| Hàng ngàn con cá tại suối cá cẩm lương cuốn hút du khách mỗi khi đến đây |
Đặc biệt mới đây UBND tỉnh Thanh Hóa đã có Quyết định số 5356/QĐ-UBND ngày 28/12/2018 công nhận suối cá thần Cẩm Lương là Khu du lịch cấp tỉnh. Theo báo cáo của huyện Cẩm Thủy, những năm gần đây ngày càng có nhiều du khách đến tham quan. Năm 2015 có 250.000 lượt khách du lịch đến suối cá Cẩm Lương, con số này năm 2017 là 300.000 lượt khách. Để phục vụ tốt nhất cho du khách đến đây tham quan UBND huyện Cẩm Thủy đã giao cho BQL Suối cá Cẩm Lương đưa xe điện vào khai thác du lịch đưa đón khách.
Truyền thuyết chàng rắn cứu làng
Tương truyền rằng: Từ ngày xa xưa khi mới dựng làng lập nghiệp có hai vợ chồng người Mường từ nơi khác đến đây sinh sống mãi mà không có con. Trong một lần đi xuống suối xúc cá tôm thì xúc được một quả trứng nhỏ. Mỗi lần vứt đi nhưng kỳ lạ thay khi xúc lên quả trứng lại nằm gọn trong rổ. Lấy làm lạ, hai vợ chồng đem về để trong ổ gà đang ấp. Sau đó quả trứng lạ nở ra một con rắn nhỏ có mào đỏ như mào gà. Thấy chuyện lạ, người chồng liền mang con rắn ra sông thả đi, nhưng khi ông về đến nhà thì lại thấy con rắn ấy nằm quấn tròn trên xà nhà. Bao lần vứt bỏ không thành công, cuối cùng hai vợ chồng chấp nhận để con rắn ở lại nuôi như một con vật trong nhà.
| Du khách rất hài lòng từ khi BQL suối cá đưa đưa xe điện vào khai thác du lịch |
Bỗng một hôm rắn bỏ đi không về, đêm đó tại làng Ngọc trời bỗng mưa to, gió lớn, sấm chớp ầm ầm. Lẫn trong tiếng mưa gió, dân làng Ngọc nghe vọng lại từ trong dãy núi Trường Sinh có tiếng quan binh đánh nhau, không ai dám ra khỏi nhà. Khi trời tạnh, người dân làng Ngọc nhìn ra thấy nước ngập trắng đồng, nước suối chảy cuồn cuộn. Thấy lạ, người dân làng Ngọc kéo nhau ra suối thì phát hiện rắn có mào đỏ đã chết, xác dạt vào bờ suối.
Sau đêm đó, người già trong làng mơ thấy thần linh báo mộng rằng chàng rắn chính là vị tướng được cử đến để bảo vệ dân làng. Những ngày qua, vâng lệnh thần linh chàng rắn đi đánh nhau với thuỷ quái để trừ họa cho dân. Nhớ ơn chàng rắn, dân làng Ngọc đã chôn cất chàng rắn dưới chân núi Trường Sinh rồi lập đền thờ thần rắn, gọi là đền Ngọc.
Cũng từ đó dưới lòng suối Ngọc trong mát xuất hiện đàn cá lên đến hàng ngàn con có đuôi và vây đỏ tía, tung tăng bơi lội. Đêm đến, chúng lại trở vào trong lòng núi Trường Sinh ẩn mình, sáng ra, lại bơi ra suối quanh quẩn bên cạnh đền Ngọc. Các cụ cao niên trong làng bảo rằng đàn cá thần hàng ngàn con lớn nhỏ hình thù rất lạ, màu sắc phong phú. Họ cho rằng đó chính là những binh lính của chàng rắn. Khi vị tướng tử trận, những binh lính này đã biến thành cá thần, để hàng ngày luôn được hầu hạ...
Cảm tạ công ơn của chàng rắn, cũng đã bao đời nay bà con dân tộc Mường luôn gìn giữ nuôi nấng, không ai ăn thịt loại cá này, vì đó là hành động xúc phạm đến thần linh, chẳng những gây ra tai hoạ cho mình mà còn cho cả cộng đồng.
| Lễ hội tế thần rắn diễn ra mùng 8 và mùng 9 tháng Giêng hàng năm |
Đặc sắc lễ hội tế thần rắn đầu năm
Hàng năm vào mùng 8, mùng 9 tháng giêng người dân làng Lương Ngọc lại tưng bừng tổ chức lễ hội bắt cá tế thần rắn. Ngày khai hội, nhân dân làng Lương Ngọc tập trung hai bên bờ suối để dự lễ bắt cá tế thần. Các bô lão của làng Ngọc trong trang phục đẹp đẽ sẽ vào đền Ngọc thắp hương xin giờ tốt, để nổi cồng lệnh bắt cá thần. Sau khi xin được giờ tốt, một hồi cồng lệnh sẽ vang lên. Lúc này 2 bên bờ suối, trống chiêng đồng loạt nổi lên rộn rã, cuộc bắt cá dưới suối Ngọc bắt đầu. Sau hồi trống, cồng, chiêng cá sẽ chạy hết vào hang, con nào còn lại sẽ được bắt về làm vật cúng tế thần rắn.
Trước đền thờ thần rắn, đội tế của làng tiến hành nghi thức tế thần, sau đó, ông Mo của làng Ngọc sẽ đọc bài Mo, cầu mong các vị thần linh phù hộ độ trì, mang lại mùa màng tốt tươi, bản làng yên vui. Sau lễ bắt cá, tế thần, trong không khí trang nghiêm, thành kính bởi âm thanh của trống, chiêng đoàn rước kiệu là thanh niên, trai tráng trong làng với trang phục áo đỏ, khăn vàng, thắt lưng vàng
Đi đầu là phường bùa, kiệu long đình rồi đến các bậc cao niên trong làng rước Cá Thần từ suối Ngọc nằm dưới chân núi Trường Sinh về sân trung tâm của bản để làm lễ khai mạc. Chủ tế ăn mặc chỉnh tề đốt nén nhang thơm kính cẩn báo công với thành hoàng làng một năm lao động sản xuất ở địa phương và những ước nguyện trong năm mới.
| Khách du lịch đến Suối cá thần ngày một đông |
Lễ vật tế thần của làng Ngọc có 10 mâm cỗ và hoa quả. Trong 7 mâm cỗ mặn, không thể thiếu các món gồm: Xôi đỏ, xôi trắng, xôi tím, thịt gà, thịt lợn, thịt trâu. Ngoài cỗ của làng, gia đình nào cũng sắm cỗ riêng cho mình để thể hiện lòng thành kính đối với các vị thần linh.
Sau phần nghi lễ uy nghiêm, phần hội là tổ chức các trò chơi dân gian của người Mường như: Bắn nỏ, đánh mảng, đi cà kheo, múa cồng chiêng, ném còn, chọi gà, những phần diễn tấu của phường bùa... Du khách đến đây thỏa sức thưởng thức những sản vật của núi rừng như cơm lam, thịt gà, rượu cần...càng làm thêm sức hút cho ngày hội
Ngoài chiêm ngưỡng cá thần, du khách đến đây còn có thể khám phá hang động trên núi Trường Sinh. Những khối thạch nhũ tuyệt đẹp cuốn hút không ít khách tham quan dù đường đi khá hiểm trở. Trên đường đi vào suối cá thần, khách du lịch còn được chiêm ngưỡng những nhà sàn đơn sơ, mộc mạc của đồng bào dân tộc Mường nằm lẩn khuất trên sườn núi, chìm đắm trong không gian bình yên của những dãy núi đá cao chót vót với những hình hài kỳ thú nằm hai bên bờ sông Mã, tìm hiểu những phong tục, tập quán độc đáo của bà con dân tộc thiểu số nơi đây như dệt thổ cẩm, uống rượu cần, múa pồn-pông…
Kiều Vượng