 | Một loại lá "hái ra tiền" của Việt Nam nhưng xuất khẩu lại đang giảm mạnh |
| Không phải sầu riêng hay gạo, đây mới là loại cây "hái ra tiền" từ rễ đến lá: Giúp Việt Nam xuất khẩu tỷ đô mỗi năm |
Loài cây cổ xưa hóa "kho báu" trên thân
Đỗ trọng – một loài cây dược liệu vốn được biết đến nhờ phần vỏ thân quý hiếm đang gây sốt trên thị trường Đông y bởi một bộ phận ít người chú ý: chính là hoa. Trong cuốn “Bản Kinh” cổ của Trung Quốc, đỗ trọng được xếp vào hàng cây thuốc quý có từ thời thượng cổ. Trải qua nhiều thời kỳ biến động khí hậu, loài cây này từng biến mất khỏi nhiều khu vực ở châu Âu và châu Á, nhưng vẫn tồn tại ở Trung Quốc, Nga và Việt Nam. Nhờ lịch sử tồn tại lâu đời, đỗ trọng được ví như “hóa thạch sống trong giới thực vật”.
 |
| Đỗ trọng – một loài cây dược liệu vốn được biết đến nhờ phần vỏ thân quý hiếm |
Tại Việt Nam, cây đỗ trọng mọc chủ yếu ở các tỉnh miền núi phía Bắc như Lào Cai, Hà Giang, Cao Bằng. Đây là loại cây dễ trồng, có thể phát triển tốt ở khí hậu lạnh giá như Sa Pa. Người dân quen thuộc với việc khai thác vỏ thân đỗ trọng – phần được sử dụng nhiều trong y học cổ truyền với tác dụng bổ can thận, mạnh gân cốt, an thai, chữa đau lưng, mỏi gối, tiểu nhiều...
Tuy nhiên, ít người biết rằng trên chính những cây đỗ trọng đó còn ẩn chứa một “mỏ vàng” khác: hoa đỗ trọng đực.
Hoa nhỏ xíu, giá bạc triệu
Đỗ trọng là thực vật lưỡng tính, có cả hoa đực và hoa cái. Trong đó, hoa đực chứa nhiều thành phần hoạt tính sinh học quý giá. Theo các tài liệu y học hiện đại, hoa đỗ trọng đực có tác dụng an thần, giảm đau, hỗ trợ giấc ngủ sâu, và đặc biệt giàu collagen – dưỡng chất được ứng dụng phổ biến trong làm đẹp, phục hồi da, tăng cường sức khỏe mô cơ.
Tại Trung Quốc, hoa đỗ trọng đực đang được săn lùng ráo riết. Trên các sàn thương mại điện tử, giá trà hoa đỗ trọng sấy khô dao động khoảng 400 NDT/kg (tương đương 1,3 triệu đồng). Trong khi đó, hoa tươi cũng được thu mua với giá khoảng 50 NDT/kg (khoảng 172.000 đồng/kg). Với tỷ lệ hao hụt thấp khi sấy, người hái có thể thu được mức lợi nhuận rất cao – lên đến hàng chục triệu đồng mỗi mùa nếu hái đúng thời điểm.
 |
| Nếu có chính sách quy hoạch vùng trồng, tổ chức thu hái, chế biến và quảng bá tốt hơn, Việt Nam hoàn toàn có thể tận dụng được tiềm năng từ hoa đỗ trọng |
Tuy nhiên, việc thu hoạch loại hoa này không dễ dàng. Hoa mọc trên những cành cao, người hái phải trèo lên cây, giữ thăng bằng tốt và thao tác tỉ mỉ để không bị rơi ngã. Đây là lý do khiến giá thu mua hoa luôn ở mức cao, chưa kể đến chi phí sấy, đóng gói và bảo quản để xuất khẩu.
Tại Việt Nam, dù cây đỗ trọng được trồng khá phổ biến, song việc khai thác hoa đỗ trọng chưa thực sự được quan tâm. Hầu hết người dân chỉ sử dụng phần vỏ thân – bộ phận truyền thống trong Đông y – với giá bán dao động từ 227.000 đến 300.000 đồng/kg. Thị trường hoa đỗ trọng hiện vẫn bỏ ngỏ, phần lớn hoa rụng tự nhiên hoặc không được khai thác đúng cách.
Giới chuyên gia nhận định, nếu có chính sách quy hoạch vùng trồng, tổ chức thu hái, chế biến và quảng bá tốt hơn, Việt Nam hoàn toàn có thể tận dụng được tiềm năng từ hoa đỗ trọng – tương tự mô hình của Trung Quốc.
Ngoài ứng dụng trong y học cổ truyền, các sản phẩm từ hoa đỗ trọng như trà thảo dược, tinh chất làm đẹp, viên nang bổ sung collagen... đang được giới tiêu dùng trong nước và quốc tế đặc biệt quan tâm.
Cần đầu tư bài bản để “biến hoa thành tiền”
Các nhà khoa học và chuyên gia dược liệu khuyến nghị nên có hướng đi bài bản để nâng cao giá trị kinh tế từ cây đỗ trọng. Việc thu hái hoa cần được đào tạo kỹ lưỡng, tránh phá hoại cây hoặc làm ảnh hưởng đến năng suất vỏ thân. Đồng thời, việc đầu tư dây chuyền sấy khô, đóng gói đạt chuẩn xuất khẩu là điều kiện tiên quyết nếu muốn đẩy mạnh mặt hàng này ra thị trường quốc tế.
Về phía người dân, khi biết được giá trị kinh tế của hoa đỗ trọng, nhiều hộ đã bắt đầu thử nghiệm thu hái và bán cho thương lái, mở ra cơ hội tăng thêm nguồn thu nhập đáng kể trong mùa hoa.
Thanh Hằng
Phiên bản di động