Tình huống pháp lý liên quan đến TGĐ Vietsovpetro Từ Thành Nghĩa trong đại án Hà Văn Thắm

Ông Từ Thành Nghĩa thời điểm được bổ nhiệm Tổng giám đốc vào năm 2013

Cơ quan Cảnh sát điều tra điều tra xác định: Thực hiện chủ trương, chỉ đạo của ông Hà Văn Thắm về việc chi trả lãi ngoài huy động vốn cho khách hàng gửi tiền trên toàn hệ thống Oceanbank; trong thời gian từ năm 2010 đến ngày 31/11/2014, tổng số tiền Oceanbank đã chi trả lãi ngoài cho các khách hàng gửi tiền là 1.576 tỷ đồng, trong đó chi cho VSP số tiền 24,27 tỷ đồng, Lọc dầu Bình Sơn (19,36 tỷ đồng).

Theo C46, việc nhận, sử dụng các khoản tiền ngoài lãi suất tại VSP, Lọc dầu Bình Sơn, PVEP là hành vi vi phạm pháp luật, có dấu hiệu thỏa thuận, móc ngoặc giữa lãnh đạo các công ty với lãnh đạo Oceanbank trong việc đưa, nhận tiền và để ngoài sổ sách kế toán nhằm chiếm đoạt, phạm vào tội “Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản” theo Điều 280 - Bộ luật Hình sự.

Lời khai chấn động về ông Từ Thành Nghĩa

Từ năm 2017 đến nay, đại án Hà Văn Thắm đã qua nhiều lần xét xử song nhiều lần các bị cáo Nguyễn Xuân Sơn – cựu TGĐ và Nguyễn Minh Thu – cựu Phó TGĐ Oceanbank cũng như những người liên quan đã nhắc đến ông Từ Thành Nghĩa trong sự việc.

Tại phiên sơ thẩm vào tháng 9-2017, HĐXX hỏi, người đại diện có nghe lời khai của các bị cáo trong quá trình xét xử. Khoản tiền làm rõ nhất là do Nguyễn Xuân Thắng (em họ của Nguyễn Xuân Sơn) chuyển 100.000 USD cho bà Nguyễn Thị Ánh Tuyết – đại diện của VSP ở Hà Nội?.

Người đại diện vẫn khẳng định rằng VSP không nhận tiền lãi ngoài. Trước câu trả lời, chủ tọa yêu cầu Nguyễn Xuân Sơn đứng lên chất vấn. Sơn khai có đưa tiền chi lãi ngoài cho VSP. Trong quá trình làm việc tại Oceanbank, bị cáo có đến quan hệ với một số khách hàng. Bị cáo gặp đưa quà và tiền cho Kế toán trưởng của VSP là Võ Quang Huy. Ngoài ra cũng đưa tiền cho Tổng giám đốc VSP Nguyễn Hữu Tuyến. Tổng số tiền cụ thể bị cáo không nhớ cụ thể. Mỗi lần đến đưa 10.000 – 20.000 USD hoặc 200 -300 triệu đồng. Theo Sơn, bị cáo đưa khoảng 10 lần.

Nguyễn Minh Thu cũng là người thay Nguyễn Xuân Sơn đưa tiền lãi ngoài cho VSP. Thu khai, mỗi lần bị cáo vào “chăm sóc” VSP đều thông báo để Nguyễn Thị Kiều Liên – cựu Chi nhánh Vũng Tàu của Oceanbank liên lạc trước. Việc chi lãi ngoài cho VSP được Hà Văn Thắm phê duyệt dựa trên số dư tài khoản của VSP. Thu đưa tiền theo tỉ lệ, kế toán trưởng 70%, còn Tổng giám đốc là 30%. Việc thoản thuận với kế toán trưởng về tỉ lệ chi lãi ngoài bằng miệng, không có hợp đồng. Bị cáo Thu xác định đưa tiền lãi ngoài cho các anh Võ Quang Huy và Nguyễn Hữu Tuyến. Sau ông Tuyến nghỉ hưu thì bị cáo đưa cho ông Từ Thành Nghĩa.

Ông Từ Thành Nghĩa, Tổng Giám đốc Liên doanh Dầu khí Việt - Nga (Vietsovpetro)

Tại phiên tòa ngày 1-9-2017, HĐXX thẩm vấn ông Võ Quang Huy, Kế toán trưởng VSP, ông Huy thừa nhận, VSP có quan hệ gửi tiền tại Oceanbank. Số tiền gửi cả tiền USD và VND, thời điểm cao nhất là 100 triệu USD, tiền VND khoảng 1000 tỷ đồng. Song ông Huy khai không nhận khoản tiền chi lãi ngoài nào. Ông Huy cũng bác bỏ việc các bị cáo và đã khai đã chi lãi ngoài cho ông.

Còn ông Nguyễn Hữu Tuyến – nguyên Tổng giám đốc VSP thời kỳ từ 3/2009 cho đến khi nghỉ hưu (1/7/2013), cũng khai không nhận bất kỳ khoản tiền nào.

Khi tòa thẩm vấn ông Từ Thành Nghĩa - Tổng giám đốc VSP, ông Nghĩa cho biết, từ 7/2013 ông làm Tổng giám đốc VSP và thừa nhận cũng hay ra Hà Nội họp và có gặp lãnh đạo và nhân viên của ngân hàng. Tòa hỏi: “Có khi nào gặp nhân viên của Oceanbank tại VSP không?”. “Hình như là đầu năm 2014” – ông Nghĩa trả lời. “Một lần thôi, đúng vậy không?”.”Chắc là thế” – ông Nghĩa trả lời.

Tại phiên tòa cùng ngày, Nguyễn Xuân Sơn được tòa nhắc lại lời khai nhiều lần đến VSP lên tận phòng làm việc giao lưu với cán bộ VSP và chuyển tiền chi chăm sóc khách hàng cho lãnh đạo VSP và yêu cầu bị cáo khai lại.

Bị cáo Sơn khai rõ là trong quá trình bị cáo làm TGĐ Oceanbank, nhiều lần đến VSP gặp anh Huy và anh Tuyến tặng quà của ngân hàng. Trong khi đi có lãnh đạo chi nhánh đi cùng, tặng quà cũng không nói là chi lãi ngoài, trong những dịp lễ Tết, 2 năm khoảng 8-10 lần. Chỉ tặng quà cho anh Huy và anh Tuyến. Có lần 10-20 nghìn USD hoặc 200-300 triệu đồng. Tòa đã hỏi 8-10 lần thì chi ít nhất khoảng 3 tỷ và được ông Sơn xác nhận. Đồng thời cho biết chủ yếu đưa cho ông Võ Quang Huy.

Bị cáo Nguyễn Minh Thu khai mỗi năm đến VSP và cùng GĐ CN Vũng Tàu, định kỳ khoảng 4 lần/năm. Đối với TGĐ, có quà cám ơn của ngân hàng. Còn đối với Kế toán trưởng, bị cáo có trao đổi anh Huy, ngân hàng có chính sách chăm sóc khách hàng như vậy với tỷ lệ Chủ tịch NH phê duyệt. Tỷ lệ 70:30 trên số tiền được Chủ tịch Thắm chi chăm sóc khách hàng là thật nhưng không phải thỏa thuận. Bị cáo đến thăm khách hàng lớn như VSP, thực hiện việc chăm sóc khách hàng, vài sự kiện tổ chức tại Vũng Tàu, bị cáo cũng ghé qua.

Tòa hỏi: “Trong những lần bị cáo đến, bao nhiêu lần bị cáo gặp trực tiếp TGĐ Từ Thành Nghĩa?”. Bị cáo Thu khai, “không nhớ rõ, từ 2-3 lần. Anh Nghĩa làm TGĐ từ đầu năm 2013, anh Nghĩa rất bận nên phải đến trước tết năm 2014 bị cáo mới gặp được”.

Bị cáo Thu còn khai đã đưa cho lãnh đạo VSP, tổng cộng khoảng 22,7 tỷ đổng, trong đó kế toán trưởng nhận từ 15-16 tỷ, còn lại là Tổng giám đốc nhận. Sở dĩ bị cáo lại nhớ được chính xác như vậy vì các số liệu đã cung cấp cho cơ quan điều tra, các này đều có xác nhận.

Tuy nhiên, khi toà gọi ông Từ Thành Nghĩa, ông Nghĩa chỉ nói ngắn gọn: Có gặp Nguyễn Minh Thu nhưng chỉ chào hỏi xã giao vài phút và khẳng định chỉ gặp một lần, không nhận bất cứ tiền hay vật chất gì.

Ông Võ Quang Huy (trái) và ông Từ Thành Nghĩa (phải)

Đối diện với tội danh “Nhận hối lộ”?

Theo Tiến sỹ, Luật sư Lê Văn Thiệp - Trưởng văn phòng luật sư Toàn Cầu, Đoàn luật sư Hà Nội khi trả lời báo chí thì nếu làm nghiêm, làm đến cùng, số phận pháp lý của các ông: Từ Thành Nghĩa - Tổng Giám đốc VSP; ông Nguyễn Hữu Tuyến - cựu Tổng Giám đốc VSP, Võ Quang Huy Kế toán trưởng VSP là rất mong manh, có thể phải chịu trách nhiệm pháp lý về tội danh Nhận hối lộ theo quy định tại Điều 279 Bộ luật Hình sự.

Nếu xem xét, căn cứ hàng loạt yếu tố như: quyền, chức vụ, thực tế Vietsovpetro là khách hàng gửi số lượng tiền rất lớn tại OceanBank, có nhận lãi theo quy định, việc chi lãi ngoài “chăm sóc khách hàng” của OceanBank là thường xuyên suốt thì hoàn toàn chứng minh được việc có hay không Oceanbank chi lãi ngoài cho lãnh đạo VSP. “Từ các lời khai đồng nhất và chứng cứ về hệ thống cơ quan bảo vệ pháp luật hoàn toàn có thể xem xét xử lý trách nhiệm pháp lý của những người trên”- luật sư Thiệp nói.

Được biết, trả lời HĐXX, bị cáo Hà Văn Thắm và bị cáo Nguyễn Xuân Sơn đều khẳng định, việc chi lãi suất ngoài cho khách hàng VSP là chủ trương của họ và thực tế đã chi thường xuyên trong nhiều năm, từ khi ông Tuyến là Tổng Giám đốc, sau này ông Nghĩa là Tổng Giám đốc và cả hai đời Tổng Giám đốc này thì ông Huy đều giữ vai trò Kế toán trưởng.

Vấn đề đặt ra hiện nay là tại sao cơ quan CSĐT đã khởi tố vụ án đã hơn 8 tháng nhưng đến nay chưa khởi tố được bị can nào? Và đó cũng là mong mỏi của dư luận sớm làm sáng tỏ vai trò, trách nhiệm pháp lý của những đối tượng liên quan, trong đó có các ông Võ Quang Huy và ông Từ Thành Nghĩa. VSP là đơn vị liên doanh quốc tế nên vụ án rất cần được sớm điều tra làm rõ để tránh ảnh hưởng đến uy tín của Việt Nam trong kinh tế đối ngoại thậm chí việc chậm làm rõ có thể ảnh hưởng đến tính minh bạch của Việt Nam khi liên doanh với các đối tác nước ngoài.

Nguyễn Thạch Trí Vĩnh