Rau quả xuất khẩu biên mậu khó hơn

	Xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc: Con đường còn lắm gian nan
	Hạn chế trong khâu chế biến khiến rau quả khó đạt mục tiêu xuất khẩu
	Xuất khẩu rau quả sang Campuchia tăng mạnh

Ngay trong những ngày đầu năm mới 2019, Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit) đã gửi “thông tin quan trọng” đến các DN xuất khẩu rau quả trong nước nhằm thông tin về việc thị trường Trung Quốc thay đổi nhiều quy định trong chính sách nhập khẩu các mặt hàng rau quả của Việt Nam cả với đường chính ngạch và tiểu ngạch.

Xuất khẩu rau quả đang gặp nhiều trở ngại

Cụ thể, theo thông báo của Vinafruit, từ tháng 3/2018 Quốc vụ viện Trung Quốc thực hiện cơ cấu lại một số bộ, ngành. Chức năng kiểm nghiệm, kiểm dịch trước đây được giao cho Tổng cục Giám sát chất lượng kiểm nghiệm, kiểm dịch của quốc gia này, nay được chuyển giao cho Tổng cục Hải quan Trung Quốc thực hiện.

Sau khi nhận chuyển giao chức năng kiểm nghiệm, kiểm dịch đối với hàng hóa nhập khẩu, cơ quan Hải quan ở hàng loạt cửa khẩu khu vực Quảng Tây như Bằng Tường, Sùng Tả, Pò Chài, Hữu Nghị Quan… đã thay đổi quy định nhập khẩu các mặt hàng trái cây và nông sản từ Việt Nam.

Theo đó, ở các cửa khẩu Bằng Tường, Sùng Tả (giáp ranh với tỉnh Lạng Sơn), cơ quan chức năng Trung Quốc thực hiện nghiêm ngặt việc giám sát hàng hóa nhập khẩu theo hình thức trao đổi cư dân và giao dịch tại các cặp chợ biên giới cũng như việc vận dụng chính sách miễn thuế 8.000 nhân dân tệ/người/ngày đối với hàng hóa trao đổi của cư dân. Riêng đối với mặt hàng trái cây, hải quan phía Trung Quốc chỉ đồng ý làm thủ tục nhập khẩu cho 8 loại quả đã được phép nhập khẩu chính thức vào thị trường Trung Quốc (gồm: xoài, nhãn, chuối, vải thiều, dưa hấu, chôm chôm, mít, thanh long). Các loại trái cây khác đều không được chấp nhận làm thủ tục nhập khẩu.

Trong khi đó, ở các cửa khẩu Pò Chài, Hữu Nghị Quan (giáp với các cửa khẩu Tân Thanh, Hữu Nghị của Việt Nam) phía Trung Quốc trước đây khá linh hoạt trong việc thông quan nhập khẩu thì hiện nay nghiêm ngặt hơn trong việc chỉ định nơi làm thủ tục, đồng thời hạn chế nhập khẩu tất cả các loại trái cây Việt Nam có nguồn gốc nhập khẩu từ nước thứ 3 nếu không có hợp đồng xuất khẩu chính ngạch.

Đại diện Vinafruit cho biết, phía Hải quan Trung Quốc cho rằng việc siết chặt kiểm soát và hạn chế nhập khẩu các mặt hàng nông sản, trong đó có trái cây từ Việt Nam không phải là thay đổi về chính sách nhập khẩu mà chỉ là tính toán lại các hình thức trao đổi biên mậu, trong đó có chính sách miễn thuế cho cư dân biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc. Tuy nhiên, việc này theo Vinafruit đã khiến khá nhiều DN xuất khẩu nông sản của Việt Nam gặp khó khăn khi bán hàng qua các khu vực biên giới phía Bắc và có thể gây ảnh hưởng đến kim ngạch xuất khẩu nông sản chung của cả nước.

Theo số liệu thống kê tính đến cuối tháng 11/2018, riêng mặt hàng rau quả, kim ngạch xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc đã đạt khoảng 2,6 tỷ USD, chiếm tới gần 73,4% tổng kim ngạch xuất khẩu ngành rau quả của Việt Nam. Bất cứ sự điều chỉnh chính sách nào từ phía Trung Quốc đều ảnh hưởng đến giá cả và kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này của các DN Việt.

Vinafruit cho rằng, cuối năm thường xuyên là thời điểm xuất khẩu trái cây tăng mạnh do nhu cầu phục vụ lễ tết. Tuy nhiên, việc thị trường Trung Quốc kiểm soát chặt nhập khẩu tiểu ngạch, đặt ra các yêu cầu chặt chẽ về nguồn gốc và yêu cầu cải tiến chất lượng, bao bì sẽ khiến nhiều DN khó bán được hàng hóa. Thay đổi này cộng với việc một số thị trường truyền thống khác như EU gia tăng tần suất kiểm tra trái thanh long cũng như sự cạnh tranh mạnh mẽ từ nguồn hàng của các quốc gia xuất khẩu trái cây lớn như Thái Lan, Malaysia. Có nguy cơ giảm lượng xuất khẩu của các DN rau quả trong thời gian tới.