Vũ khí phi hạt nhân mạnh nhất thế giới, mang gần 9 tấn thuốc nổ, xóa sổ mục tiêu trong bán kính 300 mét

Vũ khí khổng lồ với sức mạnh tấn công chính xác

Trong kho vũ khí chiến lược của Mỹ, GBU-43/B – thường được gọi là MOAB (Mother Of All Bombs) – là một trong những loại bom phi hạt nhân mạnh nhất từng được sản xuất. Với khối lượng gần 10 tấn và sức công phá lan tỏa hàng trăm mét, MOAB không chỉ đơn thuần là công cụ quân sự mà còn là biểu tượng răn đe chiến lược trong thời đại mới.

Tên gọi đầy đủ của loại bom này là Massive Ordnance Air Blast, phản ánh đúng nguyên lý hoạt động: phát nổ trên không, tạo sóng xung kích cực mạnh để tiêu diệt mục tiêu trên mặt đất trong phạm vi rộng mà không cần xuyên phá. Kể từ khi được phát triển vào đầu thập niên 2000, MOAB được xem là lựa chọn lý tưởng trong các chiến dịch chống khủng bố hoặc tấn công các khu vực có cấu trúc phòng thủ vừa và nông như hang động, hầm ngầm.

MOAB dài hơn 9 mét, nặng gần 9.800 kg, trong đó có tới 8.480 kg là thuốc nổ H6 – một hỗn hợp có sức công phá mạnh hơn TNT. Khác với bom chiến đấu thông thường, MOAB không thể thả từ máy bay chiến đấu mà được triển khai bằng máy bay vận tải C-130, sử dụng dù định hướng trước khi rơi tự do.

Điểm đáng chú ý của MOAB không chỉ nằm ở khối lượng, mà còn ở nguyên lý kích nổ độc đáo. Thay vì xuyên xuống đất như các loại bom xuyên boongke, MOAB phát nổ trước khi chạm đất, tạo ra sóng chấn động mở rộng theo chiều ngang, từ đó gây ảnh hưởng lớn cả về vật lý lẫn tâm lý với đối phương.

Một lần duy nhất được sử dụng – nhưng mang thông điệp toàn cầu

Ngày 13/4/2017, Không quân Mỹ đã lần đầu tiên sử dụng MOAB trong thực chiến tại huyện Achin, tỉnh Nangarhar, Afghanistan. Khu vực này được cho là có nhiều hang động, địa đạo – nơi phiến quân Nhà nước Hồi giáo IS Khorasan sử dụng làm căn cứ trú ẩn. Quả bom được thả từ máy bay vận tải C-130, kích nổ cách mặt đất một khoảng nhất định, tạo ra một vụ nổ có sức công phá rất lớn.

Theo thông báo từ Bộ Quốc phòng Mỹ, vụ tấn công tiêu diệt ít nhất 94 phiến quân IS và không ghi nhận thương vong dân sự. Cột lửa bốc lên cao, hố bom có đường kính gần 300 mét, lan truyền sóng xung kích khiến cả vùng rung chuyển. Đây là lần duy nhất MOAB được đưa vào thực chiến, nhưng cũng đủ để thể hiện sức mạnh của một loại vũ khí không hạt nhân với hiệu quả gần tương đương trong các tình huống chiến thuật đặc biệt.

Vụ việc này đã gây chú ý trên toàn cầu, không chỉ vì quy mô tác động, mà còn vì thông điệp chiến lược mà Mỹ gửi đi: nước này có thể sử dụng các loại vũ khí quy mô lớn mà không cần vượt qua ngưỡng sử dụng vũ khí hạt nhân – vốn là điều gây tranh cãi trong quan hệ quốc tế.

Tranh cãi và vị trí trong chiến lược quân sự hiện đại

Sau vụ sử dụng năm 2017, MOAB vẫn được duy trì trong kho vũ khí chiến lược của Mỹ, như một phương án răn đe trong các chiến dịch quy mô lớn nhưng có kiểm soát. Ưu điểm rõ rệt của loại bom này là khả năng gây áp lực quân sự mạnh mà không để lại hậu quả phóng xạ hay vi phạm các hiệp ước quốc tế về vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Tuy vậy, sự tồn tại của MOAB cũng gây ra nhiều tranh cãi. Một số tổ chức nhân quyền cảnh báo về nguy cơ mất kiểm soát khi sử dụng vũ khí có sức công phá quá lớn tại các khu vực có khả năng hiện diện dân thường. Dù Mỹ tuyên bố không có thương vong dân sự trong vụ thả MOAB, nhưng câu hỏi về đạo đức quân sự vẫn tiếp tục được đặt ra.

Từ góc độ chiến lược, MOAB phản ánh rõ xu hướng phát triển vũ khí hiện đại của Mỹ: không chỉ tập trung vào hiệu quả sát thương mà còn hướng đến tác động tâm lý, răn đe chiến lược và khả năng kiểm soát leo thang xung đột. Khi thế giới vẫn tồn tại nhiều điểm nóng địa chính trị, MOAB là một "con bài chiến lược" đủ sức khiến đối phương phải dè chừng, dù chỉ xuất hiện trên chiến trường một lần.