Giải phóng mặt bằng - Yếu tố then chốt trong các dự án giao thông quốc gia

Vào ngày 16/8/2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký ban hành Công điện số 80/CĐ-TTg, đưa ra những chỉ đạo quyết liệt nhằm thúc đẩy công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) cho các dự án quan trọng quốc gia, đặc biệt là trong lĩnh vực giao thông vận tải. Đây là một động thái cấp thiết để đảm bảo tiến độ và chất lượng thi công cho các công trình quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Thủ tướng chỉ đạo quyết liệt đẩy nhanh giải phóng mặt bằng các dự án trọng điểm (hình minh họa)

Tầm quan trọng của giải phóng mặt bằng trong các dự án quốc gia

Công điện nêu rõ: GPMB là một yếu tố quyết định thành công của các dự án lớn. Tuy nhiên, đây cũng là giai đoạn gặp nhiều thách thức do liên quan đến sản xuất, kinh doanh, quyền lợi, và sinh kế của người dân. Một mặt bằng được bàn giao sớm sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai thi công nhanh chóng, góp phần hoàn thành các dự án theo đúng kế hoạch đề ra.

Những năm qua, Thủ tướng Chính phủ và Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia đã liên tục chỉ đạo các bộ ngành, địa phương tập trung nỗ lực vào công tác chuẩn bị đầu tư và triển khai thực hiện các dự án trọng điểm. Tuy nhiên, theo báo cáo từ Bộ Giao thông Vận tải, một số địa phương vẫn chậm trễ trong công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư, và di dời hạ tầng kỹ thuật. Điều này đã ảnh hưởng đến tiến độ của nhiều dự án, đặc biệt là những dự án yêu cầu hoàn thành vào năm 2025 như: Cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025, Tuyên Quang - Hà Giang, Biên Hòa - Vũng Tàu, Hòa Liên - Túy Loan, và Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh.

Chỉ đạo quyết liệt từ chính phủ để đảm bảo tiến độ dự án

Trước tình hình này, Thủ tướng yêu cầu các địa phương phải tập trung hơn nữa trong việc lãnh đạo, chỉ đạo công tác GPMB. Cụ thể, các Bí thư, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phải huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, bao gồm Mặt trận Tổ quốc, Ban Dân vận, các đoàn thể chính trị xã hội, và Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh. Các tổ chức này cần tham gia trực tiếp vào công tác dân vận, làm việc với người dân để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, đồng thời giải quyết kịp thời các khiếu nại, kiến nghị hợp pháp, chính đáng của người dân.

Đặc biệt, các địa phương phải phối hợp chặt chẽ với các chủ đầu tư để ưu tiên GPMB tại những vị trí quan trọng như khu vực xử lý nền đất yếu, công trình cầu, hầm lớn, và khu vực đường tiếp cận thi công. Những khu vực này thường là những "đường găng" quyết định tiến độ thi công của dự án.

Những dự án trọng điểm yêu cầu hoàn thành vào năm 2025

Với các dự án có kế hoạch hoàn thành trong năm 2025, Thủ tướng yêu cầu các địa phương phải đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các khu tái định cư và di dời hệ thống đường điện cao thế. Toàn bộ công tác GPMB phải được hoàn thành và bàn giao trước ngày 30/8/2024. Các tỉnh, thành phố như Tuyên Quang, Quảng Bình, Quảng Trị, Đà Nẵng, Phú Yên, Khánh Hòa, Đồng Nai, và Bình Dương được chỉ đạo huy động tối đa nguồn lực để giải quyết những khó khăn còn tồn tại, bàn giao toàn bộ mặt bằng cho các dự án như: Cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025, Tuyên Quang - Hà Giang, Hòa Liên - Túy Loan, Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột, Biên Hòa - Vũng Tàu, và Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh.

Đối với các dự án còn lại, yêu cầu các địa phương phải đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các khu tái định cư và di dời hệ thống đường điện cao thế, đảm bảo bàn giao toàn bộ mặt bằng trong năm 2024. Các tỉnh Lạng Sơn, An Giang, Hậu Giang, Sóc Trăng, Bắc Ninh, và thành phố Cần Thơ cần tiếp tục nỗ lực để bàn giao mặt bằng các dự án như: Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội, và Đồng Đăng - Trà Lĩnh.

Ưu tiên di dời hạ tầng kỹ thuật

Thủ tướng cũng chỉ đạo Bộ Công Thương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) tập trung nguồn lực để đẩy nhanh công tác di dời các đường điện cao thế. Đây là một trong những yếu tố quan trọng nhằm đảm bảo tiến độ thi công cho các dự án. EVN được yêu cầu rút ngắn thời gian phê duyệt phương án cắt điện để thực hiện di dời, đặc biệt là tại các dự án có khối lượng di dời lớn như ở Hà Tĩnh, Phú Yên, Khánh Hòa, Hậu Giang, Đồng Nai, và Thành phố Hồ Chí Minh.

Công tác di dời đường điện cao thế phải hoàn thành trong tháng 8/2024 đối với các dự án có kế hoạch hoàn thành vào năm 2025. Đối với các dự án như Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội, Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, Cao Lãnh - An Hữu, và Đồng Đăng - Trà Lĩnh, công tác di dời phải được hoàn thành trước ngày 30/9/2024. Các dự án khác như Hữu Nghị - Chi Lăng, và Dự án thành phần 2 cao tốc Cao Lãnh - An Hữu cần hoàn thành trước ngày 31/12/2024.

Chỉ đạo từ Phó Thủ tướng và Bộ Giao thông Vận tải

Thủ tướng cũng giao Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chỉ đạo việc theo dõi và đôn đốc thực hiện các nhiệm vụ được nêu trong Công điện này. Bộ Giao thông Vận tải được yêu cầu chỉ đạo các chủ đầu tư và nhà thầu thi công phối hợp chặt chẽ với các địa phương và các cơ quan liên quan để đáp ứng tiến độ yêu cầu.

Việc thực hiện các chỉ đạo này sẽ được Văn phòng Chính phủ phối hợp với Bộ Giao thông Vận tải giám sát chặt chẽ. Các vấn đề phát sinh vượt thẩm quyền sẽ được kịp thời tổng hợp và báo cáo lên Thủ tướng Chính phủ để có giải pháp xử lý.

Tầm quan trọng của sự hợp tác giữa các bên liên quan

Thủ tướng nhấn mạnh rằng, để đạt được mục tiêu hoàn thành các dự án trọng điểm quốc gia đúng tiến độ, cần có sự vào cuộc mạnh mẽ và phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan trong hệ thống chính trị, các bộ ngành, và chính quyền địa phương. Chỉ khi tất cả các bên liên quan cùng nỗ lực, các khó khăn, vướng mắc trong công tác GPMB mới có thể được giải quyết triệt để, đảm bảo tiến độ thi công cho các công trình quan trọng của đất nước.