Tài sản số tại Việt Nam: Thách thức và cơ hội cho doanh Nghiệp

Vào chiều ngày 21/8, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ đã tổ chức buổi tọa đàm với chủ đề "Chính sách thuế - tài sản số và trách nhiệm của doanh nghiệp". Sự kiện này nhằm phân tích và đánh giá những vấn đề nổi bật trong việc thúc đẩy phát triển và quản lý công nghiệp công nghệ số, đồng thời giải thích về nội hàm và bản chất của tài sản số. Bên cạnh đó, buổi tọa đàm cũng tập trung vào các nghĩa vụ thuế liên quan đến tài sản số, cùng nhiều nội dung được nêu ra trong dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số.

Các vị khách mời tham dự Tọa đàm (từ phải sang): Phó Tổng Thư ký, Trưởng ban Pháp chế VCCI Đậu Anh Tuấn;Phó Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí Trương Bá Tuấn (Bộ Tài chính); Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Blockchain Việt Nam Phan Đức Trung; CEO Công ty AlphaTrue Trần Huyền Dinh - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Top 3 quốc gia sở hữu tài sản số với khuôn khổ pháp lý còn “mong manh”

Tại buổi tọa đàm, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Blockchain Việt Nam, ông Phan Đức Trung, đã chia sẻ về tình hình sở hữu tài sản số tại Việt Nam. Theo báo cáo của tổ chức Chainalysis, một đơn vị chuyên phân tích thị trường, vào năm 2022, giá trị tài sản số hoặc tài sản mã hóa đổ vào thị trường Việt Nam đã đạt khoảng 100 tỷ USD. Con số này đã tăng trưởng lên 120 tỷ USD vào năm 2023. Đặc biệt, trong giai đoạn 2021-2022, Việt Nam luôn nằm trong top 3 toàn cầu về tỷ lệ người dân sở hữu tài sản số, với 21% dân số sở hữu, chỉ đứng sau UAE và Hoa Kỳ.

Mặc dù nhiều quốc gia trong khu vực đã ban hành các luật lệ và chính sách nhằm tạo hành lang pháp lý cho tài sản số, đóng góp vào nền kinh tế, nhưng Việt Nam vẫn chưa có khung pháp lý chính thức cho loại tài sản này. Theo ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký và Trưởng Ban Pháp chế của VCCI, tình trạng này đã khiến cho nhiều hoạt động đầu tư kinh doanh phải chuyển ra khỏi Việt Nam. Điển hình như Tập đoàn Sky Mavis, một doanh nghiệp kỳ lân công nghệ của Việt Nam, đã phải chọn Singapore làm nơi đặt trụ sở do Việt Nam chưa có khung pháp lý cho tài sản trong game và các hoạt động dựa trên nội dung số.

Ông Đậu Anh Tuấn nhấn mạnh rằng Việt Nam cần nhanh chóng xây dựng khung pháp lý để công nghiệp công nghệ số có thể phát triển mạnh mẽ hơn, đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích của những người tham gia trong lĩnh vực này. VCCI cũng kiến nghị rằng, nhu cầu có khung pháp lý cho tài sản số và các giao dịch liên quan là rất cấp thiết.

Phó Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí (Bộ Tài chính) Trương Bá Tuấn

Xây dựng pháp luật và chính sách đồng bộ

Cùng chung quan điểm, ông Trương Bá Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý và giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí (Bộ Tài chính) đã phân tích rằng, trong thời gian qua, dù chưa có khung pháp lý liên quan đến tài sản số, nhưng các giao dịch về tài sản này vẫn diễn ra thông qua các sàn giao dịch nước ngoài và cá nhân. Do đó, cần thiết phải xây dựng một khung pháp lý rõ ràng, bao gồm việc xác định định nghĩa tài sản số và vị trí pháp lý của nó. Nếu tài sản số được thừa nhận và quản lý như một loại tài sản, thì không chỉ Bộ Tài chính mà nhiều bộ, ngành khác cũng cần tham gia vào quá trình này.

Đại diện Bộ Tài chính cũng khẳng định rằng, nếu dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số được Quốc hội thông qua, Bộ Tài chính sẽ triển khai các chính sách về thuế liên quan đến tài sản số.

Ông Tuấn cũng đề xuất cần có một khái niệm thống nhất về tài sản số để có cơ sở thực hiện việc thu thuế một cách chính xác. Đồng thời, việc hoàn thiện các pháp luật liên quan nhằm bao quát toàn bộ các hoạt động liên quan đến tài sản số cũng là điều cần thiết.

Các khách mời thảo luận tại Tọa đàm

Thách thức và kỳ vọng của doanh nghiệp

Từ góc độ doanh nghiệp, ông Trần Huyền Dinh, CEO Công ty AlphaTrue, chia sẻ rằng trong thời gian qua, doanh nghiệp đã nhận được sự quan tâm từ Chính phủ thông qua các chính sách thúc đẩy chuyển đổi số và phát triển kinh tế số. Các ví dụ điển hình bao gồm Quyết định 194/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và dự thảo Nghị định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (Sandbox) cho ngành Fintech tại Việt Nam. Tuy nhiên, ông Dinh cũng chỉ ra rằng, hành lang pháp lý về tài sản số hiện vẫn chưa được hoàn thiện, dẫn đến sự thiếu rõ ràng trong việc xác lập quyền sở hữu và trách nhiệm thuế của doanh nghiệp.

Nhiều doanh nghiệp đã phải chuyển hoạt động sang các quốc gia lân cận như Singapore hay Hong Kong để dễ dàng phát triển hơn. Điều này không chỉ tạo ra thách thức trong việc tuân thủ pháp luật mà còn gây khó khăn trong việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài.

Đại diện AlphaTrue kỳ vọng rằng, các quy định mới về tài sản số sẽ mang lại sự minh bạch và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong lĩnh vực này. Đồng thời, các quy định này cũng sẽ hạn chế sự chảy máu chất xám và thu hút nhiều dòng vốn nước ngoài vào Việt Nam. Doanh nghiệp cũng mong muốn quá trình thử nghiệm và ứng dụng công nghệ mới sẽ diễn ra nhanh chóng hơn nhưng vẫn có sự kiểm soát nhất định.

Cần một chiến lược đồng bộ và hiệu quả

Ông Đậu Anh Tuấn cũng nhấn mạnh rằng, bên cạnh Luật Công nghiệp công nghệ số, Việt Nam cần có một chiến lược lớn hơn và bài bản hơn, bao gồm các quy định rõ ràng về việc xây dựng chính sách đồng bộ và nhất quán. Các chính sách về phòng chống rửa tiền, ngân hàng, an ninh và bảo mật cần được phối hợp đồng bộ với chính sách thuế để tạo ra hiệu ứng tích cực hơn.

Như vậy, việc xây dựng một khung pháp lý vững chắc và đồng bộ cho tài sản số không chỉ giúp Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư công nghệ số mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp số trong nước.