Sử dụng thuốc lá điện tử không thực sự tốt hơn thuốc lá truyền thống?

Cập nhật: 10:54 | 26/04/2019 Theo dõi KTCK trên

TBCKVN - Nhiều người nghiện hút thuốc lá tìm đến thuốc lá điện tử, nghĩ rằng “thuốc lá mới” an toàn và không gây hại, nhưng sự thật hoàn toàn ngược lại.  

su dung thuoc la dien tu khong thuc su tot hon thuoc la truyen thong Bạn sẽ không phải tới gặp bác sĩ nếu có những thói quen “xấu” này
su dung thuoc la dien tu khong thuc su tot hon thuoc la truyen thong Điều cần làm để nguồn nước uống của bạn an toàn

Thuốc lá điện tử là gì?

Năm 2004, một công ty Trung Quốc bắt đầu sản xuất một loại “thuốc lá” có thể sạc pin và một con chip điện tử bên trong. Nó được thiết kế giống như một điếu thuốc, với 1 đầu phát sáng gọi là thuốc lá điện tử.

Thuốc lá điện tử là loại thuốc cung cấp dạng khí dung được tạo ra bởi nhiệt do đốt cháy dung dịch mà người dùng hít vào cơ thể. Bên cạnh nicotine, các thành phần chính của dung dịch theo thể tích là propylene glycol, có hoặc không có glycerol và các chất tạo hương.

Thuốc lá điện tử có thể được thiết kế giống các loại thuốc lá bình thường (ví dụ như thuốc lá, xì-gà, xì-gà mi ni, tẩu hay điếu), nhưng chúng cũng có thể được thiết kế các hình dạng khác như bút, USB và các dụng cụ hình trụ hoặc chữ nhật có kích thước lớn hơn. Sự đa dạng về hiệu điện thế của pin và kết cấu mạch điện có thể tạo ra sự khác biệt trong khả năng đốt cháy dung dịch thành dạng phun sương.

Thuốc lá điện tử có nhiều biến thể, hình dạng, công dụng khác nhau tùy dòng nhưng phổ biến hiện nay vẫn là 2 dạng: thuốc lá điện tử và thuốc vape (cũng là một dạng thuốc lá điện tử). Với vape, nó còn có tên gọi khác là shisha điện tử, shisha pen, e hookah, e-cig…tức là 1 thiết bị sử dụng công nghệ để hóa hơi tinh dầu lỏng thành dạng khói, và được xử lý thông qua chip điện tử thông minh nên lượng khói ra rất nhiều và tạo những đám mây rất nhanh. Vape được xem như 1 hàng công nghệ với thiết kế thời trang đầy sức hấp dẫn nhất là giới trẻ hiện nay.

Cấu tạo 1 điếu thuốc lá điện tử:

Ống chứa: Ống nhựa này nằm ở cuối điếu thuốc để chứa các chất để dùng chung với tinh dầu thuốc lá điện tử. Bạn có thể thay ống này dễ dàng.

Máy phun: Đây là bộ phận làm nóng dung dịch trong điếu thuốc và giúp dung dịch bay hơi.

Pin: Pin dùng cho thuốc lá điện tử thường là pin lithium-ion có thể sạc được.

Bộ cảm ứng: Cảm ứng này sẽ kích hoạt bộ phận làm nóng khi người dùng hút thuốc.

Tinh dầu: tinh dầu thuốc lá điện tử thường có nicotine và rất nhiều mùi để bạn chọn.

su dung thuoc la dien tu khong thuc su tot hon thuoc la truyen thong

Thuốc lá điện tử độc hại hơn thuốc lá truyền thống

Thuốc lá điện tử độc hại hơn thuốc lá truyền thống

1. Chất nicotine

Bất kì ai sử dụng thuốc lá điện tử đều phải tiếp nhận chất gây nghiện nicotine – loại chất được hấp thụ qua phổi – đi vào sâu hệ thống hô hấp bên trong. Ngoài khả năng gây nghiện, nicotine sẽ trở nên độc hại nếu dùng liều cao. Nicotine đã từng được sử dụng như một loại thuốc trừ sâu.

Nicotine gây ảnh hưởng xấu đến não bộ, hệ thần kinh và tim. Chất này còn làm tăng huyết áp và nhịp tim. Liều lượng nicotine càng cao, huyết áp và nhịp tim của người hút thuốc sẽ càng gia tăng. Nicotine còn gây ra chứng rối loạn nhịp tim. Ở một số trường hợp hi hữu, đặc biệt là khi người hút lạm dụng chất nicotine, chứng rối loạn nhịp tim có dẫn đến suy tim, thậm chí tử vong. Các thành phần trong thuốc lá điện tử không được dán nhãn, vì vậy người dùng không biết là có những gì trong đó. Lượng nicotine và các chất khác trong hộp chứa cũng không rõ ràng.

Sau khi tác dụng kích thích ban đầu dần mất tác dụng, cơ thể người hút thuốc lại bắt đầu thèm muốn nicotine. Những người sử dụng thuốc lá điện tử có thể sẽ cảm thấy chán nản, mệt mỏi, hoặc cáu kỉnh (xảy ra khi cai thuốc) và lại lên cơn nghiện còn dữ dội hơn lúc trước. Theo thời gian, nicotine có thể gây ra một số vấn đề nghiệm trọng về sức khỏe, bao gồm các bệnh liên quan đến tim, huyết khối và loét dạ dày.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hiện nay chưa có bằng chứng quốc tế cho thấy thuốc lá điện tử là an toàn và có tác dụng cai nghiện thuốc lá điếu thông thường. Vì bên cạnh chất nicotin, các thành phần chính của dịch lỏng trong thuốc lá điện tử còn bao gồm propylene glycol (có hoặc không có glycerol) và các chất tạo hương chứa thành phần gây ung thư.

Theo kết luận của các nhà khoa học Mỹ trong công trình nghiên cứu đăng trên Tạp chí Y Khoa New England (số ra ngày 21/1/2015), những người thường xuyên sử dụng thuốc lá điện tử có nguy cơ mắc các bệnh ung thư cao gấp 15 lần so với những người hút các loại thuốc lá thông thường.

Ngoài ra, một số nghiên cứu khác cũng cho thấy, người sử dụng thuốc lá điện tử thường bị giảm chức năng phổi, cản trở đường thở và thay đổi tế bào.

2. Thuốc lá điện tử phá hủy các DNA

Cơ quan quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) vẫn chưa rõ liệu các chất hóa học có trong thuốc lá điện tử nguy hiểm đến mức độ nào. Theo đó, cơ quan này chưa đưa ra quy định quản lý. Từ năm 2015, Sở y tế California tuyên bố loại thuốc mới này là mối đe dọa với sức khỏe cộng đồng.

Một báo cáo được các nhà nghiên cứu công bố gần đây cho thấy những loại thuốc lá điện tử còn nguy hiểm hơn những gì mà chúng ta biết hiện nay. Các phát hiện trong nghiên cứu này đã được trình bày trong Tạp chí chuyên ngành National Meeting & Exposition of the American Chemical Society (ACS).

Các nhà nghiên cứu đã tiến hành đánh giá mức độ phá hủy các DNA khoang miệng mà các đối tượng nghiên cứu phải chịu (họ là những người hút thuốc lá điện tử) bằng cách sử dụng phương thức trắc khối phổ. Kết quả của nghiên cứu đã làm cho nhiều người cảm thấy hoang mang.

Các nhà nghiên cứu thấy rằng các chất acrolein, fomandehit và chất methylglyoxal ở những người hút thuốc lá điện tử - là những thành phần cơ bản gây tổn hại đến DNA - tăng lên một cách toàn diện so với những người không hút. Sự thoái hóa tế bào liên tục do sự tương tác giữa các thành phần này và DNA của con người là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến ung thư.

Và sự khác biệt giữa những người hút thuốc lá điện tử và những người không hút là không hề nhỏ. Cứ 5 người hút thuốc lá điện tử thì có 4 người bị có mức độ tổn hại DNA cao do các chất acrolein, fomandehit và chất methylglyoxal gây nên so với những người không hút.

Hiện các nhà khoa học vẫn đang tiếp tục nghiên cứu để biết được tác hại thực sự mà thuốc lá điện tử gây ra cho người dùng như thế nào, và làm rõ những chất hóa học nào mà người hút thuốc lá điện tử hít phải, và những tổn hại đến DNA mà những chất này gây nên là gì?

Hiểu biết sai lầm của người Việt về sử dụng thuốc lá điện tử

Theo ông Nguyễn Tuấn Lâm, chuyên gia của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam phân tích, trong thuốc lá điện tử sử dụng nicotin là chất gây nghiện mạnh. Hơn nữa, chất lượng nicotin được sử dụng trong thuốc lá điện tử hiện nay chưa được kiểm soát, vì vậy, một số sản phẩm có thể chứa các chất độc nguy hiểm khác.

Theo BS Lâm, không chỉ riêng nicotin là chất gây nghiện được cảnh báo, mà trong thuốc lá điện tử còn sử dụng chất aerosol với mục đích làm giả khói thuốc khi hút. Đây là một chất độc hại và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm như ung thư, bệnh tim mạch và các bệnh khác. Những chất độc này không chỉ ảnh hưởng đến người sử dụng thuốc lá mà còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh với những người hít phải khói thuốc lá điện tử thụ động. "Việc hết hợp giữa nicotin và aerosol sẽ mang đến sự lạm dụng nguy hiểm cho người hút thuốc lá điện tử", BS Lâm cảnh báo.

PGS.TS Phan Thu Phương, Phó Giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai cũng chia sẻ: Các nghiên cứu đều chỉ ra rằng, hút thuốc lá điện tử vẫn gây nghiện và có hại. Thậm chí nếu đem so sánh thuốc lá điện tử với thuốc lá điếu truyền thống thì nguy cơ bị ung thư do thuốc lá điện tử gây ra cao gấp 15 lần thuốc lá điếu…Với hàng nghìn chất độc hại từ khói thuốc, khi đi vào cơ thể sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thần kinh, mạch máu và nội tiết gây ra những bệnh tim mạch, giảm trí nhớ và các bệnh ung thư,… vì thế, PGS.TS Phan Thu Phương đưa ra cảnh báo giới trẻ, người dân không nên hút thuốc điện tử.

su dung thuoc la dien tu khong thuc su tot hon thuoc la truyen thong

Thuốc lá điện tử đây hại cho người xung quanh

Thuốc lá điện tử đây hại cho người xung quanh

Nhiều người cho rằng, thuốc lá điện tử không hề gây hại cho người xung quanh vì nó không phải châm lửa, không tro, không khói, không CO2 và không có mùi.

Tuy nhiên, theo WHO, các bằng chứng hiện tại cho thấy rằng dung dịch có trong thuốc lá điện tử khi bị đốt nóng không hoàn toàn tạo ra chỉ là “hơi nước” như thường được quảng cáo. Việc sử dụng thuốc lá điện tử sẽ gây ra các mối đe dọa nghiêm trọng tới trẻ vị thành niên và thai nhi. Ngoài ra, nó còn làm tăng nguy cơ phơi nhiễm nicotin và nhiều chất độc khác của người không hút thuốc và những người xung quanh.

Mối đe dọa khi không kiểm soát được “chất lượng” thuốc lá điện tử

Mặc dù đã được lưu hành trên thị trường thế giới hơn 10 năm nay, song chưa có bất cứ nghiên cứu nào khẳng định về mức độ an toàn của thuốc lá điện tử. Kiểm soát chất lượng là một trong những vấn đề chính mà các chuyên gia y tế lưu ý đối với thuốc điện tử.

Họ lập luận rằng các nhà sản xuất có thể không tiết lộ tất cả các thành phần hóa học được sử dụng trong các sản phẩm. Điều này có nghĩa là người sử dụng không thể biết chính xác những gì họ đang hít vào phổi.

Ví dụ, hồi năm 2009, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA ) của Mỹ đã phát hiện một số ống nicotin lỏng chứa khoảng 1% diethylene glycol (DEG) - một chất độc có trong dung dịch chống đông. Ngoài ra, lượng chất Formaldehyde do thuốc lá điện tử tạo ra khi đốt nóng chất lỏng chứa nicotine và chất tạo mùi thơm bên trong thiết bị là một chất hóa học độc hại có khả năng gây ung thư, thường được sử dụng trong chế tạo vật liệu xây dựng và bảo quản thi hài.

su dung thuoc la dien tu khong thuc su tot hon thuoc la truyen thong

Thuốc lá điện tử gây nghiện hơn so với thuốc lá truyền thống

Thuốc lá điện tử gây nghiện hơn so với thuốc lá truyền thống

Thuốc lá điện tử từng được kỳ vọng sẽ giúp cai được thuốc lá và giảm các tác hại, nhưng thực tế lại đang gây nghiện cho ngày càng nhiều người trẻ.

Trong nhiều cuộc thăm dò dư luận được tiến hành tại Việt Nam, nhiều người trẻ cho biết vì nghĩ thuốc lá điện tử không độc hại như thuốc lá thông thường, nên họ đã hút thử và sau đó nghiện luôn, không dừng hút được.

Một số bạn trẻ còn nhận xét: “So với thuốc lá thông thường, loại này cho ra nhiều khói hơn, cảm nhận được nhiều vị hơn và nếu không hút sẽ thấy thiếu thiếu, khó chịu”.

PGS.TS Phan Thu Phương, Phó giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai cũng bày tỏ lo ngại khi thực tế, có quá nhiều người lầm tưởng thuốc lá điện tử là an toàn. Trong khi đó, nhiều công trình nghiên cứu khẳng định, hút thuốc lá điện tử vẫn có nguy cơ gây ung thư và không giúp cai nghiện thuốc lá mà còn gây nghiện.

Vì thế, bà đưa ra cảnh báo giới trẻ, người dân không nên hút thuốc điện tử, cũng tiến tới cai nghiện thuốc lá truyền thống bởi khói thuốc lá chứa hơn 7.000 hóa chất độc hại, với hàng trăm loại cực độc và ít nhất có tới 70 loại gây ung thư như axton (chất tẩy trong thuốc sơn móng tay), amoniac (chất tẩy rửa sàn nhà và bồn vệ sinh), DDT/Dieldrin (thuốc trừ sâu), phoóc-môn và CO (khí thải ô tô), toluene (dung môi công nghiệp), methanol formaldehyde (chất để ướp xác chết)… Những chất này khi đi vào cơ thể sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thần kinh, mạch máu và nội tiết gây ra những bệnh tim mạch, giảm trí nhớ và các bệnh ung thư.

Lương Đức (tổng hợp)