Nông dân Lâm Đồng thu 4 tỷ đều tay nhờ mô hình canh tác "ngược đời"

Chiến lược "ngược đời" tạo nên thành công

Trong khi nhiều nông dân miền cao nguyên Lâm Đồng đổ xô chặt bỏ cà phê để theo đuổi "cơn sốt" sầu riêng, anh Nguyễn Đức Hà (xã Rô Men, huyện Đam Rông – nay là xã Đam Rông 2 sau sáp nhập) lại chọn một lối đi ngược dòng: trồng xen sầu riêng trên đất cà phê, canh tác thuận tự nhiên, không ép cây ra hoa trái vụ. Chính sự khác biệt đó đã biến anh thành một trong những nông dân thành công nhất địa phương, với thu nhập ổn định từ 3 đến 4 tỷ đồng mỗi năm.

Trên 8 ha đất đồi dốc, anh Hà vẫn duy trì 5 ha trồng cà phê làm cây trụ cột. Phần diện tích còn lại được anh sử dụng để trồng xen khoảng 400 cây sầu riêng giống Monthong (Thái Lan), hiện bước sang năm thứ 2 cho thu hoạch. Dù trồng trên địa hình dốc, điều kiện được xem là thách thức đối với cây sầu riêng, nhưng theo anh Hà, đây lại là lợi thế: “Đất dốc giúp rễ cây thông thoáng, hạn chế úng nước, cây phát triển khỏe mạnh và ít sâu bệnh. Vấn đề là phải kiểm soát tốt nước tưới và phân bón”.

Một điểm khác biệt trong cách làm của anh là không xử lý ra hoa đồng loạt hay can thiệp để cây trái vụ. Điều này giúp anh tránh được áp lực cạnh tranh giá vào mùa cao điểm. Năm 2024, vườn của anh thu được 30 tấn sầu riêng, và dự kiến năm 2025 cũng đạt mức tương tự với giá bán luôn ở mức cao do rơi vào thời điểm nguồn cung khan hiếm. “Khi người ta đã có trái non, cây của mình mới xổ nhuỵ. Nhưng như vậy lại là lợi thế”, anh cười nói.

Không chỉ với sầu riêng, cà phê cũng là một thành công khác của anh. Mỗi năm, anh thu khoảng 20 tấn nhân xanh. Đáng chú ý, anh đã cải tạo giống, chuyển sang trồng cà phê xanh lùn cho năng suất cao, dễ chăm sóc. Mô hình “thả đọt” được anh áp dụng để giảm chi phí lao động, đi kèm là việc tăng cường sử dụng phân hữu cơ để đảm bảo cây phát triển bền vững.

Mô hình nông nghiệp bền vững từ đất dốc

Không ồn ào trên mạng xã hội, không đầu tư ồ ạt theo phong trào, anh Nguyễn Đức Hà lại trở thành gương mặt điển hình được chính quyền địa phương và bà con nông dân đánh giá cao nhờ lối làm nông bài bản, thực chất. Theo ông Păng Tin Y Krang – Chủ tịch Hội Nông dân tại địa phương này, mô hình của anh Hà đang được nhân rộng trong vùng. Vườn của anh hiện là địa chỉ học tập kỹ thuật cho hàng trăm nông hộ khác.

Điểm nổi bật trong mô hình của anh là sự kết hợp giữa tri thức canh tác truyền thống và kỹ thuật hiện đại. Anh lắp đặt hệ thống tưới tiết kiệm nước tự động, sử dụng phân bón hữu cơ từ phế phẩm nông nghiệp, áp dụng quản lý dịch hại sinh học thay vì thuốc hóa học. Mỗi khâu trong canh tác đều tính toán kỹ, phù hợp với địa hình và khí hậu vùng cao nguyên Đam Rông.

Cây sầu riêng được trồng theo đường đồng mức để tránh xói mòn, mỗi cây đều có hố sâu, lót phân hữu cơ ngay từ đầu. Khi trồng xen với cà phê, anh giữ khoảng cách phù hợp để không gây cạnh tranh ánh sáng và dinh dưỡng. Điều quan trọng, theo anh, là "hiểu đất, hiểu cây" – nguyên lý giúp anh không chạy theo giá thị trường, mà tập trung vào chất lượng sản phẩm và hiệu quả lâu dài.

“Trồng gì cũng được, nhưng phải chắc rằng mình chăm được, hiểu được và bán được. Đừng thấy người ta làm được là làm theo. Mỗi vùng đất có một cách riêng để sinh lời”, anh chia sẻ.

Tư duy này giúp anh không những không bị ảnh hưởng khi thị trường biến động, mà còn luôn giữ được mức thu nhập cao, ổn định. Năm 2024, dù nhiều hộ trồng sầu riêng trái vụ lỗ nặng do giá rớt, anh vẫn lãi ròng hàng tỷ đồng nhờ sầu riêng chính vụ chất lượng cao và cà phê nhân luôn được thương lái đặt trước.

Mô hình của anh Nguyễn Đức Hà là một minh chứng sống động cho xu hướng nông nghiệp bền vững, không chỉ về lợi nhuận mà còn về cách con người hòa hợp với tự nhiên. Trên vùng đất dốc cao nguyên, người nông dân này không cần phá bỏ truyền thống mà vẫn kiến tạo tương lai.