VinFast điều chỉnh lộ trình, tập trung vào thị trường có triển vọng rõ nét hơn

Lý do rút khỏi Mỹ – châu Âu: Chi phí cao, cạnh tranh khốc liệt

Mỹ và châu Âu từng được VinFast định vị là những thị trường trọng điểm cho chiến lược toàn cầu hóa. Tuy nhiên, sau hai năm triển khai, hãng xe Việt buộc phải điều chỉnh chiến lược. Theo nhiều chuyên gia, nguyên nhân không nằm ở tham vọng, mà ở những rào cản thực tế.

Đầu tiên là chi phí logistics. Việc vận chuyển ô tô điện nguyên chiếc từ Việt Nam đến Mỹ hoặc châu Âu tiêu tốn số tiền không nhỏ. Mức thuế nhập khẩu 25% tại Mỹ càng làm giá thành bị đội lên. Một chiếc xe điện có giá xuất xưởng khoảng 1 tỷ đồng, khi tới tay người tiêu dùng Mỹ có thể bị đẩy lên thêm hàng trăm triệu chỉ vì thuế.

Thứ hai, VinFast đối mặt với các đối thủ đã có nền tảng vững chắc. Tesla ở Mỹ không chỉ dẫn đầu về thương hiệu mà còn có lợi thế sản xuất quy mô lớn, chuỗi cung ứng tối ưu. Ở châu Âu, thị trường xe điện vốn đã chật chội với hàng loạt hãng xe lâu đời như Volkswagen, BMW, Mercedes-Benz... Trong bối cảnh đó, việc giành được thị phần là cực kỳ tốn kém và rủi ro cao.

Thực tế cho thấy, càng bán nhiều xe ở các thị trường này, VinFast càng phải chi nhiều cho marketing, vận hành và bảo hành, khiến mỗi xe bán ra vẫn mang lại khoản lỗ đáng kể.

Chuyển hướng sang châu Á: Bước đi chủ động hay giải pháp tình thế?

Trong khi thị trường phương Tây tỏ ra khắc nghiệt, các nước châu Á như Indonesia, Ấn Độ, Philippines lại mang đến kỳ vọng dễ thở hơn.

Ở những thị trường này, chi phí vận chuyển thấp hơn rõ rệt, các chính sách thuế thân thiện hơn với xe điện, trong khi nhu cầu người dùng đang tăng mạnh. Ví dụ, tại Ấn Độ, xe điện mới chỉ chiếm khoảng 3% tổng lượng xe tiêu dùng, nhưng chính phủ đặt mục tiêu nâng tỷ lệ này lên 30% vào năm 2030.

Mức độ cạnh tranh tại đây cũng còn tương đối thấp. Tesla hay BYD chưa hiện diện mạnh mẽ, trong khi người tiêu dùng vẫn đang tìm kiếm các giải pháp hợp lý hơn về chi phí. Đó chính là khoảng trống mà VinFast có thể lấp đầy.

Quý I/2025, VinFast ghi nhận doanh thu đạt 656,5 triệu USD, tăng gần 150% so với cùng kỳ 2024. Tổng cộng, hãng đã giao 36.330 xe ô tô điện (tăng 296%) và 44.904 xe máy – xe đạp điện (tăng 473%).

Tuy nhiên, khoản lỗ ròng vẫn ở mức cao (712 triệu USD). Lý do là dù bán được nhiều hơn, VinFast vẫn chưa đạt được quy mô sản xuất tối ưu để giảm chi phí. Biên lợi nhuận gộp tuy cải thiện mạnh từ âm 79,1% xuống còn âm 35,2%, nhưng vẫn cho thấy rằng chi phí làm ra một chiếc xe vẫn cao hơn giá bán.

Chi phí quảng cáo và vận hành cũng tăng gấp đôi. Để giữ đà tăng trưởng, công ty phải tiếp tục chi đậm cho hoạt động bán hàng, hậu mãi và xây dựng thương hiệu – đặc biệt ở các thị trường mới.

Với tốc độ đầu tư hiện tại, VinFast đang chạy đua để sớm đạt được điểm hòa vốn. Theo giới phân tích, nếu không kiểm soát tốt dòng tiền, công ty chỉ còn khoảng 2 năm để chuyển mình trước khi cần thêm vốn.

Tuy nhiên, VinFast vẫn đang nhận được sự hỗ trợ tài chính mạnh mẽ từ Tập đoàn Vingroup và Chủ tịch Phạm Nhật Vượng. Tính đến ngày 31/5/2025, ông Vượng đã giải ngân 825,4 triệu USD tài trợ không hoàn lại, còn Vingroup cũng đã cho VinFast vay 1,2 tỷ USD trên tổng cam kết 1,5 tỷ.

Đây là nguồn lực quan trọng để hãng xe Việt tiếp tục đầu tư vào nhà máy ở Ấn Độ, Indonesia, mở rộng mạng lưới phân phối, và nghiên cứu nền tảng xe điện thế hệ mới (kiến trúc E/E), vốn được kỳ vọng sẽ giúp giảm mạnh chi phí linh kiện và tăng hiệu suất vận hành.

Quyết định rút khỏi Mỹ và châu Âu có thể được xem là bước đi thực tế hơn là lùi bước. Dưới áp lực tài chính và cạnh tranh, việc VinFast tập trung vào những thị trường nơi họ có lợi thế về chi phí, vị thế thương hiệu và cơ hội tăng trưởng cao hơn là một điều hợp lý.

Trong năm 2025, hãng đặt mục tiêu gấp đôi lượng xe giao toàn cầu. Với các sản phẩm mới như xe tải điện EC Van, xe buýt điện EB6 và mẫu SUV mới ở Ấn Độ, VinFast đang thử nghiệm mô hình “tăng trưởng có chọn lọc”, tránh trải rộng nguồn lực.

Dù là lý do gì, quyết định này cho thấy VinFast đang học cách chơi thông minh hơn. Thay vì cố gắng chinh phục tất cả, họ chọn tập trung vào những nơi có cơ hội thành công cao nhất.