Cách xác định thời điểm hưởng lương hưu theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024
Từ ngày 1/7/2025, Luật BHXH mới có hiệu lực với nhiều thay đổi đáng chú ý, trong đó có quy định rõ cách xác định thời điểm bắt đầu hưởng lương hưu, đặc biệt với người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, mở ra nhiều điểm mới trong cách xác định thời điểm hưởng lương hưu. Đây là bước cải cách lớn nhằm nâng cao tính linh hoạt và công bằng trong hệ thống an sinh xã hội, đặc biệt đối với người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, nhóm đối tượng đang ngày càng mở rộng trong những năm gần đây.
Theo quy định mới, người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng lương hưu khi đủ 15 năm đóng BHXH và đến tuổi nghỉ hưu theo khoản 2 Điều 169 Bộ luật Lao động. Trước đây, điều kiện yêu cầu thời gian đóng tối thiểu là 20 năm, nên việc giảm xuống còn 15 năm được xem là bước tiến tích cực, giúp nhiều lao động khu vực phi chính thức tiếp cận chính sách hưu trí dễ dàng hơn.
Cách xác định thời điểm bắt đầu nhận lương hưu
Theo dự thảo Thông tư hướng dẫn thi hành, thời điểm bắt đầu hưởng lương hưu được tính từ ngày đầu tiên của tháng liền kề sau khi người lao động đủ điều kiện về tuổi và thời gian đóng BHXH. Cách tính này áp dụng cho đa số các trường hợp.
Ví dụ, ông Nguyễn Văn A sinh ngày 5/4/1964, đến tháng 7/2025 đủ 61 tuổi 3 tháng và đã đóng đủ 19 năm BHXH tự nguyện. Ông A sẽ bắt đầu nhận lương hưu từ ngày 1/8/2025.
Trong trường hợp người lao động tiếp tục đóng BHXH sau khi đã đủ điều kiện về tuổi và thời gian nhằm tăng tỷ lệ hưởng lương hưu, thì thời điểm được tính là ngày đầu tiên của tháng sau khi dừng đóng BHXH và có đề nghị nhận lương hưu.
Đáng chú ý, luật mới cho phép người lao động được đóng một lần cho các năm còn thiếu để đủ điều kiện nhận lương hưu. Thời điểm hưởng cũng được xác định tương tự - từ tháng kế tiếp sau khi hoàn tất nghĩa vụ đóng.
Với người tham gia BHXH tự nguyện trước ngày 1/1/2021 và đã đóng đủ 20 năm, quy định cũ vẫn được áp dụng: nghỉ hưu ở tuổi 60 với nam và 55 với nữ. Điều này nhằm đảm bảo quyền lợi và tránh xáo trộn cho nhóm đã gắn bó lâu dài.
Ngoài ra, nếu giấy tờ tùy thân chỉ ghi năm sinh, tháng 1 của năm đó được coi là thời điểm đủ tuổi nghỉ hưu. Khi đủ các điều kiện, ngày 1 của tháng liền kề sau tháng 1 sẽ là thời điểm bắt đầu nhận lương hưu.
Ba hình thức nhận lương hưu từ 1/7/2025
Luật BHXH mới cũng mang đến sự linh hoạt trong phương thức chi trả lương hưu. Cụ thể, người tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc có thể chọn một trong ba hình thức:
Nhận qua tài khoản ngân hàng cá nhân;
Nhận trực tiếp tại cơ quan BHXH hoặc qua đơn vị được ủy quyền;
Nhận thông qua người sử dụng lao động.
Đối với người tham gia BHXH tự nguyện, có hai lựa chọn: qua tài khoản ngân hàng hoặc nhận trực tiếp.
Đặc biệt, người từ 80 tuổi trở lên sẽ được hỗ trợ nhận lương hưu tại nơi cư trú nếu có nhu cầu, đảm bảo thuận tiện và phù hợp với điều kiện thực tế.
Thay đổi về điều kiện và mức hưởng lương hưu
Bên cạnh cách xác định thời điểm, điều kiện hưởng lương hưu cũng có sự thay đổi lớn. Người lao động chỉ cần đóng 15 năm BHXH (thay vì 20 năm trước đây) để đủ điều kiện nhận lương hưu khi đến tuổi nghỉ hưu.
Về mức lương hưu, vẫn tính theo tỷ lệ phần trăm mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH:
Với lao động nữ, mức 45% tương ứng với 15 năm đóng BHXH, mỗi năm thêm được cộng 2%, tối đa 75%.
Với lao động nam, 45% tương ứng với 20 năm, các năm sau cũng tăng 2% mỗi năm, tối đa 75%.