Công nghệ Nhật Bản được “chọn mặt gửi vàng” cho tuyến đường sắt cao tốc đầu tiên nối 2 thành phố lớn

Tiến độ khả quan giữa những chỉ trích về đội vốn

Dự án đường sắt cao tốc California, một trong những công trình hạ tầng lớn nhất nước Mỹ hiện nay, đang ghi nhận những bước tiến đáng kể tại vùng Central Valley.

Theo Cơ quan Đường sắt Cao tốc California (CHSRA), đến nay đã có hơn 55 công trình hạ tầng được hoàn thành, trong đó có cây cầu vượt Avenue 56 dài 66m tại quận Tulare. Tính đến tháng 6/2025, khoảng 112 km tuyến dẫn đường ray giữa hai thành phố Merced và Bakersfield đã được xây dựng xong, tạo tiền đề để bước vào giai đoạn lắp đặt ray trong năm nay.

Tuy nhiên, bên cạnh những tín hiệu tích cực, dự án vẫn đối mặt với làn sóng chỉ trích nặng nề từ phía chính quyền Liên bang. Bộ Giao thông Mỹ và Cơ quan Đường sắt Liên bang (FRA) bày tỏ quan ngại về mức độ chậm trễ và sự đội vốn không kiểm soát. Từ mức dự toán ban đầu khoảng 33 tỷ USD, chi phí hiện đã tăng lên hơn 140 tỷ USD (tương đương 3,6 triệu tỷ đồng), khiến dự án bị đưa vào diện “giám sát đặc biệt”. FRA trong báo cáo công bố hồi đầu tháng 6 còn cảnh báo rằng dự án đang thiếu hụt ít nhất 7 tỷ USD và "chưa có chiến lược huy động vốn khả thi nào" để khắc phục tình trạng này.

Đáp lại, phía CHSRA cho rằng báo cáo của FRA "thiếu chính xác và không phản ánh đúng tiến độ thực tế". Cơ quan này dẫn chứng bằng các công trình hoàn thiện tại Central Valley, trong đó nổi bật là cầu cạn San Joaquin dài 1.445m và cầu Hanford Viaduct – công trình hạ tầng lớn nhất trên tuyến, để minh chứng cho nỗ lực triển khai dự án đúng tiến độ và tiêu chuẩn an toàn.

Công nghệ Shinkansen Nhật Bản và kỳ vọng vào mạng lưới đường sắt cao tốc đầu tiên của nước Mỹ

Một điểm nhấn đáng chú ý là việc bang California chính thức lựa chọn công nghệ đường sắt cao tốc Shinkansen của Nhật Bản, hệ thống từng được ví như “huyết mạch tốc độ” tại xứ sở mặt trời mọc. Quyết định này được đánh giá là hướng đi chiến lược nhằm đảm bảo độ an toàn, tốc độ và hiệu suất vận hành tối ưu cho tuyến đường sắt cao tốc đầu tiên của Mỹ.

Dự án sẽ kết nối hai đô thị lớn nhất bờ Tây nước Mỹ là Los Angeles và San Francisco, với tổng chiều dài dự kiến hơn 1.200km. Khi hoàn thành, tàu cao tốc có thể đạt vận tốc lên tới 354 km/h, rút ngắn thời gian di chuyển giữa hai thành phố xuống còn dưới ba tiếng – so với 6-7 tiếng đi đường bộ hiện tại.

Ngoài tác động về giao thông, dự án còn được kỳ vọng sẽ thúc đẩy kinh tế, tạo thêm việc làm và kích thích phát triển tại các khu vực trung tâm California vốn chưa được đầu tư mạnh mẽ. CHSRA cho biết, quá trình xây dựng đã tạo ra hàng chục nghìn việc làm trực tiếp và gián tiếp, đặc biệt trong lĩnh vực xây dựng, kỹ thuật và vận tải.

Tuy vậy, các chuyên gia cũng cảnh báo rằng, để đạt được hiệu quả đầu tư, bang California cần xây dựng chiến lược dài hạn về vận hành, duy tu bảo dưỡng và giá vé hợp lý, tránh để siêu dự án này trở thành “gánh nặng ngân sách” như từng xảy ra ở một số quốc gia.

Dự án đường sắt cao tốc California đang trở thành hình mẫu thử nghiệm cho tham vọng phát triển giao thông hiện đại tại Mỹ. Nếu thành công, đây sẽ là tiền đề để nước này nhân rộng mô hình đường sắt cao tốc đến các bang khác, thay đổi căn bản cục diện vận tải liên vùng vốn đang phụ thuộc chủ yếu vào hàng không và ô tô.