Minh bạch thông tin là yêu cầu tất yếu nếu muốn nâng hạng thị trường

Ngôn ngữ công bố thông tin phải bao gồm cả tiếng Anh

Theo PGS-TS. Trần Việt Dũng, thực tế tại nhiều thị trường chứng khoán đang phát triển cho thấy, việc phụ thuộc vào mức độ tự nguyện trong cung cấp thông tin của các doanh nghiệp niêm yết thường đem lại hiệu quả không cao do các doanh nghiệp hiện nay chưa hiểu đúng về các lợi ích của minh bạch thông tin.

“Kể cả khi các cơ quan quản lý có đưa ra hệ thống các quy định, văn bản luật đầy đủ về nghĩa vụ công bố, thì việc tuân thủ của các công ty vẫn rất hạn chế. Một số công ty công khai thông tin mang tính hình thức, thông tin không đầy đủ, thậm chí đôi khi còn thiếu chính xác nghiêm trọng”, ông Dũng nói.

Minh bạch thông tin là yêu cầu tất yếu nếu muốn nâng hạng thị trường

Hoàn thiện yêu cầu niêm yết thông tin bằng tiếng Anh, đây là một trong những yêu cầu bắt buộc để nâng hạng thị trường vốn tại Việt Nam.

Trong bối cảnh đó, để nâng cao minh bạch thông tin thị trường thì vai trò của việc thanh tra giám sát thị trường là rất quan trọng. Tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động huy động vốn và sử dụng vốn huy động trên thị trường chứng khoán; phát hiện và xử lý kịp thời các trường hợp tăng vốn ảo và sử dụng vốn sai mục đích; thực hiện phân bảng cổ phiếu niêm yết, nâng cao điều kiện niêm yết và điều kiện duy trì niêm yết đối với cổ phiếu trong từng bảng; bổ sung các tiêu chí về quản trị công ty, tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển nhượng và tỷ lệ lợi nhuận trên quy mô vốn.

Đồng thời, nâng cao khả năng phát hiện vi phạm và xử lý nghiêm theo chế tài xử phạt đối với các công ty không công bố thông tin theo quy định. Để tăng cường tính minh bạch của các công ty đại chúng, cần triển khai áp dụng Thẻ điểm quản trị doanh nghiệp ASEAN.

Hoàn thiện yêu cầu niêm yết thông tin bằng tiếng Anh, đây là một trong những yêu cầu bắt buộc để nâng hạng thị trường vốn tại Việt Nam, theo đánh giá của tổ chức đánh giá thị trường vốn quốc tế MSCI, là việc đảm bảo công bằng cho nhà đầu tư nước ngoài. Trong nhiều phương diện, tính minh bạch và công bằng của thông tin niêm yết được đặt lên hàng đầu.

PGS-TS. Trần Việt Dũng

Theo đó, ngôn ngữ công bố thông tin phải bao gồm cả tiếng Anh với thời hạn cập nhật tương đương với bản công bố bằng tiếng Việt. Điều này buộc các công ty niêm yết trên thị trường sẽ cần phải chuyển đổi, bổ sung phương pháp công bố thông tin nếu muốn nhận được lợi ích từ dòng vốn quốc tế khi thị trường lên hạng.

Việc yêu cầu công bố bằng tiếng Anh cần được phân lộ trình thích hợp theo từng nhóm đối tượng. Trong ngắn hạn (6 tháng-1 năm), yêu cầu các công ty thuộc VN30, các công ty có vốn hóa thị trường lớn công bố thông tin bằng tiếng Anh với chất lượng và mức độ chi tiết cao.

Trên 12 tháng, các công ty niêm yết có vốn hóa nhỏ hơn phải công bố thông tin bằng tiếng Anh nhưng với yêu cầu đơn gian hơn nhằm tiết kiệm chi phí, sau đó dần tiến tới sự đồng nhất về quy định giữa các công ty.

Ngoài ra, cần ban hành mẫu biểu thông tin bằng cả tiếng Việt và tiếng Anh, công khai trên cổng thông tin của Sở Giao dịch chứng khoán, nhằm giúp chuẩn hóa thông tin niêm yết, giảm thiểu chi phí dịch thuật cho doanh nghiệp.

Minh bạch công bố thông tin là quyền lợi

Ông Vũ Đức Tiến, Tổng giám đốc Công ty CP Chứng khoán Sài gòn - Hà Nội (SHS) cho biết, SHS là công ty tư vấn cũng là đơn vị tư vấn, chúng tôi cũng đã tuân thủ tốt, báo cáo thường niên của SHS nằm trong top chất lượng tốt nhất trên sàn. Theo đó, ý thức của doanh nghiệp rất quan trọng. Doanh nghiệp đã thấu hiểu rằng minh bạch công bố thông tin là cần thiết.

Sự thay đổi về chất lượng báo cáo rất tốt ở nhiều lĩnh vực như chứng khoán, ngân hàng, công nghệ. Dù vậy, đâu đó có điểm trừ như ngành bất động sản. Vấn đề thẩm thấu và hiểu về công bố thông tin của thị trường giống nhau nhưng tính chất doanh nghiệp và tính chất ngành nghề cũng khác nhau. Ý thức doanh nghiệp trên sàn khác hẳn ngày xưa. Doanh nghiệp hiểu rõ minh bạch công bố thông tin là quyền lợi, để thu hút nguồn vốn.

Ông Vũ Đức Tiến

Bên cạnh đó, sự quan tâm của cơ quan quản lý, các Sở và UBCKNN bằng câu chuyện hỗ trợ công bố thông tin, cách thức tiếp cận cổng thông tin… UBCKNN đã đi sâu vào 60% sai phạm về công bố thông tin trên thị trường chứng khoán là từ người nội bộ và xoáy sâu vào giải quyết. Cơ quan quản lý phải có biện pháp cứng rắn hơn nữa về minh bạch thông tin. Không kêu gọi nữa mà có biện pháp xử phạt, phân hạng thị trường theo quy mô doanh nghiệp để công bố thông tin, nếu quá hạn sẽ bị xử phạt.

Từ 2015 đến nay, đã 8 năm, doanh nghiệp đã tiếp cận vấn đề minh bạch thông tin, thấu hiểu quyền lợi và đến lúc có nghĩa vụ phải làm. Có lộ trình, có sự hỗ trợ của cơ quan quản lý, Công ty chứng khoán tư vấn cho các doanh nghiệp khi niêm yết. Công ty niêm yết có thể nhỏ không có bộ phận IR và Công ty chứng khoán có thể cung cấp dịch vụ tư vấn với mức phí nhỏ. Giải quyết vấn đề pre-funding, nêu ý kiến về Công ty chứng khoán chấp nhận khoản đầu tư nước ngoài mà không cần chuyển tiền trước.

“Tôi cho rằng những quy định, nguyên tắc trên thị trường đều hướng tới tôn trọng tính chủ động của doanh nghiệp. SHS hoàn toàn có đủ năng lực cũng như phương pháp quản trị rủi ro để đáp ứng việc trên. Chúng tôi hoàn toàn dự trên phương pháp quản trị rủi ro của mình để đánh giá đối tác, quy mô, tiềm lực” - ông Vũ Đức Tiến chia sẻ thêm.

Minh bạch phải đi kèm thông tin chuẩn xác

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Văn Phụng, nguyên Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế Doanh nghiệp lớn, Tổng Cục thuế cũng đánh giá việc minh bạch thông tin của doanh nghiệp niêm yết trên thị trường là rất quan trọng.

Ông Nguyễn Văn Phụng

Tuy nhiên, ông Phụng cho rằng để nâng hạng thị trường chứng khoán thì yếu tố quan trọng nhất vẫn là chất lượng của hàng hóa trên thị trường, minh bạch phải đi kèm thông tin chuẩn xác.

Theo vị chuyên gia này, để có thông tin chính xác, bản thân doanh nghiệp niêm yết phải trung thực; các công ty cung cấp dịch vụ kế toán kiểm toán cũng phải chuẩn mực, nâng cao phạm trù đạo đức. Ngoài ra, phía cơ quan quản lý nhà nước cũng cần nâng cao năng lực cán bộ trong việc xem xét chất lượng “hàng” khi đưa ra thị trường.

“Có những “hàng” chưa tốt nhưng vẫn ra được, những “hàng” rất tốt đáng lẽ được đưa ra thị trường sớm hơn nhưng lại bị “om” quá lâu. Điều này phụ thuộc vào khả năng thẩm định của cơ quan quản lý”, ông Phụng nói.

Đạo đức ngành nghề nên được truyền tải vào ngành tài chính

Bà Hoàng Hải Anh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh chứng khoán Việt Nam chia sẻ, vấn đề đạo đức nghề nghiệp là khái niệm khá quen thuộc với các thị trường chuẩn. Hiệp hội kinh doanh chứng khoán tiếp cận theo thông lệ quốc tế. Chúng tôi xác định các quy định của cơ quan nhà nước là chuẩn bắt buộc, yêu cầu dạng thấp.

Bà Hoàng Hải Anh

Hiện nay, thị trường chứng khoán cũng có những khó khăn nhất định để tuân thủ các chuẩn cơ bản. Các hiệp hội, ngành nghề xây dựng bộ quy tắc nghề nghiệp ở tiêu chuẩn cao hơn, áp một cách tự nguyện với các thành viên của mình. Các doanh nghiệp, Công ty chứng khoán tiên phong tự đưa ra bộ quy tắc riêng, áp dụng tự nguyện để tự nâng hạng bản thân.

Hiệp hội kinh doanh chứng khoán đang xây dựng bộ nguyên tắc, đọc kỹ có thể hơi xa rời so với thị trường chứng khoán Việt Nam vì theo chuẩn quốc tế. Tuy nhiên sẽ có sự điều chỉnh cho phù hợp hơn nhưng cũng không quá xa chuẩn quốc tế.

“Chúng tôi đặt ra lộ trình có thể áp dụng. Giai đoạn đầu phổ biến, xây dựng thành các bài giảng đào tạo người hành nghề chứng khoán hay đưa vào sinh viên tài chính. Giai đoạn tiếp theo khuyến khích Công ty chứng khoán truyền tải quy tắc vào nội bộ, để quản lý người hành nghề theo quy tắc. Xa hơn nữa là đề suất với UBCKNN có một profile người hành nghề để làm sao không vi phạm quy tắc. Tôi cho rằng những chương trình đạo đức ngành nghề nên được truyền tải vào ngành tài chính tương tự như kế toán, kiểm toán, y tế” - bà Hoàng Hải Anh nói.