Ngành điện vay bảo lãnh Chính phủ 17,3 tỷ USD

	Việt Nam sẽ có 10 công ty công nghệ tỷ USD vào năm 2030
	Nhà "Vin" có 2 đại diện trong Top 50 thương hiệu Việt

Báo cáo cũng cho biết nhiều dự án được Chính phủ bảo lãnh do khó khăn về tài chính đã không có khả năng trả nợ, đang phải thanh lý tài sản để thu hồi vốn hoặc phải tái cơ cấu do nợ quá hạn cao hoặc Chính phủ phải dùng nguồn tiền từ Quỹ Tích lũy trả nợ quốc gia trả nợ thay trong đó, điện là lĩnh vực được bảo lãnh lớn nhất.

nganh dien vay bao lanh chinh phu 173 ty usd

Ảnh minh họa (nguồn internet)

Thực trạng bảo lãnh đối với ngành điện

Báo cáo của Bộ Tài chính cho biết, trong các lĩnh vực quan trọng được Chính phủ bảo lãnh vay vốn thì ngành điện chiếm tỷ trọng lớn nhất, bởi các dự án đầu tư nguồn điện đảm bảo lượng điện tiêu thụ và có hợp đồng bán điện dài hạn nên có nguồn thu ổn định và đảm bảo khả năng trả nợ tốt so với các lĩnh vực khác.

Tuy nhiên, bảo lãnh trong lĩnh vực điện tập trung chủ yếu tại một số tập đoàn lớn như Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Dầu khí Quốc gia (Petro Vietnam) và Tập đoàn Công nghiệp Than khoáng sản (TKV-Vinacomin). Tổng vốn đã cấp bảo lãnh cho EVN đến 31/12/2018 chiếm tỷ trọng lớn nhất trong lĩnh vực điện (chiếm 58,43%) nhưng đã giảm 1,94% so với năm 2017 (60,37%), trong khi con số này của Petro Vietnam đã tăng lên 1,54% so với năm 2017, chiếm 17,61%.

Chi tiết hơn, Chính phủ đã bảo lãnh vay vốn (lũy kế đến 31/12/2018) cho EVN là 10,1 tỷ USD, Petro Vietnam là 3,3 tỷ USD, Tổng Công ty Truyền tải điện Quốc gia EVN/NPT) là 615 triệu USD, TKV là 578,2 triệu USD và các công ty khác là 2,6 tỷ USD. Tổng cộng bảo lãnh vốn vay cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực điện đến 31/12/2018 là 17,3 tỷ USD.

Theo Bộ Tài chính, việc bảo lãnh trong lĩnh vực điện tập trung chủ yếu tại một số tập đoàn lớn (EVN, Petro Vietnam, Vinacomin) với trị giá vay lớn tạo nên tỷ trọng dư nợ lớn trong danh mục sẽ làm tăng rủi ro nếu doanh nghiệp có vấn đề về tài chính.

Về hiện trạng nợ của các doanh nghiệp điện, báo cáo của Bộ Tài chính cho biết, các dự án ngành điện hiện đều đang trả nợ bình thường, một số dự án của EVN và PVN đã trả nợ trước hạn. Dự án gặp khó khăn dài hạn trong quá trình vận hành và trả nợ là Xekaman 3 của Công ty Cổ phần Điện Việt Lào (bị sự cố địa chất bất khả kháng và vẫn đang trong quá trình khắc phục).

Bên cạnh đó, lĩnh vực hàng không cũng được Chính phủ bảo lãnh cho vay hàng tỉ USD, trong đó gồm Tổng Công ty Hàng không Việt Nam (VNA) và CTCP Cho thuê máy bay (VALC). Cụ thể, VNA được bảo lãnh vay nợ 1,03 tỷ USD, VALC được bảo lãnh cho vay nợ 297,4 triệu USD.

Dư nợ bảo lãnh của Chính phủ qua các năm so với nợ công, GDP

Ngoài ra, Chính phủ tiếp tục bảo lãnh cho 2 ngân hàng chính sách phát hành trái phiếu để huy động vốn. Năm 2018, Ngân hàng Chính sách xã hội đã phát hành thêm 9.670 tỷ đồng trái phiếu, nâng tổng dư nợ trái phiếu lên 39.331 tỷ đồng. Bảo lãnh cho Ngân hàng Phát triển Việt Nam phát hành thêm 16.545 tỷ đồng, nâng tổng dư nợ trái phiếu lên 118.406 tỷ đồng.

Nhiều dự án không có khả năng trả nợ

Trong năm 2018, các dự án bảo lãnh vay trong và ngoài nước đều trả nợ đầy đủ và đúng hạn. Có 8 dự án đã kết thúc trả nợ nước ngoài, 3 khoản vay đã thực hiện trả nợ trước hạn với trị giá 90 triệu USD (gồm 1 khoản vay của Petro Vietnam, 2 khoản vay của VNA).

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho biết, trong năm 2018, Quỹ Tích lũy trả nợ vẫn phải ứng vốn trả nợ cho Tổng Công ty Giấy Việt Nam với số tiền là 7,61 triệu EUR (tương đương 8,13 triệu USD), nâng tổng trị giá ứng trả lên 82,6 triệu EUR (tương đương khoảng 97 triệu USD). Đến hết năm 2018, Bộ Công Thương và Tổng Công ty Giấy Việt Nam vẫn chưa thể xử lý xong tài sản dự án Nhà máy giấy Phương Nam để thu hồi cho Quỹ Tích lũy trả nợ.

Trên thực tế, dự án Nhà máy Bột giấy Phương Nam (Vinapaco) đã không trả được nợ ngay từ kỳ đầu tiên và quỹ tích lũy trả nợ đã phải ứng cho dự án vay từ năm 2008 đến nay. Tổng số nợ của nhà máy này đã lên tới gần 2.700 tỷ đồng.

Tính đến cuối tháng 3/2017, Quỹ đã ứng cho Vinapaco vay để trả nợ khoản vay nước ngoài có bảo lãnh chính phủ vào khoảng hơn 75 triêu EUR, gồm cả tiền gốc, lãi và các khoản chi phí khác. Phía Tổng công ty Giấy đã có văn bản đề nghị Bộ Tài chính ứng vốn để được trả các khoản vay gốc, lãi cho tổ chức tín dụng. Căn cứ trên đề nghị này, đầu tháng 5/2018, Bộ Tài chính đã có văn bản đề nghị Thủ tướng xem xét cho phép cơ quan này được ứng trả thay các khoản nợ đến hạn.

Bộ Công Thương cũng cho rằng khả năng trả nợ và phương án trả nợ đối với các khoản vay của Bột giấy Phương Nam hiện cực kỳ khó khăn. Thêm nữa, việc trả nợ này cũng chỉ có thể thực hiện được khi việc bán đấu giá toàn bộ dự án này hoàn thành theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng.

Các bộ ngành nhìn nhận, nằm trong danh sách 12 dự án thua lỗ và nằm đắp chiếu 15 năm nay, Phương Nam cần phải bán đấu giá để trả các khoản nợ ngập đầu. Thế nhưng, trả nợ khó, việc bán mình để trả nợ cũng khó khăn không kém. Cụ thể Phương Nam đã tổ chức bán đấu giá 3 lần nhưng vẫn không có nhà đầu tư nào muốn mua... Chính vì thế, để thanh lý được dự án Nhà máy bột giấy Phương Nam, Bộ Công Thương đã đề nghị Chính phủ cho phép giảm giá khởi điểm 10% để tiếp tục tổ chức đấu giá.

Nhà máy giấy Phương Nam

Đối với nhà máy Giấy Phương Nam, Bộ Tài chính cho biết, dự án này hoàn toàn mất khả năng trả nợ và đang phải thanh lý tài sản để thu hồi vốn. Do khó khăn về tài chính nên dự án này không thể trả nợ các kỳ từ năm 2008 đến nay, Quỹ Tích lũy trả nợ buộc phải ứng tiền trả nợ.

Quỹ Tích lũy trả nợ cũng phải ứng cho dự án BT Đường cao tốc La Sơn - Túy Loan của Bộ Giao thông Vận tải 44,1 triệu USD do vẫn chưa được Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình cấp có thẩm quyền bố trí trong kế hoạch đầu tư công trung hạn theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Dự án La Sơn - Túy Loan, theo Bộ Tài chính, là vấn đề nổi cộm và cần phải xử lý dứt điểm để tránh vi phạm nghĩa vụ của bên vay và bên bảo lãnh là Chính phủ.

Bên cạnh đó, một loạt các dự án xi măng được Chính phủ bảo lãnh nợ vay cũng đang gặp khó khăn, có nợ quá hạn cao như dự án Xi măng Thái Nguyên, Xi măng Đồng Bành, Xi măng Hạ Long và đang phải thực hiện tái cơ cấu tài chính với Quỹ Tích lũy trả nợ.

Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng: Giao các bộ Công thương, Xây dựng, Giao thông vận tải, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp chủ động thực hiện các biện pháp quản lý bảo lãnh vay nợ của Chính phủ đúng quy định pháp luật hiện hành, bảo đảm công tác quản lý bảo lãnh chặt chẽ, hạn chế thấp nhất rủi ro.

Tổng dư nợ được Chính phủ bảo lãnh đến hết năm 2018 khoảng 437.372 tỷ đồng, chiếm khoảng 13,5% nợ công, tương đương 7,9% GDP. Giá trị bảo lãnh vay nợ của Chính phủ đã giảm 18.550 tỷ đồng so với năm 2017.