Tưởng là món ngon khoái khẩu, hóa ra là "kẻ thù số 1" của lá gan: Đọc để né ngay nhé!

Gan nhiễm mỡ từng được coi là bệnh của người trung niên thừa cân hoặc uống nhiều rượu bia. Nhưng giờ đây, căn bệnh này đang ngày càng trẻ hóa, tàn phá sức khỏe. TS.BS Trịnh Thị Ngọc – Nguyên Trưởng khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: "Rất nhiều bạn trẻ mới ngoài 20 tuổi đã bị gan nhiễm mỡ do ăn uống thiếu kiểm soát và lối sống ít vận động."

Theo Hội Gan Mật Việt Nam, có tới 30% người Việt đang mắc gan nhiễm mỡ ở các mức độ. Điều nguy hiểm là căn bệnh này thường không có triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu, nhưng lại có thể âm thầm tiến triển thành viêm gan, xơ gan và thậm chí là ung thư gan nếu không được kiểm soát.

Một trong những nguyên nhân hàng đầu được chỉ ra là do thói quen tiêu thụ những món ăn quen thuộc nhưng gây hại cho gan, đặc biệt là những món giàu chất béo chuyển hóa, cholesterol và đường tinh luyện.

Món ăn xếp đầu bảng: Đồ chiên rán nhưng chứa chất béo độc hại

Khoai tây chiên, gà rán, nem rán, bánh rán… là những món ăn phổ biến từ đường phố đến nhà hàng được giới trẻ vô cùng ưa chuộng. Tuy nhiên, đây lại là nhóm thực phẩm bị các bác sĩ gan mật cảnh báo nhiều nhất.

TS.BS Nguyễn Công Long – Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho hay: "Thực phẩm chiên rán ở nhiệt độ cao sẽ sinh ra chất béo chuyển hóa (trans fat), loại chất béo nguy hiểm nhất cho gan. Dù bạn không béo, nhưng ăn nhiều đồ chiên rán cũng có nguy cơ gan nhiễm mỡ."

Chất béo chuyển hóa khiến gan phải làm việc cật lực để chuyển hóa, đồng thời làm tăng cholesterol xấu (LDL) và giảm cholesterol tốt (HDL), từ đó thúc đẩy quá trình tích tụ mỡ trong gan. Trong thời gian dài, đây là tiền đề dẫn tới viêm gan mạn tính và xơ hóa gan.

Món thứ hai: Nội tạng động vật – "đặc sản" nhiều người mê nhưng gan phải gánh chịu

Không ít người cho rằng ăn gan, lòng, tim cật sẽ "bổ gan, bổ thận". Nhưng theo các chuyên gia, đây là quan niệm sai lầm rất phổ biến.

Bác sĩ Đỗ Thiện Hải – Bệnh viện Nhi Trung ương chia sẻ: "Nội tạng động vật chứa hàm lượng cholesterol và purin rất cao. Gan phải làm việc nhiều hơn để xử lý những chất này, dẫn tới quá tải và tích tụ mỡ."

Thực tế, nội tạng không hề bổ gan mà ngược lại còn khiến gan bị tổn thương nếu ăn thường xuyên. Những món như dồi, lòng, phèo, pao câu… thường được chế biến nhiều gia vị, dầu mỡ càng làm tăng gánh nặng cho gan và hệ tiêu hóa.

Thêm vào đó, nếu nội tạng không được chế biến sạch sẽ, nguy cơ nhiễm ký sinh trùng, vi khuẩn cũng rất cao, ảnh hưởng trực tiếp đến gan và hệ miễn dịch.

Món thứ ba: Nước ngọt có gas và đồ uống nhiều đường – ngọt mát nhưng đầy rủi ro

Một lon nước ngọt có thể chứa từ 7 đến 10 thìa đường – vượt xa mức khuyến cáo của WHO. Trong đó, đường fructose là thủ phạm chính gây tích tụ mỡ trong gan.

Khi vào cơ thể, đường fructose chuyển hóa chủ yếu tại gan. Nếu vượt quá nhu cầu, nó sẽ được chuyển thành chất béo và tích lũy tại gan. Việc uống nước ngọt thường xuyên – đặc biệt là khi kết hợp với thức ăn nhanh làm tăng nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD).

Báo Sức khỏe & Đời sống dẫn nghiên cứu cho thấy: uống nhiều nước ngọt mỗi ngày làm tăng tới 60% nguy cơ gan nhiễm mỡ, đặc biệt ở giới trẻ ít vận động. Chưa kể, lượng đường dư thừa còn góp phần gây béo phì, tiểu đường và bệnh tim mạch.

Tin vui là gan có khả năng tự hồi phục rất tốt, nếu bạn thay đổi kịp thời chế độ ăn và lối sống. Theo TS.BS Trịnh Thị Ngọc, việc giảm lượng thực phẩm có hại và tăng cường chất dinh dưỡng là bước đầu tiên để đảo ngược gan nhiễm mỡ.

Một số nguyên tắc giúp bảo vệ gan bạn có thể bắt đầu ngay từ hôm nay

Hạn chế tối đa đồ chiên rán, chuyển sang các phương pháp nấu như hấp, luộc, nướng không dầu

Giảm tần suất ăn nội tạng động vật, thay vào đó là cá, thịt trắng, đậu hũ

Uống đủ nước mỗi ngày, tránh nước ngọt và nước có gas

Tăng cường rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt và trái cây ít ngọt

Duy trì vận động 30 phút mỗi ngày, kể cả đi bộ nhẹ nhàng

Bên cạnh đó, khám sức khỏe định kỳ, kiểm tra men gan và chỉ số mỡ máu cũng là cách quan trọng để phát hiện sớm các dấu hiệu tổn thương gan.