Kinh tế Việt Nam thời COVID và "hậu COVID-19": Kịch bản nào cho tăng trưởng?

Cập nhật: 11:53 | 15/04/2020 Theo dõi KTCK trên

KTCKVN - Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) vừa đưa ra ba kịch bản tăng trưởng kinh tế cho quý II và các quý còn lại của năm 2020 dựa trên khả năng kiểm soát dịch bệnh, trong đó đáng chú ý, VERP cảnh báo nguy cơ tăng trưởng âm nếu dịch bệnh kéo dài tới nửa cuối năm...

Cụ thể, PGS TS. Phạm Thế Anh, chuyên gia kinh tế trưởng VEPR phân tích, ở kịch bản thứ nhất với dự kiến dịch bệnh trong nước được khống chế hoàn toàn vào giữa tháng 5, đưa hoạt động kinh tế dần trở lại bình thường từ cuối quý II và đầu quý III. Trong khi đó, thế giới cũng bắt đầu nới dần các biện pháp phong tỏa. Tuy nhiên, các hoạt động kinh tế, đặc biệt là trong lĩnh vực dịch vụ vẫn còn dè dặt và chỉ dần hồi phục từ cuối quý II/2020. Bắt đầu từ quý III cho tới hết năm, tăng trưởng của các ngành có thể quay trở lại mức tăng những năm gần đây.

kinh te viet nam thoi covid va hau covid 19 kich ban nao cho tang truong

Ở kịch bản lạc quan nhất này, VEPR dự báo tăng trưởng GDP trung bình cả năm sẽ đạt 4,2%, riêng quý II chịu tác động nặng nề nhất bởi dịch sẽ tăng trưởng âm (-) 3,3%, quý III và quý IV kinh tế phục hồi đạt mức tăng 7,2 - 7,4%.

Kịch bản thứ 2 kém lạc quan hơn khi VEPR nhận định, tác động xấu nhất của dịch COVID-19 rơi vào quý II và quý III và nền kinh tế chỉ thực sự hồi phục vào nửa cuối quý III.

Theo đề xuất của VEPR, đối với nhóm doanh nghiệp bị ngưng hoạt động bởi dịch COVID-19, cần khoanh/ngưng các chi phí tài chính. Nếu doanh nghiệp còn hoạt động trở lại sau dịch mới khuyến khích tín dụng. Chính sách giãn hay thậm chí là miễn các loại thuế không có tác dụng với nhóm doanh nghiệp này.

Đối với nhóm doanh nghiệp bị ảnh hưởng nhưng còn hoạt động, cần có tiêu chí phân loại mức độ chịu ảnh hưởng và hưởng hỗ trợ như hoãn/miễn đóng bảo hiểm xã hội, tiền thuê đất, lãi vay, giãn thu thuế VAT; ưu đãi vốn vay nhưng phải đảm bảo phương án kinh doanh khả thi để tránh nợ xấu.

Đối với nhóm doanh nghiệp ít hoặc không bị ảnh hưởng hoặc có hướng chuyển đổi hiệu quả, cần tạo điều kiện tối đa về môi trường thể chế và chính sách ngành, do đây là nhóm "gánh đỡ" cho cả nền kinh tế trong giai đoạn này. Bên cạnh đó, đẩy nhanh thực hiện các dự án hạ tầng đã được phê duyệt, cắt giảm hoặc tiết kiệm chi thường xuyên tối thiểu 10%.

Ở kịch bản này, theo dự báo của VEPR, tăng trưởng GDP quý II sẽ ở mức âm 4,9%, quý III âm 1,1%, quý IV đạt 7%, trung bình cả năm 2020 đạt 1,5%.

Còn kịch bản thứ 3 là kịch bản xấu nhất, theo các chuyên gia VERP, vẫn có thể xảy ra với xác suất nhỏ hơn khi bệnh dịch trong nước chỉ được khống chế hoàn toàn vào nửa sau quý IV/2020.

Ở kịch bản này, VERP khuyến cáo, phần lớn các ngành chủ chốt trong khu vực nông lâm nghiệp thủy sản, khu vực công nghiệp và dịch vụ đều duy trì mức tăng trưởng âm trong cả quý II và quý III.

Theo đó, tăng trưởng GDP quý II dự báo cũng sẽ ở mức âm 5,1%; quý III ở mức âm 5,3%, quý IV bắt đầu phục hồi ở mức 2,8% và trung bình cả năm 2020 tăng trưởng âm 1%.

Cũng theo nhận định của VEPR, trong cả 3 kịch bản, sau khi dịch được khống chế, sự phục hồi hoàn toàn của nhiều ngành như hàng không, du lịch hay thời trang xuất khẩu sẽ gặp nhiều khó khăn và kéo dài trong thời kỳ hậu COVID-19 cho tới khi thế giới hoàn toàn kiểm soát được bệnh dịch.

Tuy nhiên, con số tăng trưởng GDP vẫn chưa phản ánh thực sự đầy đủ khó khăn của nền kinh tế, bởi khu vực kinh tế phi chính thức đang bị ảnh hưởng nặng nề hơn nhiều so với các đợt suy thoái trước đây.

IMF: Tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong năm 2020 sẽ là 2,7%

Trong báo cáo Triển vọng Kinh tế Thế giới được công bố hôm 14/4, Quỹ tiền tệ quốc tế IMF đã công bố các dự báo kinh tế thế giới trong năm nay với dự báo sẽ giảm 3% vào năm 2020, đập tan thành quả là mức tăng trưởng 2,9% của năm ngoái.

Trong khó khăn này, IMF coi châu Á mới nổi là một khu vực hiếm hoi có tốc độ tăng trưởng dương trong năm 2020, ở mức 1%.

Tại Đông Nam Á, Việt Nam, Philippines và Indonesia dự kiến sẽ duy trì trạng thái tích cực, tăng trưởng lần lượt 2,7%, 0,6% và 0,5%. Thái Lan, trong khi đó, dự kiến sẽ suy giảm 6,7% và tăng trưởng của Malaysia được cho là giảm xuống âm 1,7%.

Giả định đại dịch sẽ suy yếu dần trong nửa sau của năm 2020, khi đó, nhóm ASEAN-5 với Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Việt Nam được dự đoán sẽ tăng trưởng trung bình 7,8% trong năm tới. Cụ thể, Việt Nam tăng trưởng 7%, Indonesia 8,2%, Malaysia 9%, Thái Lan 6,1% và Philippines 7,6%.

Tương tự, trong báo cáo của hãng xếp hạng tín nhiệm Fitch Ratings, đơn vị này cũng đã dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam sẽ giảm xuống còn 3,3% vào năm 2020, mức thấp nhất kể từ giữa những năm 1980. Tuy vậy, Fitch cũng kỳ vọng, tăng trưởng GDP Việt Nam năm 2021 sẽ đạt 7,3% khi nhu cầu bên ngoài và trong nước dần hồi phục, xuất khẩu, du lịch và FDI tăng trở lại.