Jan Koum là một lập trình viên máy tính người Mỹ gốc Ukraine. Ông là người đồng sáng lập và là Giám đốc điều hành của WhatsApp, một ứng dụng nhắn tin di động được Facebook Inc mua lại vào tháng 2 năm 2014 với giá 19,3 tỷ USD.
 |
| CEO WhatsApp - Tỷ phú công nghệ truyền cảm hứng nhất nước Mỹ. Ảnh: Nguồn Internet |
Những nỗ lực tự học tuyệt vời
Jan Koum có một tuổi thơ không mấy êm đềm. Ông sinh ra và lớn lên trong một gia đình nghèo tại thị trấn nhỏ vùng ngoại ô Kiev, Ukraine. Ngôi nhà của Jan không có điện và nước nóng. Năm 16 tuổi, ông di cư sang Mỹ cùng mẹ và bà ngoại để chạy trốn khỏi tình trạng bất ổn chính trị và đàn áp tôn giáo. Mẹ của ông làm nghề giữ trẻ ở California, còn ông vừa đi học vừa đi làm tại một cửa hàng tạp hóa với công việc lau rửa sàn nhà.
Cha của Jan dự định sẽ đoàn tụ với hai mẹ con khi họ ổn định hơn nhưng không may ông mắc bệnh hiểm nghèo và qua đời 5 năm sau đó. Đáng buồn hơn, mẹ của Jan không lâu sau cũng được chẩn đoán mắc ung thư và qua đời sau cha của ông 3 năm.
Do thiếu đi sự quan tâm của cha mẹ, Jan từng có thời gian nổi loạn và gặp rắc rối ở trường. Dần dà, ông bắt đầu không thích trường học và những mối quan hệ "nông cạn" xung quanh.
Jan suýt nữa không đỗ tốt nghiệp vì học hành chểnh mảng. Tuy nhiên, do có niềm đam mê với máy tính nên ông đã tự học bằng cách mua sách từ tiệm sách cũ và bán lại để lấy tiền khi đã đọc xong.
Bên cạnh đó, Jan còn học kỹ thuật mạng và đăng ký học Đại học San Jose để nghiên cứu khoa học máy tính và toán học. Dù vậy, cũng giống như trường cấp 3, đại học cũng không khiến Jan cảm thấy hứng thú. Ông từng chia sẻ với Forbes: "Tôi ghét trường học".
Trong quá trình học tại San Jose, Jan xin làm việc bán thời gian tại công ty kiểm toán Ernst & Young ở vị trí kiểm tra an ninh máy tính. Tại đây, ông có dịp gặp gỡ Brian Acton, một nhân viên của Yahoo! và người này đã giúp Jan trở thành nhân viên an ninh của công ty. Không lâu sau, ông quyết định nghỉ học để làm việc toàn thời gian tại Yahoo!. Ngoài ra, ông còn gia nhập tổ chức tin tặc mang tên w00w00 trên mạng chat trực tuyến Efnet.
Sau 9 năm cống hiến, Jan cảm thấy không còn hứng thú với Yahoo! và đã xin nghỉ việc năm 2007 để dành thời gian du lịch khắp nơi và tìm kiếm cảm hứng mới. Khi trở về, Jan và Acton xin việc tại Facebook nhưng đều bị từ chối và đến năm 2009 thì họ đã lập ra WhatsApp.
Cùng với nhau, Koum và Acton xây dựng WhatsApp như một lựa chọn đơn giản thay thế cho tin nhắn SMS. Ý tưởng của họ là tạo ra một dịch vụ nơi người dùng có thể tiếp cận bạn bè và gia đình của họ tại khắp noi trên thế giới bằng bất cứ loại smartphone nào mà không cần phải trả cước cho mỗi tin nhắn. Nhưng khác với các ứng dụng nhắn tin đối thủ hiện hành, WhatsApp yêu cầu người dùng đóng phí 99 cent/năm trên iOS và miễn phí trên Android trong năm đầu.
Tiến hành gửi hàng tỷ tin nhắn mỗi ngày, thu hút hơn 450 triệu người dùng thường xuyên mỗi tháng, WhatsApp tương đương, thậm chí là qua mặt nhiều mạng xã hội hay dịch vụ nhắn tin phổ biến khác như Skype, Twitter. Bản thân Facebook Messenger cũng không phải là đối thủ của WhatsApp.
Dù hiện diện trước công chúng khá lặng lẽ nhưng Koum lại không ngần ngại chỉ trích công khai, không khoan nhượng về quảng cáo. Trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng 4 năm ngoái, Koum tuyên bố ông muốn tiếp tục tập trung vào nhắn tin, coi đó là dịch vụ cốt lõi chứ không thể biến WhatsApp thành trò hề quảng cáo.
Câu chuyện thành công truyền cảm hứng
Năm 2014, WhatsApp có hơn 450 triệu người dùng thường xuyên hàng tháng và con số này đang tăng trưởng nhanh hơn bất cứ công ty nào khác trong lịch sử cộng nghệ.
 |
| Năm 2017, WhatsApp có 1,3 tỷ người dùng hàng tháng. Ảnh minh họa |
Với vẻn vẹn 32 kỹ sư, một nhà phát triển của WhatsApp sẽ phải hỗ trợ tới 14 triệu người dùng thường xuyên, một tỷ lệ chưa từng nghe nói đến trong ngành công nghệ. (Ekip hỗ trợ kỹ thuật của WhatsApp thậm chí còn ít người hơn). Đội ngũ "huyền thoại này" vẫn thành công trong việc duy trì một dịch vụ đáng tin cậy, xử lý tới 50 tỷ tin nhắn mỗi ngày trên 7 nền tảng khác nhau.
Jan vẫn trưng bày một tờ ghi chú từ Brian trên bàn làm việc với dòng chữ: "Không quảng cáo! Không game! Không màu mè!". Nó giống như lời nhắc nhở mỗi ngày về lời cam kết của họ, rằng chỉ tập trung vào việc xây dựng một trải nghiệm nhắn tin thuần túy mà thôi. Nguyên tắc này được phản ánh rõ rệt trong cách tiếp cận lạ thường của WhatsApp với kinh doanh. Sau một năm đầu sử dụng miễn phí trên Android, ứng dụng này sẽ thu tiền 1 USD/năm và cho phép người dùng gửi SMS thoải mái trong suốt 12 tháng đó.
Để so sánh, hơn 12 ứng dụng nhắn tin đối thủ của WhatsApp - tuy vận hành hoàn toàn miễn phí nhưng tất cả đều chèn quảng cáo để bù doanh thu. Jan và Brian đã phớt lờ tất cả quan niệm thông thường. Thay vì dội bom quảng cáo tới người dùng - một thủ phạm mà họ đã rất ghét từ hồi còn làm ở Yahoo - bộ đôi lựa chọn giải pháp đối lập là thu tiền sử dụng một cách tối thiểu. WhatsApp cũng không thu thập thông tin cá nhân như tên tuổi, giới tính, địa chỉ hay tuổi tác người dùng. Việc đăng ký được xác thực thông qua số điện thoại, một phát minh đầy sáng tạo giúp loại bỏ sự phiền toái của username và mật khẩu. Một khi được đọc, các tin nhắn sẽ lập tức được xóa khỏi máy chủ của WhatsApp.
Không ai có thể tưởng tượng được rằng WhatsApp đạt được tất cả những thành tựu này mà không phải chi lấy một đồng cho marketing. Khác với các đối thủ nhỏ hơn, hãng không bỏ bất cứ xu nào cho việc lôi kéo người dùng. WhatsApp không tuyển cả nhân viên PR hay tiếp thị. Nhưng khác với những thương hiệu lớn nhất thế giới, WhatsApp lại tạo được sự kết nối cảm xúc mạnh mẽ chưa từng thấy với người dùng. Tất cả sự tăng trưởng của WhatsApp đều đến từ những khách hàng hài lòng và thuyết phục bạn bè của họ dùng thử dịch vụ.
Ngày trước, có thể họ đã không nhận được lời mời làm việc tại Facebook nhưng sau này, lời đề nghị họ nhận được lại là một thứ đáng giá hơn gấp nhiều lần. Năm 2017, WhatsApp có 1,3 tỷ người dùng hàng tháng và Jan đã trở thành một trong những tỷ phú công nghệ truyền cảm hứng nhất nước Mỹ. Hiện tài sản ròng của Jan ước tính khoảng 10 tỷ USD.
Ở thời điểm hiện tại, một đứa trẻ bằng tuổi Jan ngày trước có thể học về máy tính, kỹ thuật mạng hay bất kỳ chủ đề nào thông qua các cổng thông tin trực tuyến miễn phí và dễ dàng kết nối với mọi người từ khắp nơi trên thế giới, tìm kiếm người hướng dẫn hay người có chung chí hướng phần nhiều nhờ vào phát minh như WhatsApp.
Văn Khương
Phiên bản di động