 | Uy tín, hiệu quả của “lò” đào tạo khởi nghiệp TFI |
| Những vấn đề pháp lý mà startup thường gặp |
| Hiểu biết luật pháp là điều cần thiết khi khởi nghiệp |
Bằng cấp không bằng việc mình học được gì
Nhiều người ngưỡng mộ khi ở độ tuổi còn rất trẻ nhưng Tuấn đã sáng tạo được sản phẩm khởi nghiệp và giành giải nhất bảng cá nhân khởi nghiệp trị giá 300 triệu đồng tại cuộc thi Startup Wheel 2019.
Thế nhưng, câu chuyện khởi nghiệp của Tuấn còn khiến nhiều người phải ngạc nhiên, trầm trồ. Năm 18 tuổi, Tuấn chọn con đường học đại học như bao nhiêu bạn trẻ khác, nhưng chỉ sau 1 tháng nhập học, Tuấn đã lén gia đình bỏ ngang việc học để tìm hướng khởi nghiệp.
“Mình đi học là vì ba mẹ muốn, nhưng mình cảm thấy không phù hợp nên đã lén nghỉ. Mình vẫn cố gắng để học hết THCS rồi THPT, thi vào đại học. Nhưng khi không thể cố được nữa, mình quyết định nghỉ mà không dám nói với gia đình. Sau khi rời giảng đường đi làm mình cảm thấy việc học bên ngoài giúp tiếp thu nhanh hơn, tạo cho mình nhiều đam mê hơn, vì môi trường xung quanh là những người giỏi, thực sự có kinh nghiệm và có được những điều mình muốn học”, Tuấn tâm sự.
Người viết thắc mắc về vấn đề bằng cấp khi đi làm, Tuấn không ngại ngần trả lời: “Mình chưa bao giờ nghĩ đại học là con đường duy nhất để thành công, vì định nghĩa thành công của mỗi người mỗi khác. Với mình bằng cấp không quan trọng bằng việc mình học được những gì và cần học điều gì, cũng như thành công là khi những người xung quanh cùng tiến bộ và bản thân cũng phải tiến bộ về mọi mặt”.
Tuấn kể, lúc đầu quyết định nghỉ học đã từng nghĩ nếu đường cùng quá thì đi làm thuê. Nhưng chính điều đó lại là động lực để Tuấn không bao giờ bỏ cuộc và quyết tâm trở thành chủ khi đến với con đường khởi nghiệp.
Tuấn và người bạn đều có cùng sở thích mày mò sáng chế những món đồ điện tử, nên bắt đầu chế những thiết bị nhà thông minh và trợ lý ảo. Tuy nhiên, sau đó cảm thấy thị trường quá lớn cũng như không đủ các tiềm lực để thực hiện nên cả 2 dừng lại.
“Vô tình tụi mình gặp được một anh đang kinh doanh thị trường cộng đồng cho việc đặt và cho thuê phòng, căn hộ. Anh này nêu ra một vấn đề là khách ra ngoài không tắt máy lạnh gây hao điện và hỏi tụi mình có cách nào giảm việc này không?”, Tuấn kể.
Thế rồi, Tuấn cùng người bạn nghiên cứu chế ra được thiết bị cắm thẻ không dây sử dụng pin. Nhưng sau đó thiết bị không phù hợp với nhiều loại nhà cũng như ảnh hưởng đến trải nghiệm của khách hàng khi ở. Sau đó Tuấn tiếp tục làm ra những phiên bản khác nhau và cho đến hiện tại là sản phẩm AirIot, công cụ giúp tiết kiệm điện tại các căn hộ cho thuê.
Theo Tuấn, thực tế hiện nay tại các khách sạn là dùng thẻ từ, khách ra ngoài thường quên không tắt điện gây lãng phí. Bên cạnh đó, việc lắp đặt hệ thống nhét thẻ ngắt điện và kích hoạt điện sẽ phiền phức, buộc phải đục tường để đi đường dây.
“Giải pháp của AirIot giống như một bộ điều khiển wifi, nếu mang thiết bị ra xa khỏi phòng thì điện tự ngắt. Khách cũng không cần phải cắm thẻ hay thao tác gì thiết bị, chỉ cần đi là tắt và về là tự động mở. Không cần cắm thẻ, lắp đặt cũng chỉ mất 10 giây mà không cần đục đẽo hay thay đổi cấu trúc nhà”, Tuấn chia sẻ thành quả.
Tuấn cho biết thiết bị bao gồm 2 phần đó là Airswing và Airfob. Airswing là thiết bị được gắn vào trong cầu dao của máy lạnh, có thể chịu tải được tới 40A nên phù hợp với nhiều loại máy lạnh khác nhau. Thiết bị cũng là trung tâm để có thể quét trong phạm vi nhà. Còn Airfob là thiết bị nhỏ được móc chung với chìa khóa cho khách, luôn được kết nối với Airswing trong phạm vi 20 m, khi khách ra ngoài cầm chìa khóa theo thì thiết bị sẽ mất kết nối và ngắt điện.
Hiện AirIot đã thử nghiệm trên 150 phòng của hệ thống khạch sạn Christinas, và kết quả là thiết bị có thể tiết kiệm được 30% tiền điện. Sản phẩm cũng đã bán ra thị trường 500 thiết bị. Tuấn dự định đến năm 2020 sẽ mở rộng thị trường tại VN và tiếp đến là các nước như: Thái Lan, Malaysia.
Với tuổi đời còn khá trẻ, rời ghế giảng đường để quyết tâm khởi nghiệp được như ngày hôm nay nên khó khăn với Tuấn là không hề ít. Điều làm Tuấn đau đầu nhất chính là vấn đề nguồn lực về tiền bạc, vừa giấu gia đình, lén nghỉ học nên không thể nhờ vả ba mẹ. Kế đến là vấn đề về nguồn lực kiến thức, nhưng đến thời điểm hiện tại, Tuấn đã tìm được 3 người cùng đồng hành trong dự án.
“Đến giờ thì ba mẹ đã biết việc mình lén nghỉ học, mặc dù mình chưa dám nói, nhưng nhìn thấy mình trên các cuộc thi nên ba mẹ biết. Khi nghe giải thích và nói về những định hướng tương lai, cũng như nhìn thấy những gì mà bước đầu mình đạt được nên ba mẹ cũng tin và ủng hộ. Đấy cũng là động lực để mình cố gắng hơn nữa”, Tuấn trải lòng.
 |
| Ảnh minh họa |
Bỏ học để khởi nghiệp, nên hay không?
Có nhiều cách để khởi nghiệp và tạo dựng sự ổn định về tài chính mà không cần đến bằng cấp đại học. Điều quan trọng là bạn cần phải tự trang bị những công cụ phù hợp và hệ thống hỗ trợ cho sự nghiệp cá nhân. Bạn hãy trả lời những câu hỏi sau trước khi quyết định có nghỉ học để kinh doanh không?
Tinh thần doanh nhân của bạn có đủ mạnh để thành công?
Trước khi dấn thân vào môi trường kinh doanh, hãy chắc chắn đây là con đường bạn muốn theo đuổi. Tạo dựng một công ty khác rất nhiều so với làm việc ngày 8 tiếng tại một doanh nghiệp. Những áp lực và thử thách sẽ gia tăng lên tinh thần của bạn mỗi ngày. Và chúng có thể làm bạn “phát điên”.
Nếu bạn có đủ động lực và cảm hứng để bắt đầu thì đừng bao giờ nghi ngờ lựa chọn của bản thân. Song, nếu bạn không thấy tự tin về lựa chọn này thì đừng vội bỏ học để kinh doanh.
“Làm doanh nhân là một công việc toàn thời gian, 24/7”, Tom Portesy – Chủ tịch MFV Expositions, và là nhà sản xuất của Franchise Expo West, Franchise Expo South và International Franchise Expo chia sẻ.
Những câu hỏi mà Portesy khuyên bạn phải đặt ra và trả lời: “Bạn có sẵn sàng để hy sinh thời gian bên cạnh bạn bè, người thân? Bạn có sẵn sàng để nhận lại những lời từ chối, sự thất vọng lẫn thất bại khi kinh doanh? Bạn có sẵn sàng cho những đêm dài mất ngủ, mạo hiểm mọi thứ đang có cho công việc kinh doanh? Kinh doanh thành công mang đến nhiều quả ngọt, nhưng bạn có đủ tinh thần để hy sinh?”.
Đam mê nhưng có đủ kiên nhẫn?
Đôi khi, những ý tưởng lớn không đợi bạn trưởng thành, và 4 năm đi học có thể làm bạn lỡ mất cơ hội này. Điển hình là trường hợp của Taso Du Val – sáng lập và CEO của Mạng lưới công nghệ toàn cầu Toptal.
“Tôi từng muốn theo học tại MIT, nhưng ý nghĩ bản thân phải đợi đến 4 năm mới được khởi nghiệp đã làm tôi bứt rứt”, Du Val nói. “Vì vậy tôi đã bắt đầu theo đuổi sự nghiệp kinh doanh khi tuổi đời còn trẻ. Vài năm sau đó, tôi đã giải quyết được một vấn đề trong lĩnh vực thuê ngoài của ngành IT. Với tôi, kinh doanh là việc tôi phải làm. Và tôi không muốn mất thời gian ngồi tìm hiểu, lắng nghe các giảng giải mà tôi sẽ không cần đến trong cuộc đời”.
Eduardo De Arkos – sáng lập và CEO của Dynamic Agriculture Solutions, từng có một trải nghiệm tương tự và đã nhanh chóng quyết định nghỉ học để khởi nghiệp.
“Tôi đã cảm thấy như thể tôi có đủ mọi kỹ năng cần thiết để bắt đầu khởi nghiệp, sau những khóa học kinh doanh mà tôi từng tham dự”, De Arkos kể, “Cảm giác về cơ hội kinh doanh tiềm năng thường rất hiếm tìm đến và sẽ bỏ qua bạn rất nhanh nếu bạn không tận dụng cơ hội đó. Tuy không đến trường nhưng thực chất tôi đã học từ thực tiễn. Không còn là những lý thuyết trên giấy, tôi đã thực sự áp dụng các kiến thức đó vào thực tế khởi nghiệp. Điều quan trọng nhất là tôi đã dành thời gian để thành thạo những kỹ năng cần thiết thay vì chỉ biết đến chúng trong môi trường học đường”.
Bạn có đủ kinh nghiệm với thế giới thực chưa?
Đối với Randy Wyner – sáng lập, Chủ tịch chuỗi nhà hàng nhượng quyền thương hiệu Chronic Tacos, thì không có lựa chọn nào khác ngoài việc nghỉ học. Trách nhiệm chăm sóc cho con trai nhỏ đã buộc ông phải đi làm kiếm tiền thay vì đi học tiếp. Sau khi thăng tiến lên cấp quản lý của Jiffy Lube, Wyner biết rằng ông đã có đủ kinh nghiệm để lèo lái con tàu kinh doanh của riêng mình. Ông đã chuẩn bị cho bản thân sẵn sàng tinh thần doanh nhân trước khi khởi nghiệp.
“Học từ thực tiễn đã giúp tôi nhanh chóng nắm bắt cách quản lý công việc kinh doanh, những điều mà các sinh viên được học chủ yếu qua các lý thuyết tổng kết. Theo đuổi con đường tự học này đã giúp tôi nắm rõ điều gì nên và không nên làm khi điều hành kinh doanh. Mặc dù trường đại học có thể cung cấp cho bạn những nguyên lý cần thiết cho kinh doanh, bạn vẫn sẽ không thể học được cách điều hành công ty thực sự cho đến khi bạn làm điều đó”.
Bạn đã thử nghiệm kỹ ý tưởng của mình chưa?
Tuy rằng mạo hiểm là điều hiển nhiên khi kinh doanh, nhưng đừng mạo hiểm quá mức khi rời trường học mà không kiểm nghiệm 100% sự tự tin của bạn về ý tưởng kinh doanh.
“Xác minh ý tưởng trước khi nghỉ học, có bao giờ bạn nghĩ đến điều này chưa?”, AJ Nelson – đồng sáng lập Clusterflunk, mạng xã hội và platform chia sẻ tài liệu cho sinh viên, gợi ý, “Tiến hành thí nghiệm mức độ khả thi. Thu thập các đăng ký sử dụng dịch vụ/sản phẩm, khảo sát thị trường… là những điều bạn có thể tiến hành để củng cố cho ý tưởng kinh doanh khi còn đang đi học. Nếu bạn có thể chứng minh được khả năng giải quyết vấn đề, và mọi người sẵn sàng sử dụng sản phẩm/dịch vụ của bạn thì lúc đó bạn hãy nghĩ đến việc dành toàn thời gian để theo đuổi ý tưởng ấy”.
Tình trạng tài chính của bạn như thế nào?
Học đại học có thể là một khoản đầu tư cho tương lai. Kinh doanh cũng vậy. Bạn cần tính toán lại những chi tiêu cá nhân, xây dựng kế hoạch ngân sách cũng như sắp xếp thời gian cá nhân để chuẩn bị hiện thực hóa dự án kinh doanh của mình.
“Hiểu rõ về tổng chi phí cần có chính là điều tiên quyết khi kinh doanh”, Portesy chia sẻ, “Trước khi theo đuổi cơ hội kinh doanh, hãy phác thảo ra sơ đồ tổng chi phí đầu tư, ước lượng các nguồn lực liên quan bạn có thể cần trước khi lao vào kinh doanh”.
Đôi khi, có những sinh viên sau khi hoàn tất con đường học vấn, dành vài năm đi làm trong ngành công nghiệp mình quan tâm, tích lũy kinh nghiệm lẫn tài chính để khởi nghiệp trong tương lai. Nếu bạn không nghĩ rằng mình có thể bỏ ngang mọi việc để kinh doanh bền vững thì tốt nhất hãy nên học tiếp.
Tuy nhiên, nếu bạn hiện đang đi học và cảm thấy cấp bách phải dành thời gian thử nghiệm và nuôi dưỡng ý tưởng kinh doanh, hãy cân nhắc đến chuyện bảo lưu một vài năm học trước khi quyết định nghỉ hẳn.
Bạn có hậu phương vững chắc không?
Kinh doanh không phải là trò chơi đơn độc. Thực tế sự nghiệp của bạn có liên quan mật thiết đến bạn bè, gia đình, đối tác kinh doanh hoặc các bên liên quan khác.
“Hãy làm chủ công việc của bạn và duy trì mối kết nối với các chủ doanh nghiệp đã từng thành công lẫn thất bại khác. Hãy học hỏi từ những thử thách mà bản thân đã vượt qua cũng như mở lòng cho những bài học, người thầy mới”, Portesy đưa ra lời khuyên.
Giống Portesy, Wyner hiểu rằng thành công trong kinh doanh của anh không thể thiếu sự hỗ trợ từ gia đình và bạn bè.
“Hãy ở cạnh những người thông minh và hiểu biết. Tôi đã rất may mắn có được những cố vấn rất giỏi ở bên cạnh. Họ là những người thông thái, giàu kinh nghiệm và luôn sẵn sàng đưa ra những lời khuyên phản biện cho tôi”, Wyner chia sẻ với Business News Daily.
Lý do khởi nghiệp của bạn có hợp lý?
Đây có lẽ là câu hỏi then chốt: Liệu lý do khởi nghiệp có đủ tốt để bạn từ bỏ con đường học vấn hiện tại không?
Matt Brown, Đồng sáng lập và CEO của platform quản lý freelancer Bonsai, hiện là cố vấn tình nguyện cho mạng lưới Thiel Fellowship. Mạng lưới Thiel lựa chọn và cấp quỹ tài trợ cho những sinh viên tiềm năng tạo ra tác động tích cực cho xã hội bằng cách nghiên cứu và sáng tạo các giải pháp thay vì theo học đại học.
“Mọi người cần tư duy một cách phản biện về giá trị của bốn năm đầu tư vào giáo dục cũng như số tiền học phí khổng lồ sẽ chi trả. Liệu có cách nào để chúng ta học nhanh hơn, gặp được nhiều nhân vật thú vị hơn và thực hành nhiều dự án kinh doanh hơn không? Có phải bạn muốn nghỉ học vì bạn cảm thấy bị thôi thúc phải tạo ra điều gì đó và chuyện học ở trường lại cản trở ý định này của bạn? Hay lý do nghỉ học để khởi nghiệp của bạn là đến từ một doanh nhân (có vẻ) thành công nào đó bạn đọc trên Facebook?”, Brown phân tích.
“Chuyện nghỉ học không có lý do hợp lý cũng ngốc nghếch như tiếp tục đi học mà không có mục đích gì vậy. Tóm lại, điều bạn cần là hiểu rõ bản thân mình cần gì”, Brown bổ sung.
Hoài Sơn
Phiên bản di động