trong khi ngân sách hạn hẹp, việc thúc đẩy PPP để hoàn thiện nền tảng hạ tầng của nền kinh tế là rất cần thiết.
 |
| Các dự án BT do doanh nghiệp tư nhân thực hiện thường được triển khai nhanh và khá hiệu quả |
Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội, nhu cầu đầu tư của Thành phố là rất lớn, nhưng khó khăn về ngân sách, khó cân đối nguồn vốn, nên từ năm 2016, Hà Nội có chủ trương huy động nguồn lực xã hội đầu tư vào hạ tầng, trong đó ưu tiên thực hiện một số dự án hạ tầng trọng điểm theo hình thức BT.
Việc thực hiện các dự án BT này đều tuân thủ các quy định về đầu tư theo hình thức PPP. Báo cáo nghiên cứu khả thi các dự án cũng được các cơ quan chuyên môn của Hà Nội thẩm định kỹ, quỹ đất giao để thanh toán cho nhà đầu tư được tính toán theo phương án có giá trị cao nhất…
Theo ông Phạm Quý Tiên, Chánh Văn phòng UBND TP. Hà Nội, trong điều kiện ngân sách nhà nước còn khó khăn, đầu tư công hạn chế và cắt giảm, các nguồn vốn ODA cũng giảm dần, việc đầu tư phát triển hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, đặt biệt là các công trình giao thông, hạ tầng lại là yêu cầu bức thiết của Thành phố, nên phải phát triển các hình thức PPP thông qua các loại hợp đồng BT, BOT.
Đơn cử, nửa đầu năm 2018, lãnh đạo Hà Nội đã trao giấy chứng nhận đầu tư cho một loạt dự án về hạ tầng giao thông được triển khai theo hình thức hợp đồng BT. Đổi lại, Thành phố giao nhà đầu tư khoảng 700 ha đất đối ứng tại nhiều khu vực khác nhau trên địa bàn.
Nhưng cần chặt chẽ, đúng quy định
Theo đại diện UBND TP. Hà Nội, từ năm 2015, căn cứ Nghị định 15/2015/NĐ-CP, UBND Thành phố đã chỉ đạo các sở, ngành, địa phương triển khai thực hiện một số dự án trọng điểm, cấp bách theo hình thức PPP, mà cụ thể là loại hợp đồng BT để khắc phụ tồn tại, hạn chế và đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án. Vị này cũng khẳng định, quy trình thực hiện các dự án này luôn đảm bảo chặt chẽ, đúng quy định pháp luật. Đây là các dự án được nghiên cứu trong giai đoạn từ năm 2009 - 2015, nhà đầu tư đã bố trí vốn để lập hồ sơ đề xuất dự án, lập báo cáo nghiên cứu khả thi, đã được Thành phố báo cáo các bộ, ngành Trung ương xem xét và được Thủ tướng Chính phủ đồng ý chủ trương thực hiện theo hình thức BT và cho phép chỉ định nhà đầu tư đàm phán trực tiếp hợp đồng BT.
Việc tổ chức lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án cũng phải đảm bảo công khai, minh bạch. Các nhà đầu tư phải đảm bảo được các tiêu chí về năng lực tài chính, năng lực quản trị dự án, đã ứng vốn để lập hồ sơ đề xuất dự án, báo cáo nghiên cứu khả thi. Bên cạnh đó, nhà đầu tư còn phải cam kết bố trí vốn để xây dựng công trình BT trước khi được Thành phố giao đất đối ứng với lãi suất thấp nhất và thời gian thi công công trình ngắn nhất.
Thông tin thêm về nội dung này, đại diện UBND TP. Hà Nội cho biết, nhà đầu tư được lựa chọn trong các dự án BT phải ứng 100% vốn để lập quy hoạch chi tiết 1/500, thực hiện giải phóng mặt bằng, đầu tư hạ tầng kỹ thuật các dự án đối ứng và chi phí đầu tư được khấu trừ vào tiền sử dụng đất theo quy định.
 |
| Nhiều quy định vẫn đang theo rất sát tính khả thi của các dự án BT |
Còn theo ông Nguyễn Hữu Nghĩa, Phó giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP. Hà Nội, nhà đầu tư cũng chỉ được khai thác sử dụng đối với diện tích đất thương phẩm (chiếm khoảng 26% trên tổng diện tích khu đất) để tính giá trị thanh toán, giao cho nhà đầu tư hoàn vốn cho công trình BT, còn lại là đất làm đường giao thông, cây xanh, hồ nước, công trình xã hội không phải là đối tượng để tính tiền sử dụng đất.
Chưa dừng ở đó, sau khi quy hoạch chi tiết 1/500 và chủ trương đầu tư dự án được phê duyệt, thành phố mới quyết định giao đất để thanh toán cho công trình BT. Giá đất thanh toán sẽ được cơ quan liên ngành thành phố xác định theo sát giá thị trường và đúng quy định của Chính phủ và Bộ Tài chính.
Ngoài ra, sau khi thanh toán tương đương giá trị công trình BT, diện tích đất còn thừa (nếu có), thành phố sẽ thu hồi lại, thực hiện quản lý theo đúng quy định. “Đặc biệt, UBND TP. Hà Nội đã chỉ đạo việc thanh toán, quyết toán công trình BT (bao gồm cả các dự án đối ứng) chỉ hoàn thành sau khi có kết quả kiểm toán các dự án theo quy định của pháp luật”, đại diện UBND TP. Hà Nội nhấn mạnh.
Cùng vấn đề này, đầu 2018, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã công bố Dự thảo Luật PPP nhằm khắc phục các bất cập trong hình thức đầu tư này và đang lấy ý kiến các bên.
Theo đó, không hoàn toàn nói không với các hình thức đầu tư BT, BOT hay BTO…, Thỏa thuận đầu tư sẽ được đặt trong các quy định chung của tổng thể pháp luật được định khung cho hình thức PPP. BT, BOT và nhiều hình thức hợp đồng khác trong PPP có thể thay đổi bắt đầu từ phương thức thu hút nhà đầu tư như quyền lợi thanh toán để đi tới hợp tác.
Hữu Dũng
Phiên bản di động