Vũ khí bắn một quả cứu cả thành phố, phát hiện mục tiêu trong vài giây, không quân địch nào sống sót trên bầu trời

Một trong những hệ thống vũ khí phòng thủ nổi bật nhất thế giới

Trong thế giới hiện đại, nơi những cuộc tấn công phi đối xứng bằng rocket tự chế hay UAV cảm tử ngày càng phổ biến, hệ thống Iron Dome (Vòm Sắt) của Israel đã nổi lên như một trong những vũ khí phòng thủ hiệu quả và nổi bật nhất. Được triển khai lần đầu vào năm 2011, Iron Dome không chỉ là giải pháp quân sự mà còn là biểu tượng chiến lược bảo vệ dân thường trước các đòn tấn công bất ngờ.

Được phát triển bởi Rafael Advanced Defense Systems phối hợp cùng Israel Aerospace Industries (IAI), Iron Dome được thiết kế nhằm đối phó với tình trạng Israel bị tấn công liên tục bằng rocket từ Dải Gaza và miền Nam Lebanon. Dưới sự tài trợ tài chính hàng tỷ USD từ Mỹ, hệ thống đã nhanh chóng trở thành tuyến phòng thủ tầm ngắn đáng tin cậy đầu tiên trên thế giới.

Điểm đặc biệt của Iron Dome là khả năng đánh giá mục tiêu theo thời gian thực. Chỉ những quả đạn có khả năng rơi vào khu vực đông dân hoặc cơ sở hạ tầng mới bị đánh chặn, nhờ vậy giảm thiểu chi phí và tránh tiêu hao tài nguyên một cách không cần thiết.

Cơ chế hoạt động và hiệu quả chiến đấu

Iron Dome gồm ba thành phần chính:

• Radar EL/M-2084: phát hiện và theo dõi các vật thể bay.
• Trung tâm điều khiển: tính toán điểm rơi, quyết định đánh chặn hay không.
• Bệ phóng với tên lửa đánh chặn Tamir: tiêu diệt mục tiêu trên không.

Khi phát hiện mối đe dọa, hệ thống có thể phóng tên lửa Tamir trong vòng vài giây. Nhờ phản ứng nhanh và cơ chế lọc mục tiêu thông minh, Iron Dome đạt tỷ lệ đánh chặn thành công trên 90% trong các cuộc tấn công lớn.

Trong chiến dịch “Protective Edge” năm 2014, hệ thống đã bắn hạ hơn 700 quả rocket. Tháng 5/2021, khi gần 4.000 quả rocket được phóng về Israel, Iron Dome ngăn chặn thành công phần lớn những đòn tấn công nguy hiểm. Đặc biệt, trong các đợt xung đột năm 2023–2024, hệ thống tiếp tục được triển khai hiệu quả trước sự kết hợp giữa rocket và UAV cảm tử.

Dù mỗi quả tên lửa Tamir có chi phí từ 40.000–100.000 USD, cao hơn nhiều so với rocket giá vài trăm USD, nhưng về mặt bảo vệ sinh mạng và ổn định xã hội, đó là khoản đầu tư Israel sẵn sàng chấp nhận.

Iron Dome cũng đã tạo ra ảnh hưởng quốc tế. Mỹ đã mua hai hệ thống để thử nghiệm. Các nước như Ấn Độ, Hàn Quốc, Singapore, Azerbaijan đang cân nhắc đưa vào biên chế. Đây không chỉ là thành tựu kỹ thuật mà còn thể hiện cách ứng dụng vũ khí thông minh trong phòng thủ hiện đại.

Hướng phát triển tiếp theo: Từ tên lửa đến laser

Để khắc phục bài toán chi phí, Israel đang phát triển hệ thống Iron Beam – một hệ thống vũ khí laser đánh chặn, có thể tiêu diệt mục tiêu tầm gần với chi phí chỉ vài USD mỗi lần bắn. Dự kiến, Iron Beam sẽ là lớp bổ sung cho Iron Dome, tạo nên mạng phòng không đa tầng, linh hoạt và bền vững hơn.

Trong một thế giới mà xung đột có thể nổ ra bất cứ lúc nào, vũ khí phòng thủ như Iron Dome thể hiện rõ triết lý phòng ngự thông minh: đánh chặn hiệu quả, phân tích nhanh, chi phí tối ưu và bảo vệ tối đa dân thường. Sự thành công của hệ thống này là bài học quan trọng cho các quốc gia đang tìm kiếm giải pháp phòng thủ thích ứng với những mối đe dọa phi truyền thống.