Loại củ màu đỏ trị "bách bệnh" không phải ai cũng biết: Lại còn "Ngon-bổ-rẻ"

Củ dền đỏ: Nhỏ nhưng có võ

Củ dền đỏ (tên khoa học: Beta vulgaris L.) thuộc họ rau muối là loại củ có màu đỏ tím đặc trưng, thường dùng để nấu canh, ép nước hoặc hầm với thịt. Không chỉ là nguyên liệu chế biến món ăn, củ dền còn là một loại “rau thuốc” nổi tiếng trong Đông y và được khoa học hiện đại công nhận.

Theo y học cổ truyền, củ dền có vị ngọt, hơi đắng, tính hàn giúp bổ huyết, giải độc, làm mát gan, kích thích tiêu hóa, thông huyết mạch. Lá, thân và hạt của cây dền đều có tác dụng riêng từ chữa sưng viêm đến làm ra mồ hôi, tiêu độc, tiêu viêm.

Giá trị dinh dưỡng ấn tượng

Củ dền chứa nhiều betaine – một acid amin có khả năng phá hủy tế bào u và được xem là chất chống ung thư mạnh. Bên cạnh đó là một loạt các dưỡng chất cần thiết:

Vitamin A, B1, B2, B6 và C

Sắt, canxi, magie, natri, đồng, phốt pho

Chất xơ, chất chống oxy hóa betacyanin và betaxanthin

Folate (acid folic) – đặc biệt tốt cho phụ nữ mang thai

Nhiều người bất ngờ khi biết rằng lá non của củ dền còn chứa hàm lượng sắt cao hơn cả rau bina (cải bó xôi), loại rau vốn được ca ngợi là “vua của sắt” trong thực đơn xanh.

Những công dụng tuyệt vời của củ dền đỏ

Bổ máu, làm hồng da, sáng da tự nhiên

Màu đỏ tím đặc trưng của củ dền bắt nguồn từ betacyanin là chất chống oxy hóa giúp tăng sản xuất tế bào máu, cung cấp oxy, làm da dẻ hồng hào. Với phụ nữ mang thai, đây còn là cách bổ sung sắt tự nhiên hiệu quả, an toàn.

Nước ép củ dền cũng được nhiều người dùng như một loại “mỹ phẩm” dưỡng da tự nhiên giúp cấp ẩm và làm sáng da rõ rệt.

Hạ huyết áp, cải thiện sức bền tim mạch

Nghiên cứu từ Trung tâm Y tế Wake Forest Baptist (Mỹ) cho thấy: uống nước ép củ dền mỗi ngày có thể giảm huyết áp và tăng sức bền vận động lên đến 24% sau một tuần, đặc biệt hiệu quả với người cao tuổi hoặc bệnh tim mạch giai đoạn đầu.

Ngăn ngừa ung thư

Củ dền được biết đến với khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, đặc biệt là ung thư da, ruột, phổi. Chất betacyanin trong củ dền đã được chứng minh có thể làm chậm quá trình hình thành khối u ở nhiều thí nghiệm.

Phương pháp Breuss (do bác sĩ người Áo Rudolf Breuss đề xuất) – nổi tiếng trong giới tự nhiên trị liệu sử dụng nước ép củ dền kết hợp cà rốt, củ cải, cần tây như một giải pháp hỗ trợ bệnh nhân ung thư. Tuy nhiên, phương pháp này chưa được khoa học hiện đại xác nhận tuyệt đối, nên chỉ nên coi đây là biện pháp hỗ trợ.

Giảm cholesterol, ngừa bệnh tim mạch

Chất xơ trong củ dền giúp làm giảm lượng cholesterol xấu và triglyceride, đồng thời tăng lượng HDL là loại cholesterol tốt cho cơ thể. Betaine trong củ dền còn ức chế homocysteine, yếu tố nguy cơ làm tổn thương thành mạch, từ đó bảo vệ hệ tim mạch khỏi xơ vữa động mạch và đột quỵ.

Lưu ý khi sử dụng củ dền đỏ

Dù tốt nhưng không phải ai cũng nên ăn nhiều củ dền đỏ. Nếu dùng không đúng cách, loại củ này có thể gây tác dụng ngược:

Người huyết áp thấp: Củ dền có thể khiến huyết áp tụt sâu hơn.

Người rối loạn tiêu hóa: Có thể gây đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón.

Người tiểu đường: Củ dền có chỉ số đường huyết (GI) cao – nên ăn điều độ.

Người có sỏi thận: Hàm lượng oxalat và betaine cao trong củ dền có thể làm nặng thêm tình trạng bệnh.

Người có tiền sử dị ứng thực phẩm hoặc đang dùng thuốc điều trị dài ngày: Cần hỏi ý kiến bác sĩ nếu muốn dùng nước ép củ dền đều đặn.

Gợi ý cách dùng củ dền hiệu quả

Nấu canh: Với thịt nạc hoặc sườn, củ dền tạo màu nước hấp dẫn, vị ngọt mát tự nhiên.

Nấu cháo: Cho trẻ nhỏ hoặc người lớn mới ốm dậy, dễ tiêu và bổ dưỡng.

Ép nước: Kết hợp củ dền + cà rốt + táo + cần tây, thêm vài giọt chanh tạo nên nước ép “5 màu” siêu bổ.

Hấp/luộc: Ăn như món rau củ hằng ngày, không mất nhiều dưỡng chất.