Mentoring là gì?
Mentoring (cố vấn) đại diện cho một mối quan hệ mang tính phát triển, trong đó, mentor (người cố vấn) giám sát và hỗ trợ sự phát triển công việc kinh doanh/sự nghiệp của mentee (người được cố vấn) thông qua các hoạt động hướng dẫn, tư vấn, hỗ trợ tâm lý, bảo vệ và đồng thời nâng đỡ hoặc đỡ đầu.
Mentoring liên quan đến việc hỗ trợ một người nào đó phát triển về mặt sự nghiệp và cá nhân. Mentor và mentee đạt được điều này qua việc xây dựng và duy trì mối quan hệ dựa trên sự tin tưởng, tôn trọng lẫn nhau.
Ví dụ: một trong những người mentor của Steve Jobs (sáng lập viên & CEO Apple) là Thiền sư Kobun Chino Otogowa. Ảnh hưởng của vị Thiền sư này lên Steve Jobs có thể thấy rõ qua triết lý tối giản trong các thiết kế của sản phẩm Apple. Thiền sư Kobun Chino Otogowa hiện diện ở những sự kiện quan trọng mang tính cá nhân trong cuộc đời Steve Jobs. Mối quan hệ giữa hai bên kéo dài hơn 20 năm đến khi Thiền sư Kobun Chino Otogowa qua đời.
 |
| "Mentor" – “Mentee”: Mối quan hệ tôn trọng lẫn nhau trong giới khởi nghiệp. Ảnh minh họa |
Mentoring khác gì với coaching (huấn luyện)?
Huấn luyện là nhằm đạt được kỹ năng hay kiến thức nhất định. Cá nhân làm việc với chuyên gia huấn luyện để đảm bảo họ có được kỹ năng hoặc kiến thức cụ thể. Trọng tâm chính là công việc mang tính chuyên nghiệp, không phải cá nhân. Trong nhiều chừng mực, huấn luyện viên cũng giống như vai trò người giáo viên.
Ví dụ: người chủ doanh nghiệp thuê chuyên gia huấn luyện cho mình và nhóm nhân sự nòng cốt cách thức áp dụng quy trình bán hàng vào doanh nghiệp của mình. Khi kết thúc quá trình huấn luyện, chủ doanh nghiệp và nhóm nhân sự của mình biết cách tự mình vận hành quy trình bán hàng mà không cần sự hướng dẫn, hỗ trợ, cầm tay chỉ việc của chuyên gia này nữa.
Tóm lại, cố vấn tập trung vào phát triển cá nhân, huấn luyện tập trung vào phát triển kỹ năng.
Mentoring được ứng dụng trong các bối cảnh nào?
Mentoring hiện diện dưới nhiều hình thức trong cuộc sống chúng ta. Giáo sư cố vấn sinh viên về định hướng nghề nghiệp. Quản lý cấp cao cố vấn nhân sự mới làm quen văn hóa doanh nghiệp. Nhà khởi nghiệp kỳ cựu cố vấn các sáng lập viên trẻ tuổi về cuộc sống sẽ thay đổi thế nào khi bước vào con đường khởi nghiệp,…
Mentor trong môi trường kinh doanh thường là những người chủ, sáng lập viên hoặc điều hành trực tiếp doanh nghiệp. Đây là những người đi trước, có nhiều trải nghiệm và chuyên môn. Nếu có dịp chuyện trò với họ, chúng ta sẽ nhận ra điểm chung. Đó là tuy từng trải, nhưng họ vẫn phải đối diện những nỗi đau, thách thức thường trực như môi trường thay đổi nhanh và phức tạp, làm thế nào để luôn đổi mới bản thân; Bất luận quy mô doanh nghiệp, quản lý con người là khó nhất; Lãnh đạo không đơn giản chỉ là quyền hành và lương thưởng, giao đúng việc đúng người.
Trong quá trình mentoring, mentee sẽ không đem lại cho mentor danh vọng, nhưng sẽ đem lại các cách nhìn khác, khác với những gì mentor từng quen thuộc. Những góc nhìn khác nhau sẽ giữ cho mentor luôn sát với thực tế và suy nghĩ luôn cởi mở. Mentee không có ràng buộc hay nghĩa vụ gì với mentor, nhưng nếu mentor có thể tác động hay ảnh hưởng tích cực đến mentee mà không cần gây áp lực hay áp đặt thì đó đúng là tầm cao mới của sự lãnh đạo.
Vì là người đi sau, họ thường gặp phải nỗi đau, thách thức như: Làm gì khi đối diện sự bất ổn, không rõ ràng? Không có kỹ năng, có thể học. Nhưng không biết phải làm gì kế tiếp, không biết phải định hướng tương lai ra sao cho bản thân, cho công việc kinh doanh của mình là một trong những cảm giác tồi tệ nhất trên đời. Hoặc xây dựng sự tự tin khi chưa có thành tựu hay kinh nghiệm là điều không hề dễ dàng.
Quá trình mentoring không đem đến cho mentee quả cầu thủy tinh để biết trước tương lai của mình; thay vào đó, mentoring đem đến cho mentee sự trưởng thành. Sự trưởng thành, tự tin cần thiết để tự xây dựng tương lai của mình, tự mình nhìn ra con đường cho riêng mình trong mớ hỗn độn qua những chia sẻ kinh nghiệm và lời khuyên của mentor.
Sẽ không công bằng khi nghĩ rằng chỉ có mentee được “nhận” nhiều nhất, và mentor mới là người “cho” đi nhiều nhất trong mối quan hệ mentoring. Bất cứ trường hợp điển hình nào của các cặp mentor và mentee có chiều sâu về mức độ tin tưởng, tôn trọng nhau, chúng ta sẽ thấy đó là mối quan hệ hai chiều, lâu dài và mang tính phát triển.
Ai trong đời cũng cần mentor. Đó là người đã đi qua con đường mà ta sắp đi qua. Họ đã thành đạt, có tầm nhìn xa hơn và trải nghiệm cuộc sống, sự nghiệp, thế giới dày dặn hơn ta rất nhiều. Vì vậy, họ có thể giúp ta định hướng cho tương lai, nhắc nhở khi ta làm gì đó chưa đúng, và chỉ cho ta những con đường tốt nhất và ngắn nhất.
4 điều tuyệt vời mà một người mentor giỏi cần làm và sẽ làm để phát triển bạn – mentee, người được hướng dẫn.
1. Put the relationship before the mentorship – Đặt quan hệ giữa hai con người lên trên quan hệ cố vấn: để việc mentor thành công, cần phải có một quan hệ gần gũi, chặt chẽ giữa hai thầy trò. Quan hệ này được xây dựng dựa trên hệ giá trị của người mentor. Họ chọn bạn để mentor vì bạn có giá trị giống họ.
2. Focus on character rather competency – Tập trung vào tính cách chứ không phải khả năng: những người mentor có tâm, họ quan trọng và giúp ta hình thành tính cách, giá trị, nhận thức về bản thân, sự thông cảm và tôn trọng người khác. Người mentor giỏi hiểu rằng con đường phía trước rất xa, và những phẩm chất tốt dựa trên một hệ giá trị khoẻ mạnh sẽ giúp bạn thành công chứ không phải chỉ là kỹ năng và kỹ thuật.
3. Shout loudly with your optimism, and keep quiet with your cynism – Nói về sự lạc quan, giữ im lặng với sự hoài nghi: khi ta đến gặp người mentor và trình bày một ý tưởng nào đó mới, người mentor giỏi là người sẽ truyền thêm năng lượng cho ta. Họ sử dụng công thức lạc quan 24×3, nghĩa là cho phép mình 24 giây, 24 phút, 24 giờ để chỉ nghĩ về những điều lạc quan, những lý do hay ho mà ý tưởng đó mang lại đã trước khi nghĩ về khía cạnh tiêu cực, không nên thực hiện. Người mentor giỏi thường khuyến khích bạn khám phá và tìm hiểu cái mới.
4. More loyal to their mentee than they are to their company – Nghĩ cho học trò của mình hơn là công ty/tổ chức: ngày xưa khi còn đi làm thuê, tôi đã cho một số bạn mentee của mình nghỉ việc, định hướng cho họ một ngành nghề khác phù hợp với tiềm năng, và chỉ cho họ một công ty khác. Người làm mentor cần phải nhìn thấy tiềm năng thật sự của học trò, khuyến khích họ phát triển tiềm năng và giá trị của bản thân.
Hoài Dương
Phiên bản di động