Bài 1: Cẩn trọng những món ăn "ướp màu" hóa học

	Muốn có trái tim khỏe, hãy tránh xa những thực phẩm này
	Cảnh giác 5 nhóm thực phẩm ngon nhưng tiềm ẩn nhiều giun sán

Tan máu cấp nghi do ăn thực phẩm có phẩm màu

Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lạng Sơn (BVĐK) mới đây tiếp nhận 2 anh em 13 tuổi và 10 tuổi ở huyện Lộc Bình vào viện trong tình trạng da và mắt vàng, mệt mỏi, đau bụng, buồn nôn. Gia đình cho biết trước đó 5 ngày, 2 cháu ăn xôi do gia đình tự làm có cho phẩm màu. Sau khi ăn, cả hai anh em bị đau bụng và nôn, mệt mỏi kéo dài, nước tiểu màu đỏ sẫm, tình trạng ngày càng nặng hơn nên được gia đình đưa vào viện. Sau khi khám và làm các xét nghiệm cả 2 anh em được chẩn đoán tan máu cấp. Nguyên nhân nghi do thức ăn chứa phẩm màu.

Thực tế, đây không phải là trường hợp đầu tiên nhập viện do ăn thực phẩm có nhuộm phẩm màu. Cũng tại bệnh viện đa khoa tỉnh Lạng Sơn, cách đây không lâu cũng xảy ra trường hợp tử vong do ăn xôi nhuộm phẩm màu gây tan máu nặng. Đầu năm 2018, Bệnh viện Bạch Mai tiếp nhận một bé trai 8 tuổi ở Hà Nội nhập viện với tình trạng thiếu máu cấp nặng, sốt cao, tiểu đỏ. Từ trường hợp trên, các bác sĩ bệnh viện đa khoa Lạng Sơn cho biết, việc sử dụng phẩm màu thực phẩm khá phổ biến nhưng cần phải là phẩm màu dùng trong thực phẩm. Một số người còn tùy tiện sử dụng phẩm màu cho công nghiệp (không dùng trong thực phẩm) để chế biến thực phẩm (xôi, các loại thịt, bánh kẹo, đồ uống,...) là rất nguy hiểm. Thậm chí, nếu thường xuyên lạm dụng phẩm màu (kể cả phẩm màu trong thực phẩm) cũng dẫn tới nguy cơ tan máu cấp, mức nặng thậm chí là tử vong. Về lâu dài hóa chất có trong phẩm màu tích lũy trong cơ thể dẫn tới nhiều nguy hại (suy gan, suy thận, ung thư...).

Trường hợp bị tan máu sau khi ăn xôi ở Lạng Sơn.

BS Lê Thị Lan Anh, Phó trưởng khoa Nhi, cho biết quá trình thăm khám và xét nghiệm cho thấy, đây là trường hợp cơn tan máu điển hình. 3 ngày trước khi có biểu hiện bệnh, bé có ăn thịt bò khô nhuộm phẩm màu không rõ nguồn gốc. Một người chị họ cùng ăn và cũng bị đi tiểu đỏ, tuy nhiên tình trạng nhẹ hơn. Sàng lọc tất cả các nguyên nhân tan máu, các bác sĩ nghi ngờ bệnh nhi tan máu cấp do nhiễm độc từ thực phẩm không rõ nguồn gốc.

Sử dụng phẩm màu thường xuyên, dễ bị tan máu cấp

Bộ Y tế đã lên danh mục 21 chất màu (gồm 11 chất màu tự nhiên, 10 chất màu tổng hợp) được phép sử dụng trong thực phẩm. Tuy nhiên, theo Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), tại một số địa phương đã từng phát hiện thực phẩm nhuộm màu đỏ bằng chất công nghiệp Rhodamine, cấm sử dụng trong thực phẩm.

Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh - Viện Công nghệ sinh học - thực phẩm (Đại học Bách khoa Hà Nội), phẩm màu có hai loại, gồm phẩm màu tự nhiên và hóa học. Phẩm màu tự nhiên thường có màu sắc không rực rỡ do được chiết xuất từ chất hữu cơ như củ, quả, lá... Do vậy, khi chế biến, người dùng phải sử dụng một lượng lớn thì mới tạo được màu sắc bắt mắt cho thực phẩm. Phẩm màu hóa học thì ngược lại, dùng lượng ít nhưng màu sắc rất rực rỡ.

Theo TS Thịnh, bằng mắt thường khó có thể phân biệt đâu là phẩm màu tự nhiên, đâu là phẩm màu hóa học. Tuy nhiên, thực phẩm có màu càng sặc sỡ thì nguy cơ dùng phẩm màu hóa học càng cao, mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe con người càng nghiêm trọng. Cũng theo TS Thịnh, thông thường, không ai dùng phẩm màu tự nhiên quá ngưỡng cho phép vì nó quá đắt tiền, nhưng thường dùng vượt ngưỡng đối với phẩm màu hóa học hoặc phẩm màu công nghiệp (loại màu tuyệt đối không được sử dụng cho thực phẩm).

Khi sử dụng những loại thực phẩm có nhiều phẩm màu, người dùng có thể bị ngộ độc cấp tính với những triệu chứng như: Nôn, có khi nôn ra máu, đau bụng, đi ngoài nhiều lần (phân nước, có thể lẫn máu), có thể không sốt hoặc sốt cao trên 38 độ C, thậm chí bị suy gan, suy thận, nặng hơn có thể tử vong. Một số người có thể bị tan máu ngay cả với phẩm màu thực phẩm (thường do thiếu men G6PD bẩm sinh). Thiếu men G6PD là bệnh di truyền phổ biến, bệnh nhân thường không có đủ men G6PD giúp tế bào hồng cầu hoạt động bình thường. Người bệnh dễ bị dị ứng nặng khi ăn đậu tằm hoặc sử dụng một số dược phẩm, hóa chất có khả năng ôxy hóa.