Doanh nghiệp và chuyện thưởng Tết 2021: "Một nắm khi đói bằng một gói khi no"

Ảnh minh họa (nguồn internet)

Cần tri ân người lao động đúng thời điểm

Đâu đó, dự báo mức thưởng Tết năm 2021 phần lớn vẫn chưa được các doanh nghiệp tiết lộ trong khi số ít doanh nghiệp thì khá dè dặt. Các chuyên gia kinh tế nhận định, với tình hình sản xuất kinh doanh trong năm 2020 bị tác động nặng nề bởi dịch COVID-19, nhiều khả năng mức thưởng Tết sẽ không thể cao.

Mới đây, chia sẻ với báo giới, ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội thẳng thắn cho rằng, thời điểm này, chưa nên bàn đến việc thưởng Tết vì các doanh nghiệp đang phải gấp rút khắc phục khó khăn để khôi phục sản xuất.

"Xét một cách tổng quan và nhìn nhận vào tình hình chung, chắc chắn là thưởng Tết năm 2021 sẽ không cao và cũng sẽ không có những mức rất cao được, đó là dự báo của tôi", ông Lợi cho biết.

Mặc dù mức thưởng có thể khó cao, song theo ông Lợi, hiện nay việc thưởng rất quan trọng, bởi vì tiền thưởng có giá trị thúc đẩy cho người lao động gắn bó lâu dài với doanh nghiệp hoặc với cơ quan đơn vị. Do đó, nếu không quan tâm đến vấn đề tiền thưởng, sức hút của doanh nghiệp, tổ chức đối với người lao động, cán bộ công chức sẽ không cao.

Nhiều doanh nghiệp địa ốc nói "không" với thưởng Tết

Giám đốc một sàn môi giới ở quận 2 (TP. HCM) chia sẻ, doanh nghiệp hiện có hơn 100 nhân viên kinh doanh nhưng suốt năm qua chỉ có 15 giao dịch thành công. Điều này khiến phần lớn các nhân viên phải sống bằng lương cơ bản.

"Tài chính eo hẹp, duy trì được công ty đã là may mắn nên năm nay không có thưởng Tết" - vị này nói và cho biết thêm, nhiều doanh nghiệp bạn cũng cùng chung cảnh ngộ. Không ít công ty đóng cửa để "né" thưởng Tết. Cố gắng lắm, doanh nghiệp bất động sản chỉ đảm bảo được lương tháng 13 cho nhân viên.

Ông Lê Văn Mừng, Giám đốc Công ty Bất động sản M-One nói rằng, đến giờ công ty vẫn chưa có con số thưởng Tết cụ thể nhưng chắc sẽ giảm mạnh so với các năm trước. Năm nay thị trường bất động sản gần như đóng băng, Công ty M-One cũng bị ảnh hưởng nhưng vẫn sẽ giữ mức thưởng Tết đảm bảo cho nhân viên như thưởng danh hiệu thi đua, thưởng lương tháng thứ 13.

Dưới góc độ tổ chức công đoàn, ông Lê Đình Quảng, Phó Trưởng ban Quan hệ lao động (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) cũng khẳng định, năm 2021, thưởng Tết sẽ khó khăn hơn so với nhiều năm trước đây. Thậm chí "khả năng để có tiền thưởng cao hơn năm ngoái là rất khó".

Đại diện Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cũng thông tin, qua nắm tình hình chung, hiện nay hầu hết các doanh nghiệp đảm bảo được việc làm thì cơ bản vẫn duy trì tiền thưởng Tết theo mức trung bình, dù không tăng nhưng sẽ cố gắng ít nhất là một tháng tiền lương theo hợp đồng lao động hoặc tiền lương cơ bản.

Bên cạnh đó, mặc dù dịch COVID-19 gây khó khăn chung cho nền kinh tế, song một số doanh nghiệp lại có hoạt động tốt hơn nên có cam kết sẽ thưởng cho người lao động ở mức xứng đáng, tuy nhiên theo ông Quảng số này là không nhiều.

"Còn lại một số doanh nghiệp khó khăn thực sự do bị ảnh hưởng trực tiếp bởi dịch COVID-19 dẫn đến sản xuất đình đốn, người lao động phải nghỉ việc hoặc việc làm không đầy đủ khiến tiền lương sụt giảm như: Ngành dịch vụ, khách sạn, du lịch, vận tải… dù gặp khó khăn, nhưng chúng tôi được biết họ vẫn cố gắng cam kết đảm bảo tiền lương và sẽ có một khoản để động viên người lao động. Chúng tôi ghi nhận đây là một sự nỗ lực rất lớn từ phía doanh nghiệp", ông Quảng nói.

Mong doanh nghiệp có đơn hàng, người lao động thêm tiền thưởng tết

Dẫn nguồn laodong.vn, theo một chủ nhà trọ tại Khu công nghiệp Yên Phong (Bắc Ninh), mọi năm khu trọ của bà kín phòng, còn năm nay đang bị trống 10 phòng (trong tổng số 30 phòng).

“Nhiều công nhân kêu năm nay ít việc hơn, thu nhập giảm hơn; Một số đã nghỉ việc trong khi một số chuyển đi nơi khác. Tôi phải giảm tiền phòng để hỗ trợ, “giữ chân” người lao động này. Có lẽ, đây là năm công nhân gặp nhiều khó khăn nhất trong những năm gần đây”, vị chủ nhà trọ chia sẻ.

Tránh thưởng Tết bằng hàng tồn kho

Bên cạnh mức thưởng, thì hình thức thưởng như thế nào cũng là vấn đề nhận được sự quan tâm không kém, nhất là từ đầu năm sau, quy định thưởng Tết ngoài tiền mặt có thể bằng hiện vật hay hình thức khác chính thức có hiệu lực.

Bày tỏ quan điểm về vấn đề này, ông Lê Đình Quảng đánh giá là sẽ đảm bảo linh hoạt hơn cho các doanh nghiệp, bởi vì trong thực tế nhiều doanh nghiệp có thể thưởng bằng các hiện vật, tài sản rất phù hợp với nhu cầu của người lao động cũng như khả năng vốn có của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, đại diện Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam vẫn có một chút băn khoăn nếu như doanh nghiệp nào đó lợi dụng quy định này để không thực hiện trách nhiệm thưởng Tết cho người lao động. Trường hợp khác là doanh nghiệp lấy sản phẩm của mình thưởng cho người lao động như một cách tiêu thụ giúp sản phẩm, thưởng bằng hiện vật nhưng không phù hợp với nhu cầu của người lao động trong dịp Tết hoặc vượt quá nhu cầu đó là không nên.

Thưởng Tết - ít hay nhiều vẫn là một nghĩa cử cao đẹp

Trên thực tế, pháp luật đã quy định thưởng do người sử dụng lao động căn cứ vào hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, chất lượng làm việc của người lao động. Dù thế, ông Quảng cho rằng người sử dụng lao động vẫn phải có quy chế thưởng trên cơ sở lấy ý kiến tổ chức công đoàn, làm sao việc thưởng này đảm bảo động viên người lao động, phù hợp điều kiện cụ thể của doanh nghiệp.

Cùng với sự tham gia của công đoàn cơ sở, cơ quan quản lý Nhà nước cũng phải thực hiện biện pháp giám sát nhằm không để việc thưởng mất đi ý nghĩa.

Đồng quan điểm, nhưng ông Bùi Sỹ Lợi cũng nhấn mạnh rằng việc thưởng Tết bằng hiện vật hay hình thức khác ngoài tiền thì vẫn phải có sự thỏa thuận giữa chủ sử dụng lao động và người lao động.

Theo ông Lợi, pháp luật dù không bắt buộc người sử dụng lao động phải thưởng Tết nhưng trong quy định thưởng nói chung nêu rõ nếu người sử dụng lao động ép người lao động nhận thưởng bằng hiện vật là trái pháp luật và sẽ phải xử lý.

Từ thực tế như vậy, ông Lợi đề nghị các cơ quan chức năng phải tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, hướng dẫn để chủ sử dụng lao động thực hiện theo đúng pháp luật. "Không nên ép người lao động nhận thưởng bằng hiện vật, nếu không thích thì họ hoàn toàn có quyền từ chối vì đây là quy định của pháp luật, nếu người sử dụng lao động vi phạm điều này thì phải xử lý, đó là nguyên tắc", ông Lợi nhấn mạnh.