Từ kỷ lục châu Á đến đặc sản Vĩnh Long: Món bánh truyền thống giúp bà con làm giàu

Bánh tét Trà Cuôn - đầy đặn phong vị của miền Tây Nam Bộ

Theo Quốc lộ 53 hướng về biển Ba Động, du khách dễ dàng bắt gặp nhiều bảng hiệu giới thiệu “đặc sản bánh tét Trà Cuôn” dọc hai bên đường. Mùi nếp mới, hương lá cẩm, vị thịt ba rọi thoang thoảng trong gió gợi lên nét đặc trưng của một làng nghề trăm năm tuổi.

Từ vài hộ dân gói bánh phục vụ dịp Tết, nay làng nghề bánh tét Trà Cuôn có hơn 20 cơ sở sản xuất thường xuyên, cung ứng ra thị trường từ 200 – 300 đòn bánh mỗi ngày, giá bán 50.000 – 100.000 đồng/đòn. Dịp cao điểm Tết, tổng lượng bánh cung ứng có thể đạt 10.000 đòn/ngày, tạo việc làm cho hàng trăm lao động nông thôn với thu nhập cao.

Bà Mai Thị Hoàng Loan, chủ cơ sở Ba Loan, chia sẻ: “Tôi gắn bó với nghề từ năm 2008, ban đầu chỉ gói 20 – 30 đòn một ngày. Giờ mỗi ngày gói hơn 200 đòn, Tết tăng lên 2.000 đòn, huy động 30 lao động thời vụ. Bí quyết gói bánh ngon do mẹ tôi truyền lại, tôi chỉ thêm phần sáng tạo cho phù hợp khẩu vị mới”.

Cơ sở Hai Lý hay 9 Di cũng ghi dấu ấn mạnh mẽ. Mỗi ngày, bánh tét Hai Lý bán 200 – 250 đòn, giá 50.000 – 150.000 đồng tùy loại. Dịp Tết, sản lượng vọt lên 6.000 – 8.000 đòn/ngày, tạo việc làm cho 20 – 30 lao động, đa phần là phụ nữ nông thôn. Đặc biệt, cơ sở này còn bao tiêu giống nếp sáp VietGAP, giúp nông dân có đầu ra ổn định và duy trì nguồn nguyên liệu sạch, đậm vị quê nhà.

Nguyên liệu làm nên thương hiệu bánh tét Trà Cuôn được tuyển chọn khắt khe: nếp sáp dẻo thơm đặc trưng vùng Cầu Ngang, đậu xanh tán mịn, thịt ba rọi xen nạc mỡ ướp gia vị truyền thống. Mỗi đòn bánh được gói tỉ mỉ bằng lá chuối, buộc dây lạt ngay ngắn, nấu liên tục 9 – 10 tiếng để giữ độ dẻo, thơm.

Không chỉ là nghề mưu sinh, làm bánh tét ở Trà Cuôn đã trở thành một biểu tượng văn hoá, nơi hội tụ sự khéo léo, cần cù và tinh tế của người dân Nam Bộ. “Từ khi sản phẩm đạt OCOP 3 sao, đơn hàng tăng gấp đôi, nhất là dịp Tết”, ông Nguyễn Ngọc Thảo, chủ cơ sở Anh Thư, cho biết. “Chúng tôi gói bánh 3 màu, bánh nhân bồ ngót, giá lẻ 80.000 – 90.000 đồng, dịp Tết sản xuất đến 2.000 đòn/ngày”.

Nỗ lực đưa đặc sản thành nguồn thu bền vững

Năm 2011, làng nghề bánh tét Trà Cuôn được UBND tỉnh Trà Vinh (cũ) công nhận theo Quyết định 2085/QĐ-UBND, mở ra hướng phát triển mới cho một nghề quê. Khi Vĩnh Long tiếp nhận địa giới hành chính, Trà Cuôn trở thành một trong những đặc sản tiêu biểu của địa phương.

Làng nghề hiện có hơn 20 cơ sở sản xuất, với 11 sản phẩm đạt chuẩn OCOP, trong đó 3 sản phẩm 4 sao và 8 sản phẩm 3 sao. Đáng chú ý, 75% sản lượng bánh tét Trà Cuôn hiện tiêu thụ ở ngoài tỉnh, một con số ấn tượng chứng minh sức hút của thương hiệu quê hương.

Tháng 12/2023, bánh tét Trà Cuôn được Tổ chức Kỷ lục châu Á (CTO) xác lập kỷ lục, trở thành niềm tự hào của người dân nơi đây. Mỗi năm, làng nghề cung ứng khoảng 170.000 đòn bánh, doanh thu khoảng 10 tỷ đồng, tạo việc làm cho hàng trăm lao động, cho thu nhập bình quân 7 triệu đồng/người/tháng.

Bánh tét Trà Cuôn không chỉ hấp dẫn bởi hương vị truyền thống mà còn chinh phục thực khách bằng sự sáng tạo hiện đại. Các nghệ nhân liên tục cải tiến, đa dạng hương vị với nhân trứng muối, tôm khô, lạp xưởng... Nhờ vậy, bánh tét Trà Cuôn được người tiêu dùng khắp cả nước chọn làm quà biếu Tết, đặc sản du lịch, hay sản phẩm trưng bày tại các hội chợ quốc tế.

Tỉnh cũng đang hỗ trợ các cơ sở bánh tét ứng dụng công nghệ bảo quản hiện đại, chuẩn hóa quy trình sản xuất an toàn thực phẩm và xây dựng mô hình sản phẩm du lịch – trải nghiệm gói bánh.

Bánh tét Trà Cuôn hôm nay không chỉ là món ăn gắn bó với người dân Nam Bộ, mà còn là biểu tượng của tính bền vững trong phát triển kinh tế nông thôn. Việc được công nhận OCOP, xác lập kỷ lục châu Á hay mở rộng thị trường tiêu thụ đã chứng minh sức sống mạnh mẽ của một làng nghề truyền thống.

Để thương hiệu “Trà Cuôn” thật sự vươn xa, cần tiếp tục hỗ trợ vốn, kỹ thuật, xúc tiến thương mại và bảo hộ chỉ dẫn địa lý, song song với xây dựng mô hình du lịch trải nghiệm ẩm thực. Khi đó, mỗi đòn bánh tét không chỉ là món ngon quê nhà, mà còn là câu chuyện văn hoá – kinh tế được gói ghém bằng tình yêu và niềm tự hào của người dân đất Vĩnh Long.