Vùng đất nhỏ ở xứ Thanh nhưng lưu giữ trọn vẹn dấu ấn lịch sử – văn hóa – tâm linh qua từng tấc đất
Là vùng đất gắn với chiến công oanh liệt trong kháng chiến chống Mỹ và nay trở thành điểm du lịch lịch sử, văn hóa và tâm linh độc đáo của xứ Thanh.
Vùng đất lịch sử
Hàm Rồng từ lâu được biết đến không chỉ là vị trí chiến lược trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước mà còn là vùng đất mang vẻ đẹp sông núi hữu tình bên dòng Mã giang hùng vĩ. Nơi đây hội tụ một quần thể di tích phong phú, đặc biệt là những địa danh ghi dấu chiến công vang dội của quân và dân Thanh Hóa trong những năm tháng hào hùng.
Điểm nhấn tiêu biểu nhất chính là Khu Di tích lịch sử – văn hóa Hàm Rồng, nơi còn lưu giữ những chứng tích sống động của cuộc chiến: đồi Quyết Thắng (núi Cánh Tiên), trận địa pháo Đồi C4, khu tưởng niệm thầy và trò hy sinh khi làm đê Nam Sông Mã, quảng trường Hàm Rồng, Thiền viện Trúc Lâm Hàm Rồng, đền thờ Mẹ Việt Nam Anh hùng và các Anh hùng liệt sĩ…
Trong số đó, cầu Hàm Rồng là biểu tượng nổi bật. Trong hai ngày 3 và 4/4/1965, giặc Mỹ huy động tới 454 lượt máy bay ném hàng nghìn tấn bom đạn xuống khu vực Nam Ngạn – Hàm Rồng nhằm phá hủy điểm giao thông huyết mạch. Nhưng bằng tinh thần kiên cường, quân và dân Hàm Rồng đã bắn rơi 47 máy bay Mỹ, bắt sống nhiều giặc lái, bảo vệ an toàn cây cầu là minh chứng cho ý chí thép của con người xứ Thanh.
Ngày nay, đứng trên cầu, nhìn dòng Sông Mã cuộn đỏ phù sa, du khách có thể cảm nhận rõ hơi thở lịch sử là nơi từng rung chuyển bởi lửa đạn nhưng vẫn hiên ngang tồn tại như một bản hùng ca bất tận.
Rời cầu Hàm Rồng, hành trình khám phá tiếp tục đưa du khách lên trận địa Đồi C4, nằm trên ngọn núi Rồng. Đây là nơi đã diễn ra những cuộc chiến đấu ác liệt suốt từ năm 1965 đến 1973. Đại đội 4, Trung đoàn 228 từng ngày, từng giờ canh giữ trận địa, bắn hạ nhiều máy bay Mỹ nhằm bảo vệ cầu Hàm Rồng và tuyến chi viện chiến lược.
Không chỉ mang dấu ấn chiến tranh, Đồi C4 ngày nay trở thành điểm đến giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. Ban Quản lý Khu Di tích tổ chức nhiều hoạt động như "Theo bước chân lịch sử – Hào khí Đồi C4" giúp học sinh hiểu rõ hơn về tinh thần bất khuất của cha anh, bồi đắp tình yêu nước và niềm tự hào dân tộc. Mỗi di tích ở Hàm Rồng đều như một "hiện vật sống" đưa người xem trở lại với thời kỳ lửa đạn nhưng đầy khí phách.
Trên đỉnh đồi, gió từ dòng Mã thổi lên mang theo vị mặn của phù sa và hơi nóng của đất trời xứ Thanh. Giữa không gian bao la, du khách có thể lặng người khi nhìn những ụ pháo, hầm hào còn lưu giữ gần như nguyên vẹn, như chứng nhân của thời đại mà máu và niềm tin đã hòa vào đất đá nơi này.
Vùng đất thiêng, tiềm năng du lịch xứ Thanh
Không chỉ có chiến công lẫy lừng, Hàm Rồng còn là cái nôi văn hóa lâu đời của người Việt cổ. Chỉ cách cầu Hàm Rồng vài phút di chuyển, làng cổ Đông Sơn hiện ra như một bức tranh yên bình, nơi lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống qua hàng nghìn năm. Đây cũng là nơi phát hiện nhiều hiện vật thuộc Văn hóa Đông Sơn, một nền văn hóa tiêu biểu của thời đại kim khí Việt Nam.
Trong làng còn bảo tồn nhiều di tích tôn giáo – tín ngưỡng như đình, đền, chùa, miếu, giếng cổ… Người dân trong làng từ xưa đã nổi tiếng đoàn kết, và các bô lão đã đặt tên cho bốn xóm là Nhân – Nghĩa – Trí – Dũng thể hiện khát vọng hướng thiện và sống chan hòa.
Đi dọc những con ngõ nhỏ, du khách bắt gặp các ngôi nhà cổ nằm nép mình bên hàng rào đá, mái ngói phủ rêu phong, cửa gỗ sẫm màu theo năm tháng. Không gian ấy tạo cảm giác như thời gian đang chậm lại, đưa người ta trở về với những ký ức của làng quê xưa.
Mỗi dịp cuối năm, để gìn giữ nét đẹp truyền thống, phường Hàm Rồng tổ chức sự kiện “Tết xưa làng cổ”. Phiên chợ Tết rực sắc màu với các gian hàng tre nứa, bánh chưng, giò lụa, đồ thổ cẩm… tái hiện không khí Tết Việt cổ truyền, thu hút đông đảo du khách đến trải nghiệm.
Hàm Rồng không chỉ có sông núi hữu tình, mà còn mang giá trị tâm linh, văn hóa và lịch sử đặc biệt quan trọng. Nhờ sở hữu hệ thống di tích đa dạng cùng cảnh quan đẹp, nơi đây đang trở thành điểm đến hấp dẫn du khách trong và ngoài tỉnh. Phường Hàm Rồng cũng đang mở rộng nhiều loại hình du lịch như du lịch lịch sử cách mạng, du lịch văn hóa mang tâm linh, du lịch sinh thái và du lịch cộng đồng, hướng tới phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn.
Với những dấu ấn hào hùng, những lớp trầm tích văn hóa lâu đời và khung cảnh thiên nhiên thơ mộng, Hàm Rồng xứng đáng là biểu tượng của xứ Thanh là nơi mỗi du khách khi đến đều có thể tìm thấy cho mình một câu chuyện riêng, một cảm xúc lắng đọng giữa miền đất thiêng liêng này.