Nghệ An chi 1.450 tỷ di dời gần 2.000 hộ dân, nhường đất cho tuyến đường sắt cao tốc Bắc-Nam băng qua
Để giải quyết nhu cầu cấp thiết cho đường sắt cao tốc Bắc-Nam, tỉnh Nghệ An dự kiến xây dựng khoảng 30 khu tái định cư, với tổng diện tích hơn 102ha.
Bố trí tái định cư cho gần 2.000 hộ dân
Dự án đường sắt cao tốc Bắc-Nam, một trong những công trình trọng điểm quốc gia, đã chính thức được Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư theo Nghị quyết số 172/2024/QH15. Với tổng chiều dài ấn tượng lên tới 1.541 km, tuyến đường sắt này hứa hẹn sẽ thay đổi diện mạo giao thông Việt Nam.
Đặc biệt, đoạn đường sắt tốc độ cao đi qua địa phận tỉnh Nghệ An có chiều dài 85,5 km. Lộ trình của tuyến sẽ đi qua nhiều xã, bao gồm: Hoàng Mai, Quỳnh Văn, Quỳnh Sơn, Quỳnh Lưu, Hùng Châu, Đức Châu, Quảng Châu, Minh Châu, Diễn Châu, An Châu, Tân Châu, Đông Thành, Thần Lĩnh, Nghi Lộc, Yên Trung, Hưng Nguyên, Hưng Nguyên Nam và Lam Thành.
Theo rà soát cập nhật từ Sở Xây dựng, dự án đường sắt cao tốc Bắc-Nam sẽ tác động đến khoảng 38 cụm dân cư trên toàn tỉnh Nghệ An. Ước tính có khoảng 2.150 hộ dân có đất ở nằm trong phạm vi dự án, trong số này, 1.942 hộ dân sẽ được quy hoạch tái định cư.
Để đáp ứng nhu cầu cấp thiết về nhà ở mới cho người dân chịu ảnh hưởng, tỉnh Nghệ An đã lên kế hoạch xây dựng 30 khu tái định cư. Tổng diện tích dành cho các khu này lên đến hơn 102 ha, với tổng kinh phí đầu tư dự kiến khoảng 1.450 tỷ đồng.
Sở Xây dựng Nghệ An cũng đã báo cáo và đề xuất lên UBND tỉnh về 3 vị trí ưu tiên có thể triển khai xây dựng khu tái định cư sớm:
- Phường Hoàng Mai (trước đây là xã Quỳnh Vinh): Khu vực này có diện tích 8 ha, dự kiến bố trí cho 200 hộ dân, với kinh phí đầu tư khoảng 100 tỷ đồng.
- Xã Tân Châu (thuộc xóm Phong Tiến, trước đây là xã Diễn Lộc): Khu tái định cư này có diện tích 1,5 ha, dành cho 30 hộ dân, với kinh phí khoảng 18 tỷ đồng.
- Xã Hưng Nguyên Nam: Với diện tích 5 ha, khu vực này dự kiến đáp ứng nhu cầu cho 145 hộ dân và có kinh phí khoảng 60 tỷ đồng.
Các vị trí được đề xuất này được đánh giá là có quỹ đất sạch, khả năng kết nối hạ tầng thuận lợi, ít gặp vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng, và có thể được triển khai nhanh chóng trong giai đoạn đầu của dự án.
Tận dụng cơ hội từ đường sắt cao tốc
Nghệ An đang tích cực nắm bắt cơ hội từ dự án đường sắt cao tốc Bắc-Nam để thực hiện tái cấu trúc không gian đô thị. Cụ thể, khu vực ga Vinh, một điểm dừng quan trọng của tuyến đường sắt này, được định hướng phát triển theo mô hình đô thị TOD (Transit-Oriented Development). Đây là phương pháp phát triển đô thị tập trung xây dựng các khu dân cư, thương mại, văn phòng… xung quanh các đầu mối giao thông công cộng chính như nhà ga metro, bến xe buýt nhanh (BRT) hay đường sắt đô thị.
Theo quy hoạch, khu vực TOD quanh ga Vinh có diện tích khoảng 44 ha. Nơi đây sẽ trở thành đầu mối giao thông chiến lược, kết nối đường sắt tốc độ cao với các tuyến đường huyết mạch khác như cao tốc Bắc – Nam, Quốc lộ 1, Quốc lộ 46B, tuyến tránh TP Vinh và đường 72m Vinh – Cửa Lò. Với định hướng là một khu đô thị kiểu mới, tích hợp dịch vụ – tài chính, logistics và công nghiệp công nghệ cao, khu vực này hứa hẹn sẽ là động lực phát triển mạnh mẽ cho vùng trung tâm Nghệ An trong tương lai.
Trên cơ sở thực tiễn triển khai, Sở Xây dựng Nghệ An hiện đang kiến nghị UBND tỉnh cho phép các địa phương chủ động trong việc giải phóng mặt bằng và xây dựng các khu tái định cư trước. Sau đó, các quy hoạch đất và quy hoạch liên quan sẽ được điều chỉnh cho phù hợp.
Đồng thời, việc bố trí nguồn vốn sớm cho các địa phương hoặc kiến nghị Trung ương hỗ trợ cũng là yếu tố then chốt nhằm đảm bảo tiến độ thực hiện dự án và sớm ổn định đời sống cho người dân bị ảnh hưởng.
Hiện tại, hướng tuyến của dự án vẫn đang trong quá trình rà soát và điều chỉnh nhằm hạn chế tối đa tác động đến đời sống dân cư. Cùng với đó, quy hoạch vùng phụ cận và các quy hoạch liên quan cũng đang được cập nhật để đảm bảo sự đồng bộ với định hướng phát triển kinh tế – xã hội chung của toàn tỉnh.
Việc xây dựng các khu tái định cư phù hợp, đồng bộ và hiện đại không chỉ là giải pháp tức thời để ổn định cuộc sống người dân mà còn là bước đi chiến lược, cần thiết để phát triển đô thị mới theo hướng bền vững, gắn kết chặt chẽ với các trục giao thông huyết mạch của quốc gia.