Basel II – Ngân hàng muốn thực hiện không phải là chuyện dễ

	Năm 2019, mục tiêu tín dụng tăng khoảng 14%, ưu tiên 'room' cho nhóm áp chuẩn Basel II sớm
	Vì sao việc tăng vốn đối với các ngân hàng lớn là vô cùng cấp bách?
	OCB chính thức được công nhận tuân thủ Basel II

Những ngân hàng đã “qua cửa” Basel II thường được NHNN ưu tiên, chẳng hạn như có thể nới lỏng hạn mức tín dụng. Lý do mà cơ quan quản lý đưa ra là thực hiện Basel II giúp tái cơ cấu bền vững và ổn định hệ thống ngân hàng. Tuy nhiên, với đa số các ngân hàng hiện nay, thực hiện được Basel II không dễ và với một số tổ chức tín dụng, quan trọng là thời điểm và lộ trình tiến hành sao cho phù hợp với điều kiện Việt Nam, nhất là khi họ còn đang khoác chiếc áo nhà nước với tỷ lệ nắm giữ trên 65%, thậm chí 97 - 98%.

Trên thực tế, mức độ rủi ro cho vay vô cùng khác nhau về kỳ hạn, mục đích sử dụng vốn, giá trị khoản vay lớn/nhỏ, giá trị tài sản đảm bảo, loại tài sản thế chấp... Basel II đòi hỏi quy ra chi tiết từng loại cho vay một, từng thứ của một khoản vay. Mỗi loại cho vay lại ứng với một tỷ lệ rủi ro khác nhau và mỗi tỷ lệ rủi ro ấy yêu cầu mức độ vốn chủ sở hữu khác nhau.

Ảnh minh họa

Với các nghiệp vụ khác như ngân quỹ, kinh doanh ngoại hối, thẻ tín dụng, chuyển tiền kiều hối, bao thanh toán, bảo lãnh, ủy thác đầu tư..., Basel II cũng quy các nghiệp vụ này ra mức độ rủi ro và từ đó ra tiền. Cộng tất cả các mức độ rủi ro của các nghiệp vụ, rồi quy ra tiền, sẽ tính được ngân hàng cần tối thiểu bao nhiêu vốn chủ sở hữu. Nếu đủ vốn, ngân hàng áp dụng được Basel II. Về cơ bản, khi đó các chủ thể liên quan đến ngân hàng ở một vị thế an toàn hơn từ người kinh doanh ngân hàng, cổ đông đến người gửi tiền và xã hội, nền kinh tế.

Một số ngân hàng chưa muốn thực hiện Basel II bây giờ. Một số ngân hàng cổ phần có tỷ lệ cho vay bất động sản cao, nếu áp dụng Basel II phải lập tức tính hệ số rủi ro 200% và quy ra vốn chủ sở hữu, họ không đủ vốn. Ba ngân hàng lớn là BIDV, Agribank, VietinBank cũng chưa đủ vốn chủ sở hữu để thực hiện Basel II, trong khi dư nợ cho vay đối với nền kinh tế của họ đang xấp xỉ 1 triệu tỉ đồng/ngân hàng.

Việc áp dụng Basel II quá sớm với một số ngân hàng có thể không mang lại hiệu quả như mong muốn. Chúng ta đang nhìn rõ hơn bao giờ hết chênh lệch chi phí vốn đầu vào - đầu ra của ngành ngân hàng là mua 5 bán 10. Sự chênh lệch này doanh nghiệp, nền kinh tế gánh chịu. Nay nếu áp Basel II ngay, chi phí vốn của ngân hàng sẽ đội lên thêm, sự chênh lệch trên sẽ giãn rộng. Còn không, ngân hàng sẽ buộc phải tiết giảm cho vay, kể cả ngưng cho vay và chỉ thu hồi vốn.

Chênh lệch lãi suất đầu vào - đầu ra của hầu hết các ngân hàng đang ở 4 - 5%, rất cao. Vì nợ xấu và quản lý chi phí chưa hiệu quả kèm những lý do không tên khác liên quan đến cơ chế và thể chế.