Hành trình tăng điểm của VN-Index trên các bảng xếp hạng quốc tế năm 2021

Tính chung cả năm 2021, VN-Index tăng khoảng 35,7%; đây cũng là mức tăng tốt thứ hai trong 11 năm qua của chỉ số này (sau năm 2017 - gần 48%).

Phiên giao dịch ngày 31/12/2021 khép lại một năm sôi động của thị trường chứng khoánViệt Nam với việc VN-Index tăng hơn 12 điểm và đóng cửa ở mức 1.498,28 điểm.

Tính chung cả năm 2021, VN-Index tăng khoảng 35,7%; đây cũng là mức tăng tốt thứ hai trong 11 năm qua của chỉ số này (sau năm 2017 - gần 48%). VN-Index có 9 năm tăng điểm, 3 năm giảm điểm.

Đáng chú ý, HNX-Index đạt mức tăng 133,35%, tốt nhất châu Á.

So sánh với các thị trường cận biên khu vực châu Á trong năm qua, Việt Nam đạt mức tăng trưởng xếp thứ ba sau Mông Cổ (130%) và Sri Lanka (80%).

Biến động của VN-Index từ năm 2010

Xét rộng hơn, diễn biến tích cực của thị trường năm qua đã đưa VN-Index trở thành chỉ số chứng khoán tăng mạnh thứ 7 trên toàn thế giới.

Đà tăng ấn tượng của thị trường có sự đóng góp luân phiên của nhiều nhóm ngành như ngân hàng, chứng khoán, thép, bất động sản,…

Theo số liệu từ Bloomberg, tại mức điểm 1.498,28, định giá P/E của VN-Index hiện lên xấp xỉ 17,5 lần. Đây là mức định giá chưa quá cao nếu so với giai đoạn đầu năm 2018 (P/E khoảng 22) trong khi tốc độ tăng trưởng EPS của các doanh nghiệp được dự báo tiếp tục tăng trưởng tích cực trên 20% (dự báo tổng hợp từ các công ty chứng khoán) trong năm 2022.

Với đà tăng mạnh mẽ trong nửa cuối năm, vốn hóa HOSE hiện đạt hơn 5,8 triệu tỷ đồng - tăng khoảng 1,8 triệu tỷ đồng so với đầu năm.

Không chỉ tăng mạnh về điểm số, thanh khoản thị trường cũng tăng trưởng ngoạn mục trong năm 2021. Nếu như năm 2020, thanh khoản bình quân sàn HOSE (bao gồm thỏa thuận) chỉ đạt gần 6.200 tỷ đồng mỗi phiên thì đến năm 2021, những phiên giao dịch "tỷ USD" là điều thường xuyên diễn ra.

Việc tăng trưởng mạnh ngoài sức tưởng tượng về thanh khoản đã khiến HOSE gặp phải sự cố hy hữu khi liên tục nghẽn lệnh. Với sự vào cuộc của FPT, tình trạng nghẽn lệnh của sàn HOSE đã được khắc phục kể từ tháng 7.

Sự bùng nổ về thanh khoản thị trường có vai trò quan trọng từ lớp nhà đầu tư mới (nhà đầu tư F0). Ước tính trong năm 2021, thị trường ghi nhận thêm khoảng 1,5 triệu tài khoản chứng khoán mở mới - lớn hơn tổng số tài khoản mở mới trong 4 năm trước đó cộng lại.

Việc nhà đầu tư nội ồ ạt mở tài khoản chứng khoán thời gian gần đây có nhiều yếu tố trong đó đáng kể nhất là việc lãi suất huy động đang ở mức thấp; kênh trái phiếu doanh nghiệp bị siết lại; nền kinh tế được kỳ vọng hồi phục mạnh sau đại dịch; định giá thị trường chứng khoán Việt Nam đang hấp dẫn so với các quốc gia trong khu vực; triển vọng nâng hạng thị trường mới nổi trong 2 năm tới; người dân ít có sự lựa chọn kênh đầu tư và Việc áp dụng eKYC giúp mở tài khoản trở nên thuận tiện hơn.

Nhà đầu tư đổ xô đầu tư chứng khoán cũng kéo theo nhu cầu sử dụng margin trên toàn thị trường tăng vọt.

Ước tính, dư nợ cho vay (chủ yếu là cho vay margin) trên toàn thị trường tính tới cuối năm 2021 vào khoảng 165.000 tỷ đồng (~7,2 tỷ USD) và đây là con số kỷ lục trên thị trường chứng khoán Việt Nam từ khi thành lập tới nay. Cũng cần lưu ý, đây là số dư nợ không bao gồm cho vay 3 bên. Nếu tính thêm dư nợ từ cho vay 3 bên, con số thực tế sẽ lớn hơn rất nhiều.

Trái với sự hào hứng của nhà đầu tư trong nước, áp lực bán ròng của khối ngoại trong năm qua khá mạnh với giá trị lên tới hơn 60.000 tỷ đồng (~2,6 tỷ USD), con số kỷ lục từ trước tới nay, gấp khoảng 4 lần lượng bán ròng trong năm trước.

Nguyên nhân dẫn tới đà bán ròng mạnh của khối ngoại năm qua đến từ xu hướng rút vốn chung tại các thị trường cận biên, mới nổi và Việt Nam cũng không ngoại lệ.

Ngoài ra, việc cơ cấu thị trường chủ yếu tập trung vào các cổ phiếu thuộc lĩnh vực bất động sản, tài chính, dầu khí trong khi thiếu vắng các lĩnh vực "hot" như công nghệ, y tế, giáo dục, thương mại điện tử cũng là yếu tố kém hấp dẫn với nhà đầu tư ngoại.