Đừng vội với cổ phiếu xi măng!

Sản lượng tiêu thụ xi măng chạm đáy

Theo dự báo của SSI Research, quý I/2024 mức tiêu thụ xi măng trong nước sẽ ở mức thấp kể từ quý III/2021 (thời gian thực hiện giãn cách xã hội do ảnh hưởng của dịch COVID-19), do các yếu tố mùa vụ (nghỉ Tết Nguyên đán) và nhu cầu vẫn ở mức yếu. Tuy nhiên, từ quý II/2024, sản lượng xi măng bán ra sẽ cải thiện so với cùng kỳ nhờ hoạt động xây dựng có dấu hiệu phục hồi.

Ngoài ra, các dự án đầu tư công lớn (như Sân bay Long Thành và các dự án đường cao tốc ở miền Trung và miền Nam) có thể bù đắp nhu cầu yếu trong năm 2024. Tiêu thụ xi măng của Việt Nam trong năm 2023 đạt gần 90 triệu tấn (giảm 7% so với cùng kỳ năm 2023), trong đó tiêu dùng nội địa giảm 10% so với cùng kỳ và xuất khẩu gần như đi ngang (giảm 1% so với cùng kỳ).

Bên cạnh đó, áp lực gia tăng từ các đối thủ cạnh tranh trong nước có thể khiến giá xi măng giảm. Công suất trong nước đã được mở rộng trong thời gian gần đây (tăng 4,5% so với cùng kỳ năm 2022 và tăng 6,1% so với cùng kỳ năm 2023).

Ước tính tình trạng dư cung đã tăng từ 15% trong năm 2022 lên 30% trong năm 2023. Cùng với mức tăng trưởng trái chiều trên kênh xuất khẩu, điều này sẽ làm gia tăng cạnh tranh trong nước, đặc biệt là ở miền Bắc và miền Trung, khu vực có hầu hết các dự án mới và có tỷ lệ xuất khẩu cao hơn.

Doanh thu thuần xi măng của các công ty niêm yết giảm từ 20%-27% so với cùng kỳ trong 9 tháng năm 2023. SSI Research cho rằng, sản lượng tiêu thụ xi măng sẽ chạm đáy trong quý I/2024.

Kỳ vọng xuất khẩu xi măng sẽ phục hồi thấp trong năm 2024

SSI Research kỳ vọng biên lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp sản xuất xi măng sẽ phục hồi trong năm 2024 nhờ giá than điều chỉnh. Giá than thế giới đã đạt đỉnh trong nửa cuối năm 2022. Giá than giảm mạnh trong nửa đầu năm 2023 và sau đó tiếp tục dao động quanh vùng đáy cho đến nửa cuối năm 2023. Trong quý IV/2023, giá than trung bình ở Châu Âu giảm xuống 120 USD/tấn (giảm 51% so với cùng kỳ năm 2022), giá than ở Úc giảm xuống 136 USD/tấn (giảm 65%), giá than ở Trung Quốc giảm xuống 123 USD/tấn (giảm 35% ).

Trong nửa đầu năm 2024, dự báo giá than sẽ duy trì ổn định ở mức hiện tại khi mùa đông ở Bắc bán cầu đang đến gần (và các biện pháp trừng phạt đối với Nga vẫn có hiệu lực) giúp cân bằng với áp lực giảm từ giá dầu khí. Do đó, giá than đầu vào trung bình cho các doanh nghiệp sản xuất xi măng có thể giảm trong năm 2024 do mức nền giá than cao được thiết lập trong nửa đầu năm ngoái. Theo đó, biên lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp sản xuất xi măng sẽ chạm đáy trong quý I/2024, sau đó cải thiện dần trong các quý tiếp theo.

Dần phục hồi trong nửa cuối năm 2024

Lợi nhuận ngành Xi măng năm 2024 dự kiến sẽ tăng mạnh so với cùng kỳ năm trước, do sản lượng tiêu thụ phục hồi trên điểm hòa vốn và chi phí than đầu vào giảm. Theo SSI Research, lợi nhuận của các doanh nghiệp sản xuất xi măng sẽ vẫn gặp khó khăn trong nửa đầu năm 2024 (có thể ghi nhận lỗ ròng) và phục hồi trong nửa cuối năm 2024. Tuy nhiên, xét về giá trị tuyệt đối, lợi nhuận có thể sẽ vẫn yếu (thấp hơn năm 2022) do sản lượng tiêu thụ phục hồi chậm và chi phí quản lý và bán hàng không thay đổi.

Về cổ phiếu ngành Xi măng, SSI Research cho rằng, mức định giá đang cao hơn kỳ vọng. Các cổ phiếu ngành xi măng trong nước hiện giao dịch ở mức P/E dự phóng là 42x cho năm 2024, cao hơn nhiều so với mức trung bình 10 năm là từ 7x-23x (không bao gồm năm 2023 do lỗ/lợi nhuận gần như bằng 0).

Do đó, mức định giá ngành đã phản ánh hết kỳ vọng phục hồi lợi nhuận. SSI Research khuyến nghị các nhà đầu tư nên chờ cơ hội khi hoạt động xây dựng được cải thiện hoặc cho đến khi giá cổ phiếu trở về mức hợp lý hơn (trong nửa đầu năm 2024 dự kiến sản lượng tiêu thụ và lợi nhuận vẫn yếu).

Diễn biến cổ phiếu ngành Xi măng năm 2023 (Nguồn: SSI Research)

Trong nửa đầu năm 2023, cổ phiếu ngành Xi măng diễn biến khá tích cực khi tăng mạnh 50% so với đầu năm (trong khi VN-Index tăng 11%), do giá than giảm so với cùng kỳ và nhà đầu tư kỳ vọng Chính phủ sẽ đẩy mạnh giải ngân cho các dự án cơ sở hạ tầng công. Tuy nhiên, trong nửa cuối năm 2023, giá cổ phiếu xi măng giảm mạnh.

Theo đó, tính chung cả năm 2023, ngành Xi măng chỉ tăng 14,4%, cao hơn 2,3% so với chỉ số VN-Index. Điều này có thể là do lợi nhuận năm 2023 của các cổ phiếu trong Ngành ghi nhận lỗ hoặc gần như hòa vốn do sản lượng tiêu thụ xi măng thấp hơn dự kiến.

Chứng khoán Tiên Phong (TPS) cũng dự báo ngành xi măng sẽ phục hồi trong năm 2024 nhưng khá chậm do nhu cầu xi măng cho hoạt động xây dựng nhà ở là phân khúc tiêu thụ chính, chiếm khoảng 52% tiêu thụ xi măng ở Việt Nam và có triển vọng phụ thuộc vào yếu tố nhân khẩu học như tăng trưởng dân số, thu nhập bình quân đầu người, đồng thời chịu tác động đáng kể của các chính sách quản lý của Chính phủ trên thị trường bất động sản bao gồm các chính sách về tín dụng và cấp phép xây dựng.

TPS cũng đồng quan điểm với SSI về yếu tố giá than gần đây đã giảm và ổn định. Bên cạnh đó, TPS cho rằng tồn kho xi măng hiện tại đã giảm nhiều so với thời điểm đầu năm, do đó sẽ không xảy ra tình trạng thừa cung dẫn đến giá giảm mạnh như trong năm 2022.