Hành trình thành công của “Nữ tướng” Pepsi

Bà Indra Nooyi

Bà Nooyi, 62 tuổi, sinh ra tại Chennai, Ấn Độ trước khi chuyển tới Mỹ năm 1978 và theo học tại trường Quản lý Yale. Với niềm đam mê nhạc rock khi còn trẻ, Nooyi tự mô tả mình như một đứa trẻ nổi loạn trong một gia đình bảo thủ.

"Tôi vẫn còn một chút nổi loạn và luôn khẳng định rằng chúng ta sẽ chẳng thể ngồi yên. Mỗi sáng thức dậy, bạn phải biết lo sợ rằng thế giới đang thay đổi và tin rằng, để chiến thắng, bạn phải thay đổi nhanh hơn bất cứ người nào khác", bà Nooyi nói trong một cuộc phỏng vấn với Harvard Business Review vào năm 2015.

Năm 21 tuổi, bà Nooyi nhận bằng cử nhân trường Madras Christian College và thạc sĩ quản trị kinh doanh của Học Viện Quản lý Calcutta Ấn Độ - 2 trường đại học danh tiếng nhất của Ấn Độ.

Sau vài năm làm việc cho Johnson & Johnson ở quê nhà, bà Nooyi tiếp tục sự nghiệp học hành tại Trường quản lý Yale vào năm 1978. Đây cũng là những bước đầu của bà Nooyi trên hành trình gây dựng tên tuổi lẫy lừng tại Mỹ và khắp thế giới.

Đến Mỹ là một quyết định dũng cảm và kiên định của bà Nooyi, nhất là khi mẹ bà hoàn toàn phản đối. Trong một gia đình với tư tưởng bảo thủ tại Ấn Độ, con gái 22 tuổi chưa lấy chồng là một điều gì đó rất khủng khiếp. Theo mẹ bà, việc tự kiếm được học bổng không giúp Nooyi trở nên khác biệt so với phần còn lại của Ấn Độ.

Năm 25 tuổi, bà kết hôn với Raj K. Nooyi - Chủ tịch của Amsoft Systems từ năm 2002. Hiện họ có 2 con gái.

Bắt đầu sự nghiệp, bà Nooyi làm vai trò xây dựng chiến lược cho Boston Consulting Group, Motorola và công ty sản xuất robot Asea Brown Boveri. Năm 1994, ở tuổi 39, Nooyi nhận đề nghị từ General Electric và PepsiCo cho vai trò chiến lượng gia trưởng. Bà bắt đầu nghĩ về việc làm việc cho công ty đồ uống nổi tiếng thế giới.

Trong một cuộc phỏng vấn, bà Nooyi cho biết bà phải liên tục cân bằng vai trò của một người vợ, một người mẹ và một người quản lý cấp cao. "Đó là điều mà hàng ngày bạn phải làm. Tôi sẽ đến trường của các con khi phải đến nhưng tôi không thể làm nó đều đặn như các bà mẹ khác. Tôi sẽ xem con gái tôi chơi bóng nhưng không phải tất cả trận đấu. Tôi chỉ có thể xem vài trận trong số đó", Nooyi kể lại.

Một trong những quyết định đầu tiên và gây tranh cãi nhất của bà Nooyi là thuyết phục CEO của PepsiCo khi đó bỏ mảng kinh doanh nhà hàng - bao gồm các chuỗi ăn nhanh như Pizza Hut và Taco Bell.

Đến bây giờ, người ta vẫn chưa thể xác định quyết định này đúng hay sai nhưng những gì bà Nooyi làm được cho Pepsi đã được nhắc tới nhiều hơn.

Năm 2000, Nooyi trở thành giám đốc tài chính của PepsiCo, thành chủ tịch vào năm 2001 và cuối cùng là chủ tịch hội đồng quản trị kiêm CEO vào năm 2006.

Dù phát triển vượt bậc vào những năm 1990 và đầu 2000, PepsiCo bắt đầu chững lại vì nhiều lý do ngay sau khi bà Nooyi lên giữ chức CEO. Người phụ nữ này phải đưa ra những quyết định khó khăn mang tính chiến lược nhằm giúp công ty phục hồi đà tăng trưởng cũng như theo đuổi những chiến lược lâu dài.

"Tôi có thể chọn cách cắt giảm chi phí, mang về lợi nhuận lớn trong vài năm. Tuy nhiên, những điều đó sẽ không mang lại thành công lâu dài", Nooyi nói năm 2015. Thay vào đó, bà tập trung vào thiết kế đồng thời thường xuyên ghé thăm các siêu thị mỗi tuần để xem sản phẩm của Pepsi trông như thế nào khi được đặt lên kệ.

Đặc biệt, bà còn theo đuổi một chiến lược dài hạn là tạo ra những đồ ăn, thức uống có lợi cho sức khỏe. Ban đầu, nó khiến doanh số của công ty sụt giảm cũng như làm dấy lên những nghi ngờ về khả năng lãnh đạo của bà.

Bà cho biết: "Các nhà phân tích liên tục nói với tôi rằng 'vì sao bà phải làm mẹ Teresa? Tại sao phải cố thay đổi danh mục sản phẩm sang đồ có lợi cho sức khỏe?' Câu trả lời của tôi là: bởi đó sẽ là xu hướng của thị trường và là nơi chũng ta cần phải đến".

Bất ngờ sau đó, chính việc tập trung vào những sản phẩm có lợi cho sức khỏe đã cho thấy tầm nhìn chiến lược và lâu dài của người phụ nữ nhập cư từ Ấn Độ. Và kể từ năm 2016, PepsiCo đã đạt mọi chỉ tiêu tăng trưởng với những sản phẩm hợp thị hiếu người dùng.

Năm 2017, Pepsi có lợi nhuận 63,5 tỷ USD với những sản phẩm như Doritos, Cheetos, Lays, Quaker Oats và Naked Juice. Cá nhân CEO Nooyi nhận khoản tiền hơn 31 triệu USD.

Sau 24 năm cống hiến và 12 năm trên cương vị CEO, bà Nooyi đã nói lời chia tay với PepsiCo vào ngày 6/8/2018. "Dẫn dắt PepsiCo thực sự là vinh dự của cuộc đời tôi. Tôi vô cùng tự hào về những gì mình đã làm trong 12 năm qua, không chỉ để thúc đẩy lợi ích của các cổ đông mà còn chăm lo cho cộng đồng mà chúng tôi phục vụ", bà Nooyi nói.

Sau kế hoạch nghỉ ngơi nhưng không quá lâu, bà Nooyi có dự định muốn giúp phát triển thêm nhiều tài năng nữ để họ có vai trò tốt hơn trong những vị trí lãnh đạo cấp cao. "Công việc của tôi chỉ bắt đầu được khi tôi rời PepsiCo bởi tôi không thể làm điều đó khi vẫn còn làm CEO của công ty", bà chia sẻ trên Bloomberg.