TP. HCM: Cần "phá rào" cho nhà ở xã hội "mọc" lên

Hiệp hội Bất động sản TP. HCM (HoREA) vừa có kiến nghị gửi Thủ tướng, Bộ Xây dựng và UBND TP. HCM xem xét sửa đổi một số vướng mắc, bất cập tại Nghị định số 49/2021 ngày 1/4 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 100/2015 về phát triển và quản lý nhà ở xã hội.

Ảnh minh họa (nguồn internet)

Vướng mắc từ cơ chế

Kế hoạch phát triển khoảng 25.000 căn nhà ở xã hội giai đoạn 2021 - 2025 của TP. HCM đang thật sự đứng trước khó khăn vì còn tồn tại nhiều rào cản trong thủ tục cũng như các quy định.

Thủ tục và những quy định quản lý không rõ ràng chính là rào cản đáng sợ nhất với không ít doanh nghiệp muốn triển khai nhà xã hội tại TP. HCM. Đơn cử như trường hợp Công ty TNHH Thương mại Xây dựng Lê Thành hiện còn 2 dự án nhà ở xã hội đang bị vướng mắc mấy năm qua đến nay vẫn chưa được giải quyết.

Theo đó, Dự án nhà ở xã hội cho thuê Lê Thành An Lạc đã triển khai, đang vướng hàng loạt khó khăn, vướng mắc về quyết định miễn tiền sử dụng đất và thời hạn sử dụng đất theo quy định của pháp luật mà lẽ ra doanh nghiệp này đương nhiên được hưởng khi làm nhà ở xã hội.

Dự án thứ hai nhà ở xã hội Lê Thành Tân Kiên, theo quy hoạch, kế hoạch phát triển nhà ở TP. HCM giai đoạn 2016 - 2020 thì khu đất này ưu tiên để phát triển nhà ở xã hội, nhưng Công ty Lê Thành đã nộp hồ sơ xin quyết định chủ trương đầu tư dự án tại Sở Kế hoạch và Đầu tư từ tháng 3/2019 đến nay đã gần 2 năm nhưng vẫn chưa có “Quyết định chủ trương đầu tư” do vướng các khâu về chỉ tiêu quy hoạch và ranh đất thực hiện dự án.

Theo đánh giá của nhiều chuyên gia và doanh nghiệp bất động sản, một trong những nguyên nhân khiến nhà ở xã hội thời gian qua luôn trong tình trạng thiếu hụt là do chính sách về phát triển và quản lý nhà ở xã hội còn nhiều vướng mắc, chưa được kịp thời sửa đổi, bổ sung để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất.

Chẳng hạn, Nghị định 100/2015/NĐ-CP quy định, trường hợp dự án phát triển nhà ở thương mại, dự án đầu tư phát triển đô thị có quy mô sử dụng đất trên 10 ha, chủ đầu tư dự án được lựa chọn các hình thức hoặc dành quỹ đất 20% để xây dựng nhà ở xã hội, giao quỹ nhà ở tương đương với giá trị quỹ đất 20%, nộp bằng tiền tương đương giá trị quỹ đất 20%.

Tuy nhiên, theo đánh giá của Bộ Xây dựng, có hiện tượng chủ đầu tư nộp tiền thay thế hoặc chia nhỏ dự án lớn thành những dự án dưới 10 ha để tránh phải dành quỹ đất 20% xây dựng nhà ở xã hội.

Siết quy định từ dự án "mini" trở đi

Mới đây, Hiệp hội Bất động sản TP. HCM (HoREA) vừa có kiến nghị gửi Thủ tướng, Bộ Xây dựng và UBND TP. HCM xem xét sửa đổi một số vướng mắc, bất cập tại Nghị định số 49/2021 ngày 1/4 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 100/2015 về phát triển và quản lý nhà ở xã hội.

Theo HoREA, Nghị định số 49/2021 có quy định mới, chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại có quy mô sử dụng đất nhỏ hơn 2 ha tại các đô thị đặc biệt và loại I hoặc dưới 5 ha đối với đô thị loại II, III không phải dành 20% quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội. Quy định này khác so với Nghị định số 100/2015 yêu cầu tất cả dự án nhà ở thương mại không phân biệt quy mô diện tích đều phải dành quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội.

HoREA cho rằng quy định mới kể trên không phù hợp với Luật Nhà ở 2014 và có thể dẫn tới tình trạng không công bằng giữa các dự án bất động sản đồng thời quy định này cũng gây ra tình trạng không công bằng giữa các dự án bất động sản.

Cụ thể, một dự án có quy mô 1,9 ha tại trung tâm TP. HCM, có tổng mức đầu tư hàng nghìn tỷ đồng với khả năng đạt tỷ suất lợi nhuận cao sẽ không phải thực hiện nghĩa vụ dành 20% đất dự án để phát triển nhà ở xã hội. Trong khi, một dự án khác có quy mô 2,1 ha tại huyện ngoại thành, có tổng mức đầu tư chỉ vài trăm tỷ, tỷ suất lợi nhuận thấp hơn rất nhiều lại phải thực hiện nghĩa vụ phát triển nhà ở xã hội.

Bên cạnh đó, HoREA cũng cho biết theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật thì thẩm quyền của Chính phủ quy định chi tiết nhưng không được quy định khác, hoặc trái với Luật.

Vì vậy, cơ quan này kiến nghị sửa đổi, bổ sung Nghị định số 49/2021 theo hướng chủ đầu tư các dự án nhà ở thương mại dưới 2 ha tại các đô thị loại đặc biệt và loại I hoặc nhỏ hơn 5 ha tại các đô thị loại II và III phải lựa chọn hình thức dành quỹ đất 20% để xây dựng nhà ở xã hội hoặc nộp bằng tiền tương đương giá trị quỹ đất 20% và xác định giá trị tiền sử dụng đất phải nộp đối với quỹ đất 20% tại dự án theo đúng quy định. Số tiền thu được phải bổ sung vào ngân sách địa phương dành để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội trên phạm vi địa bàn.