Gọi vốn: Hãy tâm huyết với dự án của mình

	CEO Nguyễn Văn Quang Huy: Khởi nghiệp không cần gọi vốn
	Trước khi gọi vốn, phải chuẩn bị kỹ lưỡng về hồ sơ
	Câu chuyện "Gọi vốn từ cộng đồng" qua những chia sẻ của CEO The KAfe Đào Chi Anh

Mỗi hình thức gọi vốn có những ưu và khuyết điểm riêng, tương ứng với từng giai đoạn phát triển của một startup. Biết chọn hình thức gọi vốn phù hợp, các startup sẽ dễ dàng tiếp cận nguồn vốn, thúc đẩy quá trình xây dựng và phát triển doanh nghiệp hiệu quả.

Khi mới bắt đầu khởi nghiệp, vốn là một trong những yếu tố đặc biệt quan trọng đối với những doanh nhân trẻ bởi lúc này họ có rất nhiều dự định và hoài bão muốn thực hiện nhưng lại không có được số vốn nhiều để có thể thực hiện được tất cả các dự định của mình. Chính vì vậy, thời điểm này họ sẽ rất cần một nhà đầu tư để giúp họ điều này. Tuy nhiên, không phải startup nào cũng có cơ hội tiếp cận được với nhà đầu tư và thuyết phục họ cho những dự án kinh doanh của mình.

Vốn thường là nguồn lực có hạn và doanh nhân phải là người vận dụng tốt nguồn lực hạn chế này để đạt được mục tiêu đề ra. Ngoài ý tưởng tốt, định giá dự án chính xác, đôi khi cách lên kế hoạch kinh doanh bài bản, sự tự tin cũng là yếu tố quyết định việc rót vốn của nhà đầu tư. Điều quan trọng không phải là có quá nhiều tiền, mà là năng lực sử dụng tiền để tạo ra lợi nhuận.

1. Gọi vốn cộng đồng – Crowdfunding

Khái niệm gọi vốn cộng đồng khá thông dụng với các bạn khởi nghiệp ở nhiều nước trên thế giới nhưng còn khá mới tại Việt Nam. Thường các startup nhỏ, mới bắt đầu hay chuyên về sản phẩm sẽ chọn phương pháp này với ưu điểm là tiếp cận được tới số đông “nhà đầu tư” mà vẫn không bị mất phần trăm quyền sở hữu công ty. Cách gọi vốn này cũng có thể giúp các nhà khởi nghiệp thử nghiệm sản phẩm hay ý tưởng của mình với thị trường.

Các trang web cho crowdfunding nổi bật nhất là Kickstarter và Indiegogo. Tại Việt Nam, hiện đã từng có i9g.vn trong mảng này, nhưng nay đã tạm ngừng hoạt động.

2. Nhà đầu tư “thiên thần”/Mạnh thường quân – Angel Investor

Phần lớn các nhà đầu tư này đã từng là những nhà khởi nghiệp hoặc lãnh đạo tại các công ty, có thể đầu tư cá nhân hoặc theo nhóm. Hình thức gọi vốn này thích hợp với những ý tưởng khởi nghiệp và mô hình kinh doanh đã được hoàn thiện với hướng đi rõ ràng hơn. Nhiều nhà khởi nghiệp, doanh nghiệp ưa thích cách thức này hơn vì nó còn mang lại các mối quan hệ trong kinh doanh mà rất có ích trong tương lai.

3. Quỹ đầu tư mạo hiểm – Venture Capital

Quỹ đầu tư mạo hiểm thường lựa chọn các nhà khởi nghiệp, doanh nghiệp đã phát triển được một thời gian, có uy tín hoặc tên tuổi trên thị trường. Điểm chính của việc gọi vốn từ quỹ đầu tư này là nguồn vốn lớn, khả năng giúp đỡ doanh nghiệp trong giai đoạn phát triển ví dụ giúp mở rộng sản xuất, thâm nhập sâu vào thị trường, tạo sản phẩm mới…

Các quỹ đầu tư mạo hiểm lớn hiện nay ở Việt Nam có thể kể đến là IDG Ventures, Mekong Capital và Vina Capital. Mới đây, FPT cũng đã công bố ra mắt quỹ đầu tư mạo hiểm của riêng mình.

Ngoài ra các nhà khởi nghiệp cũng có thể gọi vốn thông qua gia đình, bạn bè…

Việc huy động vốn có thể gây căng thẳng, tốn thời gian, và khiến bạn nản lòng nhưng đừng vì thế mà từ bỏ giấc mơ của mình.

Nếu chọn hình thức gọi vốn của nhà đầu tư hoặc quỹ đầu tư, nên nghiên cứu kĩ thông tin về họ cũng như lập những thoả thuận bằng văn bản xác định quyền hạn của các bên.

Gọi vốn: Hãy tâm huyết với dự án của mình. Ảnh minh họa

Nếu phải giải quyết bài toán tối ưu hóa trong câu chuyện tài chính. Trong bối cảnh thị trường hiện tại, các startup cần tập trung vào 04 lưu ý sau khi kêu gọi vốn.

Lưu ý 1: Bạn cần phải có một ý tưởng tốt!

Ý tưởng là điều đầu tiên bạn cần cho một dự án startup. Chính vì vậy, bạn cần phải có một ý tưởng tốt, ít nhất được người thân, bạn bè đánh giá có tính khả thi. Thêm nữa, hãy tìm cho mình một người chung chí hướng và đam mê để cùng làm và chia sẻ các khó khăn. Trước khi khởi nghiệp tôi đã tìm hiểu và thấy rằng không ít mô hình startup được hình thành đôi khi chỉ để thỏa lòng đam mê cá nhân, vì vậy có thể ý tưởng ban đầu rất hoang đường, song nếu hội tụ đủ yếu tố "thiên thời, địa lợi, nhân hòa", ý tưởng có vẻ điên rồ đó lại đem đến thành công bất ngờ cho người nghĩ ra. Nếu bạn một ý tưởng độc đáo, khác lạ đừng ngần ngại chia sẻ vì chắc chắn sẽ có người thích thú với điều đó.

Lưu ý 2: Thay vì theo đuổi nhà đầu tư, hãy biết cách làm cho nhà đầu tư phải theo đuổi bạn

Một cầu thủ đánh bóng chày khôn ngoan sẽ không vung gậy trước khi người ném bóng thực hiện cú ném. Một nhà đầu tư khôn ngoan cũng sẽ không đầu tư nếu như công ty mà ông ta đang nhắm đến chưa phát ra những “tín hiệu thành công” nào đó cho tương lai. Tất nhiên tín hiệu này cần phải được phát hiện sớm, đôi khi không rõ rệt, thế mới là một cơ hội đầu tư thực sự, nhưng startup cần phải có hành động thực tiễn để tạo ra một số “tín hiệu” nhất định, và rồi nhà đầu tư sẽ nắm bắt lấy điều đó.

Để có thể vượt qua “trận chiến kêu gọi vốn”, startup cần phải làm cho những kết quả dù là nhỏ nhất xuất hiện. Startup chưa cần phải thành công ngay lập tức, nhưng sẽ cần đến những “thành công nho nhỏ”. Chính những “thành công nho nhỏ” này là những “tín hiệu phát ra” khiến cho nhà đầu tư “nóng lòng trước cơ hội đầu tư ngay trước mắt” và phải “xếp hàng” để “được” đầu tư cho bạn.Vậy, “những thành công nho nhỏ” ấy là gì? Về mặt định tính:

Có một đội ngũ Founders (sáng lập viên) mạnh.

Có những người Mentors (cố vấn) dày dặn kinh nghiệm.

Có công nghệ tự phát triển khá hiệu quả, khó sao chép/ hoặc bí quyết kinh doanh giúp tạo ra lợi thế cạnh tranh của startup trên thị trường.

Có những đối tác hoặc mối quan hệ tốt.

Có Demo sản phẩm.

Có Prototype.

Có MVP (Minumum Viable Product) và có thể chính thức cung cấp cho một vài khách hàng đầu tiên.

Về mặt định lượng:

Số người dùng (user) ban đầu.

Lượng khách hàng (customer) đã mua sản phẩm/ dịch vụ.

Điều quan trọng là tốc độ tăng trưởng các chỉ số này hàng tuần – hàng tháng. Nhà đầu tư sẽ theo dõi việc tăng trưởng các chỉ số này của startup trong vài tháng trước khi ra quyết định đầu tư vào một Deal lớn.

Lưu ý 3: Giải quyết vấn đề “Nhà đầu tư cần startup có kết quả thì mới đầu tư tiền, còn startup cần tiền để có thể tạo ra kết quả”

Để tạo ra một kết quả nào đó, startup cần nguồn lực. Để sử dụng nguồn lực, start-up cần có chi phí trả cho các nguồn lực này.

Để thanh toán chi phí, startup cần vốn đầu tư. Chung quy lại, startup cần tiền. Nhưng các nhà đầu tư lại cần startup có kết quả thì mới đầu tư tiền. Vậy làm sao để giải quyết vấn đề này? Câu trả lời là:

Chưa cần nhà đầu tư chuyên nghiệp.

Chuyển hóa lương thành cổ phần.

Lưu ý 4: Bạn cần định giá được ý tưởng, dự án của mình theo từng giai đoạn phát triển và liên tục tìm kiếm các nhà đầu tư trong suốt quá trình khởi nghiệp

Vì khi một nhà đầu tư nào đó muốn rót vốn vào thì cả bạn và họ đều biết được là mình cần bao nhiêu tiền và khả năng họ sẽ rót vào bao nhiêu vốn. Sau khi rót vốn nhà đầu tư nắm bao nhiêu phần trăm cổ phần, hay cổ phiếu nếu dự án đó lên sàn chứng khoán. Tuy nhiên, không ít mô hình startup tại Việt Nam chưa thực sự quan tâm đến điều này, do đó, khi nhà đầu tư ngỏ ý thì gần như không thể định giá được giá trị của dự án. Mà chỉ dựa trên giá trị của một trong 2 phần, đó là chi phí thực tế đã được bỏ ra để đầu tư và số vốn điều lệ khi thành lập công ty. Và sau khi đã nhận được một khoản đầu tư dù nhỏ hay lớn đừng tự hài lòng mà nên tích cực tìm thêm những nhà đầu tư khác để đẩy nhanh hơn tiến độ thực hiện của dự án như vậy dự án nhanh chóng thành công hơn.