“Giá mềm” chỉ bằng nửa, Trung Quốc trúng thầu xây siêu dự án đường sắt cao tốc hơn 338.000 tỷ

Chọn đối tác phù hợp

Từ năm 2010, Thái Lan đã bắt đầu lên kế hoạch xây dựng tuyến đường sắt cao tốc đầu tiên trong lịch sử nước này – một dự án được đánh giá là then chốt để kết nối vùng Đông Bắc với thủ đô Bangkok. Trong giai đoạn đầu, Tokyo từng là đối tác tiềm năng hàng đầu khi hai bên ký kết biên bản ghi nhớ vào năm 2017, theo đó Nhật Bản sẽ cung cấp công nghệ Shinkansen và hỗ trợ kỹ thuật toàn diện. Dự kiến, tuyến đường sắt cao tốc này sẽ chạy dọc theo hành lang phía Đông, kết nối Bangkok với Chiang Mai – thành phố du lịch nổi tiếng ở miền Bắc.

Tuy nhiên, theo phân tích từ The Diplomat, chính sự chênh lệch lớn về chi phí đã khiến dự án hợp tác giữa Nhật Bản và Thái Lan không thành. Cụ thể, mỗi km đường sắt cao tốc của Nhật Bản có chi phí xây dựng trung bình từ 21–35 triệu USD, trong khi công nghệ Trung Quốc chỉ ở mức 17–21 triệu USD/km – gần như rẻ một nửa.

Trong bối cảnh Thái Lan cần đẩy nhanh tiến độ và tối ưu nguồn lực, nước này đã chuyển hướng sang hợp tác với Trung Quốc. Đến năm 2022, tuyến đường sắt cao tốc Bangkok – Nong Khai (giai đoạn 1 từ Bangkok đến Nakhon Ratchasima) chính thức được khởi công, sử dụng công nghệ đường sắt hiện đại do Trung Quốc cung cấp. Dự án là một phần trong sáng kiến “Vành đai – Con đường” và kết nối trực tiếp với tuyến Trung Quốc – Lào đang vận hành, hình thành trục giao thông xuyên Á từ Côn Minh tới Singapore.

Tầm nhìn liên kết khu vực

Tuyến đường sắt cao tốc Bangkok – Nong Khai có tổng chiều dài 609 km, tổng vốn đầu tư gần 434 tỷ baht (khoảng 13 tỷ USD, tương đương hơn 338.000 tỷ đồng Việt Nam), được chia làm hai giai đoạn. Giai đoạn đầu, nối từ Bangkok đến Nakhon Ratchasima, đã đạt hơn 43% tiến độ xây dựng tính đến tháng 4/2025. Giai đoạn hai, nối tiếp đến tỉnh Nong Khai – nơi giáp biên giới Lào – đã được nội các Thái Lan phê duyệt vào tháng 2/2025, với vốn đầu tư khoảng 340 tỷ baht (gần 10 tỷ USD).

Không chỉ hấp dẫn bởi chi phí rẻ, công nghệ đường sắt của Trung Quốc hiện nay được đánh giá là hiện đại hàng đầu thế giới. Nước này đã ứng dụng hàng loạt công nghệ tự động vào quá trình xây dựng như robot đào hầm, cẩu lắp dầm chính xác bằng AI, và hệ thống cảm biến kiểm tra kết cấu cầu ray theo thời gian thực. Đây là lợi thế then chốt giúp Trung Quốc rút ngắn tiến độ và nâng cao độ an toàn so với nhiều quốc gia khác.

Điểm đặc biệt là hệ thống vận hành và bảo trì của mạng lưới đường sắt cao tốc Trung Quốc được điều khiển bằng trí tuệ nhân tạo. Trung tâm điều hành đặt tại Bắc Kinh quản lý hơn 42.000 km đường sắt cao tốc – dài nhất thế giới – với độ chính xác phân tích lên tới 89%. Mọi sự cố tiềm ẩn đều được phát hiện sớm qua hàng tỷ dòng dữ liệu mỗi ngày và gửi cảnh báo đến kỹ thuật viên trong vòng chưa đầy 40 phút. Điều này tạo nên một hệ sinh thái vận hành bền vững, tiết kiệm nhân lực và giảm thiểu tối đa rủi ro.

Với lựa chọn hợp tác cùng Trung Quốc, Thái Lan không chỉ tiết kiệm hàng tỷ USD mà còn trở thành “mắt xích vàng” trong mạng lưới đường sắt xuyên Á – một bước đi chiến lược cho tham vọng kết nối ASEAN bằng hạ tầng hiện đại và hiệu quả.