MBB: Động lực tăng trưởng từ chuyển đổi số và tái cơ cấu hệ sinh thái tài chính

Trong bối cảnh ngành ngân hàng Việt Nam đang chuyển mình sang giai đoạn số hóa toàn diện, Ngân hàng TMCP Quân đội (MBBank, HOSE: MBB) được đánh giá là một trong những tổ chức tiên phong có chiến lược triển khai bài bản và nhất quán. Báo cáo phân tích mới đây của Công ty Chứng khoán Sài Gòn – Hà Nội (SHS) nhận định MBB đang bước vào giai đoạn chuyển hóa chiến lược với nhiều động lực nội tại từ số hóa, tái cấu trúc các đơn vị thành viên, cũng như nỗ lực cải thiện định giá thị trường thông qua các kế hoạch phát hành và mua cổ phiếu quỹ.

SHS đưa ra mức giá mục tiêu 31.000 đồng/cổ phiếu, cao hơn 19,2% so với mức giá đóng cửa ngày công bố báo cáo (26.000 đồng/cổ phiếu), tương ứng khuyến nghị “Khả quan”. Định giá này được xây dựng trên hai phương pháp P/B và thu nhập thặng dư, phản ánh kỳ vọng lợi nhuận trước thuế năm 2025 đạt 32.687 tỷ đồng (+13,4% YoY), chủ yếu đến từ tăng trưởng tín dụng và hiệu quả chi phí vận hành.

Chuyển đổi số: Lợi thế không còn mang tính hỗ trợ, mà đã là yếu tố quyết định

Nếu như ở các ngân hàng khác, chuyển đổi số còn đang được xem là một trụ cột hỗ trợ, thì với MBB, đây đã trở thành động lực tăng trưởng chính. Theo SHS, MBB hiện có gần 32 triệu khách hàng sử dụng nền tảng số (tính đến tháng 5/2025), với 98,6% tổng giao dịch được thực hiện qua kênh số. Doanh thu từ kênh số trong năm 2024 đạt khoảng 13.827 tỷ đồng, tăng 52% so với năm trước, chiếm 31% tổng doanh thu hoạt động. Ngân hàng đặt mục tiêu tỷ trọng này đạt 40% trong năm 2025 và 50–70% vào năm 2026.

Việc phát triển hai nền tảng riêng biệt – App MBBank cho cá nhân và Biz MBBank cho doanh nghiệp – đã cho phép MBB tự động hóa quy trình tín dụng ở cả hai phân khúc. Ở nhóm khách hàng cá nhân, tỷ lệ phê duyệt khoản vay tự động đạt 82%, trong khi gần 70% phương án vay của doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ được xử lý qua kênh số. Mức độ tự động hóa này giúp giảm đáng kể chi phí hoạt động và hỗ trợ duy trì tỷ lệ chi phí trên thu nhập (CIR) ở mức 30%, thấp hơn mặt bằng chung toàn ngành.

SHS đánh giá MBB đang tiến dần đến giai đoạn ngân hàng thông minh – “Game 3” trong chuỗi tiến hóa từ ngân hàng truyền thống đến ngân hàng số – nơi trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn đóng vai trò cốt lõi. Các khoản đầu tư vào nền tảng phân tích hành vi người dùng, chấm điểm tín dụng tự động và tích hợp API với hơn 1.200 đối tác đang từng bước hoàn thiện khả năng vận hành như một nền tảng tài chính toàn diện.

Tín dụng tăng trưởng cao nhưng cấu trúc dư nợ vẫn cần giám sát chặt

Năm 2024, MBB ghi nhận mức tăng trưởng tín dụng 24,7%, đứng top đầu hệ thống và cao hơn gần gấp đôi mức trung bình toàn ngành. Dư nợ cho vay khách hàng đạt 765.048 tỷ đồng, tăng gần 28% so với cuối năm 2023. Tín dụng phân bổ chủ yếu vào các lĩnh vực thương mại, sản xuất, bất động sản và tiêu dùng. Trong đó, dư nợ bất động sản (bao gồm cả tiêu dùng mua nhà) chiếm khoảng 25% tổng dư nợ.

SHS lưu ý tỷ trọng cho vay bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp tại MBB vẫn ở mức cao so với trung bình ngành. Các khoản trái phiếu của doanh nghiệp như Novaland và Trung Nam – hai tổ chức từng gặp khó khăn trong giai đoạn phát hành nóng – tuy hiện vẫn được phân loại là nợ nhóm 1 và có tài sản đảm bảo gấp 2,5–3 lần dư nợ, nhưng tiềm ẩn rủi ro nếu tiến độ pháp lý tiếp tục chậm. Cuối quý I/2025, tỷ lệ nợ xấu của MBB tăng lên 1,84% (+0,22 điểm phần trăm so với quý trước), trong đó nợ nhóm 2 chiếm 1,9%.

Dù vậy, MBB đã chủ động xử lý nợ bằng cách trích lập dự phòng với chi phí tín dụng dự kiến năm 2025 vào khoảng 1,5%. Tỷ lệ bao phủ nợ xấu (LLCR) giảm còn 75% trong quý I/2025, nhưng ban lãnh đạo đặt mục tiêu nâng trở lại mức 100% trong năm nay.

Tái cấu trúc hệ sinh thái tài chính: MBV, MCredit và kế hoạch vốn mới

Một điểm nổi bật trong chiến lược trung – dài hạn của MBB là việc tiếp nhận OceanBank theo diện chuyển giao bắt buộc. Sau đổi tên thành Ngân hàng TNHH MTV Việt Nam Hiện đại (MBV), tổ chức này được định hướng phát triển thành ngân hàng số cho thế hệ trẻ. MBB đã bán cho MBV các khoản tín dụng chất lượng tốt (~33.000 tỷ đồng) và được NHNN hỗ trợ vay tái cấp vốn với lãi suất 0%. Đây là cơ chế giúp MBV hoạt động có lãi, đồng thời không ảnh hưởng đến hạn mức tăng trưởng tín dụng của MBB.

Trong hệ sinh thái các công ty thành viên, MBS (chứng khoán) ghi nhận lợi nhuận trước thuế 931 tỷ đồng trong năm 2024, trong khi MIC (bảo hiểm phi nhân thọ) duy trì thị phần top 4 toàn ngành. MCredit, công ty tài chính tiêu dùng do MBB sở hữu 50%, lại có kết quả trái chiều khi lợi nhuận suy giảm do chất lượng khoản vay yếu và tỷ lệ nợ xấu cao (~8%). Ngân hàng cho biết đang cân nhắc kế hoạch IPO MCredit trong năm 2025 để tăng vốn và cải thiện tính minh bạch tài chính.

Bên cạnh đó, MBB cũng trình cổ đông kế hoạch phát hành riêng lẻ 62 triệu cổ phiếu cho các tổ chức nhà nước và mua lại 100 triệu cổ phiếu quỹ trong năm 2025–2026. Theo tính toán của SHS, sau khi thực hiện cả hai kế hoạch, tỷ lệ sở hữu của nhóm doanh nghiệp nhà nước tại MBB có thể đạt hơn 50%, từ đó đủ điều kiện nhận tiền gửi có kỳ hạn từ Kho bạc Nhà nước – vốn hiện chỉ tập trung tại ba ngân hàng lớn BIDV, VietinBank và Vietcombank.

Dù vẫn tồn tại những rủi ro liên quan đến cấu trúc dư nợ và sự phụ thuộc tương đối vào kênh tín dụng, MBB hiện được định giá ở mức hợp lý so với hiệu quả hoạt động. Với mức P/B hiện tại 1,33 lần, tương đương trung bình ngành, nhưng dự phóng P/B 2025 chỉ còn khoảng 1,01 lần, cổ phiếu này vẫn còn dư địa tăng giá nếu triển vọng lợi nhuận tiếp tục giữ vững.

Khả năng duy trì tăng trưởng tín dụng cao, kiểm soát tốt chi phí hoạt động và sự chuyển dịch mạnh mẽ sang các mảng thu nhập ngoài lãi là những yếu tố cốt lõi củng cố luận điểm đầu tư. Với một hệ sinh thái đa tầng đang được tái cấu trúc và chiến lược số hóa đang tiến gần giai đoạn hoàn thiện, MBB đang bước vào một giai đoạn “chuyển hóa” đáng chú ý cả về mô hình hoạt động lẫn khả năng tạo giá trị cho cổ đông.