Giải mã mối liên hệ giữa lương hưu và tuổi thọ người cao tuổi

Trong bối cảnh già hóa dân số ngày càng rõ nét tại Việt Nam, các chính sách an sinh – đặc biệt là lương hưu – đang đóng vai trò ngày càng quan trọng đối với chất lượng sống của người cao tuổi. Không chỉ là nguồn thu nhập ổn định hàng tháng, lương hưu còn được chứng minh là yếu tố góp phần nâng cao tuổi thọ và sức khỏe thể chất, tinh thần của người hưởng thụ.

Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, tuổi thọ trung bình của người Việt đã tăng từ 65,5 tuổi năm 1993 lên 74,5 tuổi vào năm 2023. Đáng chú ý, thống kê từ Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cho thấy những người có lương hưu sống thọ hơn trung bình từ 4–5 năm so với người không có. Tuổi thọ của người đang hưởng lương hưu hiện ở mức khoảng 78 tuổi.

Sự khác biệt này không đơn thuần do mức thu nhập, mà phản ánh sự ổn định kinh tế, khả năng tiếp cận y tế, tinh thần thoải mái và điều kiện sống tốt hơn mà lương hưu mang lại. Với khoản tiền hằng tháng được đảm bảo, người cao tuổi có thể chi trả các chi phí sinh hoạt, chăm sóc sức khỏe, mua sắm thực phẩm chất lượng và giảm sự phụ thuộc vào con cháu.

Theo Cổng thông tin Bảo hiểm xã hội Việt Nam, lương hưu còn mang đến nhiều lợi ích thiết thực như:

Đảm bảo an ninh tài chính và giảm căng thẳng: Lương hưu cung cấp một nguồn thu nhập ổn định, giúp người cao tuổi trang trải các chi phí sinh hoạt cơ bản như ăn uống, các chi phí sinh hoạt khác mà không phải phụ thuộc hoàn toàn vào con cái hay cần phải tiếp tục lao động nặng nhọc. Sự đảm bảo về tài chính giúp giảm đáng kể căng thẳng, lo âu - những yếu tố thường có tác động tiêu cực đến sức khỏe tim mạch và hệ miễn dịch của người cao tuổi.

Tiếp cận dịch vụ y tế tốt hơn: Người có lương hưu được cấp thẻ BHYT miễn phí nên có điều kiện tốt hơn để tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, được quỹ BHYT chi trả cho việc khám chữa bệnh, được chăm sóc, và chữa các bệnh mãn tính, bệnh nan y nếu không may bị bệnh. Không phải lo lắng về kinh tế khi không may bị ốm đau, bệnh tật.

Chất lượng dinh dưỡng được đảm bảo: Với nguồn lương hưu hằng tháng, nguồi cao tuổi có nguồn thu nhập ổn định để thể duy trì một chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng và khoa học hơn. Họ có thể mua sắm thực phẩm tươi ngon, đa dạng, phù hợp với nhu cầu sức khỏe của người cao tuổi, thay vì phải ăn uống tằn tiện, thiếu chất.

Điều kiện sống tốt hơn: Lương hưu có thể giúp người cao tuổi cải thiện điều kiện sống, chẳng hạn như sửa chữa nhà cửa, tạo môi trường sống an toàn và thoải mái hơn. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc phòng ngừa tai nạn, té ngã - một trong những nguy cơ hàng đầu đối với sức khỏe người cao tuổi.

Lối sống năng động và đời sống tinh thần phong phú hơn: Khi không còn gánh nặng mưu sinh, người có lương hưu có nhiều thời gian và có thêm cơ hội để tham gia các hoạt động xã hội, văn hóa, thể dục thể thao,… giúp nâng cao đời sống sức khỏe tinh thần. Họ có thể tham gia các câu lạc bộ người cao tuổi, đi du lịch, học thêm những kỹ năng mới, gặp gỡ bạn bè. Những hoạt động này không chỉ giúp duy trì sức khỏe thể chất mà còn cải thiện đáng kể đời sống tinh thần, giảm nguy cơ mắc các bệnh như trầm cảm hay sa sút trí tuệ.

Ít phải lao động nặng nhọc khi về già: Những người không có lương hưu thường phải tiếp tục lao động để kiếm sống, ngay cả khi sức khỏe đã suy giảm. Việc lao động quá sức, đặc biệt là các công việc nặng nhọc, có thể làm suy kiệt sức khỏe và rút ngắn tuổi thọ. Với người có lương hưu, đa phần họ không cần phải tiếp tục lao động, bởi lương hưu về cơ bản đã đáp ứng mọi nhu cầu cuộc sống tối thiểu của người cao tuổi.

Trong khi đó, vẫn còn hơn 65% người cao tuổi tại Việt Nam chưa được hưởng các chính sách trợ giúp xã hội – theo báo cáo của Bộ Y tế năm 2024. Nhiều người không có lương hưu vẫn phải làm việc vất vả ở tuổi xế chiều để kiếm sống, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tuổi thọ.

Thực tế này cho thấy vai trò không thể thay thế của lương hưu trong việc đảm bảo cuộc sống khỏe mạnh, an toàn và hạnh phúc cho người già. Lương hưu không chỉ là một chính sách an sinh đơn thuần, mà còn là giải pháp nhân văn, góp phần giúp người lao động nghỉ hưu có một tuổi già trọn vẹn hơn.