Giá tăng cao gấp 3 lần, nông dân Vĩnh Long tìm thấy con đường làm giàu xanh từ thứ quả "đặc sản", thu về hàng trăm triệu

Từ canh tác truyền thống đến hướng đi bền vững

Ấp Bót Chếch (xã Song Lộc, tỉnh Vĩnh Long) có hơn 420 hộ dân, trong đó gần 90% là đồng bào dân tộc Khmer. Trước nhu cầu phát triển nông nghiệp sạch, bà con nơi đây đã mạnh dạn chuyển đổi từ phương thức canh tác truyền thống sang canh tác hữu cơ (HC), bước đầu định hình hướng đi bền vững cho sản xuất nông nghiệp.

Cuối năm 2022, ngành nông nghiệp chọn ấp Bót Chếch làm điểm thử nghiệm mô hình dừa hữu cơ với diện tích 3ha, gồm 3 hộ có vườn dừa gần 3 năm tuổi. Ban đầu, các hộ dân gặp khó khăn trong việc phòng trừ sâu bệnh khi không sử dụng thuốc hóa học. Tuy nhiên, nhờ sự kiên trì cùng sự hướng dẫn kỹ thuật từ cán bộ chuyên môn, nông dân dần thích nghi với phương pháp mới.

Trong cái nắng oi bức, ông Kim Văn Thành (một nông dân ở tuổi ngoài 70) chia sẻ rằng từ ngày chuyển sang trồng dừa hữu cơ, ông cảm thấy yên tâm hơn khi không còn phụ thuộc vào phân bón và thuốc hóa học. Ông cũng xem việc chăm sóc dừa, nhổ cỏ làm phân hữu cơ là cách vừa gắn bó với vườn, vừa rèn luyện sức khỏe hằng ngày.

“Nhờ chăm sóc đúng cách theo hướng dẫn, vườn dừa nhà tôi đạt năng suất cao hơn. Trước đây, 1,2ha dừa chỉ thu hoạch 40-50 chục (mỗi chục 12 trái) mỗi tháng. Nay lượng dừa khô tăng gấp đôi, giá bán cao từ 200.000-230.000 đồng/chục, thu nhập trung bình đạt 200 triệu đồng/năm”, ông Thành cho biết.

Mô hình dừa hữu cơ không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, mà còn thúc đẩy tinh thần gắn kết cộng đồng. Người trồng trước hướng dẫn người trồng sau, cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm, kỹ thuật. Điển hình như hộ ông Kim Văn Út, Thi Văn Giỏi… đã được ông Thành và các hộ đi trước hỗ trợ trong khâu trồng và chăm sóc. Ngoài ra, các hộ còn được khuyến khích trồng xen rau màu ngắn ngày khi dừa chưa cho thu hoạch, nhằm tăng thêm nguồn thu trong giai đoạn đầu.

Ông Kim Sô Phiếp, Trưởng Ban Nhân dân ấp Bót Chếch nhận định rằng mô hình dừa hữu cơ đã chứng minh triển vọng phát triển lâu dài. Đặc biệt trong 2 năm trở lại đây, giá dừa khô tăng gấp 2-3 lần so với trước. Với giá từ 200.000-230.000 đồng/chục, sau khi trừ chi phí, người trồng dừa hữu cơ đạt lợi nhuận bình quân khoảng 200 triệu đồng/ha/năm. Đây là con số khích lệ đối với bà con Khmer vốn quen với cách canh tác truyền thống.

Mở rộng mô hình và kỳ vọng phát triển kinh tế cộng đồng

Để mô hình phát triển bền vững, chính quyền và ngành chuyên môn đã đưa ra nhiều giải pháp hỗ trợ. Trước hết, cần kiểm tra, cấp giấy chứng nhận sản phẩm hữu cơ cho các hộ trồng dừa, giúp người dân tiếp cận thị trường thuận lợi hơn. Bên cạnh đó, việc hỗ trợ thiết bị ủ phân, chế phẩm sinh học, cùng hoạt động truyền thông để cộng đồng hiểu rõ lợi ích canh tác hữu cơ, là những yếu tố quan trọng để nhân rộng mô hình.

Hiện nay, mô hình dừa hữu cơ tại ấp Bót Chếch đã có 280 hộ tham gia với tổng diện tích hơn 150ha. Con số này cho thấy sự lan tỏa mạnh mẽ từ vài hộ thử nghiệm ban đầu sang quy mô cộng đồng. Nhờ mô hình, đến cuối năm 2024, thu nhập bình quân của người dân ấp Bót Chếch đạt 79 triệu đồng/người/năm, tăng 9 triệu đồng so với năm 2023. Đây là bước tiến lớn đối với một địa phương từng gặp nhiều khó khăn về kinh tế.

Quan trọng hơn, mô hình này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế cho từng hộ gia đình, mà còn góp phần thay đổi tư duy sản xuất của người dân. Nông dân Khmer ở ấp Bót Chếch đã chứng minh rằng, khi biết áp dụng khoa học kỹ thuật và liên kết cộng đồng, họ có thể chuyển đổi thành công sang hướng sản xuất bền vững, vừa bảo vệ sức khỏe, vừa nâng cao thu nhập.

Trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng thực phẩm sạch ngày càng cao, sự thay đổi của nông dân Khmer ở Vĩnh Long là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của nông nghiệp hữu cơ. Không chỉ giúp nâng cao đời sống, mô hình dừa hữu cơ còn mở ra cơ hội quảng bá hình ảnh địa phương, khẳng định rằng từ những vùng đất khó khăn vẫn có thể vươn lên bằng sự sáng tạo và quyết tâm.