Từ thất bại chăn nuôi đến mô hình “con nhỏ mà không nhỏ”, nông dân Thanh Hóa đổi đời trên vùng đất ven sông, thu trăm triệu mỗi năm

Từ thất bại chăn nuôi đến thành công với con cáy

Ông Lê Huy Điệp (sinh năm 1958), từng nhiều năm công tác tại UBND xã Hoàng Giang, huyện Nông Cống (nay là xã Trung Chính, tỉnh Thanh Hóa). Sau khi nghỉ hưu, năm 2016 ông quyết định mua lại trang trại rộng 2,5 ha tại thôn Tháp Lĩnh để phát triển kinh tế. Ban đầu, ông thử nuôi bò, lợn, vịt nhưng do giá cả bấp bênh và dịch bệnh liên tiếp, mô hình không mang lại hiệu quả.

Trong một lần quan sát môi trường quanh trang trại, ông Điệp nhận thấy lợi thế nằm ở vị trí gần cửa sông, thủy triều lên xuống thường xuyên và nguồn cáy tự nhiên còn phong phú. Học hỏi mô hình nuôi cáy thành công của ông Lê Đăng Diễn – một nông dân trong thôn, ông Điệp quyết định cải tạo bờ bao, trồng thêm cói, tạo môi trường sống tự nhiên cho cáy. Kết quả bước đầu khả quan khi chỉ sau 3 tháng thả nuôi thử nghiệm, cáy phát triển mạnh, sinh sản nhanh.

Ông Điệp chia sẻ, nuôi cáy có ưu điểm là không tốn thức ăn, không mất nhiều công chăm sóc, nhưng đòi hỏi môi trường nước sạch và cần nhiều nhân công thu hoạch. Vào mùa vụ từ tháng 3 đến tháng 7 âm lịch, ông thường thuê 4 lao động làm việc từ 3 giờ sáng để thu hoạch bằng cách đặt bẫy từ vỏ chai nhựa cắt đôi, dùng thính gạo rang làm mồi nhử.

Mỗi tháng, ông thu về khoảng 50–60 triệu đồng. Cáy thương phẩm được thương lái thu mua tại trang trại với giá từ 75.000–90.000 đồng/kg, cao hơn một số địa phương khác như Ninh Bình hay Hải Dương (cũ). Hiện tại, ông Điệp có thu nhập trên 200 triệu đồng/năm từ mô hình nuôi cáy. Không chỉ bán cáy tươi, hai năm nay ông còn thử chế biến mắm cáy theo quy mô gia đình. Sản phẩm mắm cáy do ông làm được đánh giá cao, song mới chỉ phục vụ người thân quen.

Ông Điệp bày tỏ mong muốn trong tương lai sẽ phát triển sản phẩm mắm cáy thành hàng hóa đặc trưng, giới thiệu rộng rãi hơn ra thị trường, góp phần nâng cao giá trị kinh tế từ loài thủy sản gắn liền với quê hương.

Người mở đường với mô hình nuôi cáy ở Trung Chính

Người có ảnh hưởng lớn tới quyết định của ông Điệp là ông Lê Đăng Diễn (cùng sinh năm 1958), trú tại thôn Tháp Lĩnh. Năm 2010, ông Diễn dồn vốn đầu tư vào 4 ha đất hoang hóa để làm trang trại. Những năm đầu, ông thử nghiệm nhiều mô hình trồng trọt, chăn nuôi nhưng đều không thành công. Đến năm 2018, nhận thấy nhu cầu thị trường với con cáy tăng cao, ông quyết định chuyển đổi mô hình và tập trung nghiên cứu đặc tính sinh trưởng của loài thủy sản này.

Nhờ tận dụng lợi thế đất đai ven sông, nhiều năm liền trang trại của ông Diễn đạt sản lượng cao, có vụ thu hoạch tới 5 tấn cáy, mang lại nguồn thu hàng trăm triệu đồng. Cáy từ trang trại của ông được thương lái ưu tiên vì con to, khỏe, chất lượng ổn định, dần hình thành thương hiệu riêng.

Không dừng lại ở đó, năm 2024 ông Diễn tìm đến Hải Phòng để học hỏi thêm kinh nghiệm nuôi rươi. Dù chưa đi vào thu hoạch, nhưng ông tin tưởng rằng nếu nguồn nước đảm bảo, rươi sẽ phát triển tốt, mở ra hướng đi mới cho kinh tế gia đình. Song song, ông còn trồng thêm 4 mẫu cói vừa tạo môi trường cho cáy, rươi sinh sống, vừa tăng thêm thu nhập từ nguồn phụ.

Mô hình nuôi cáy và chế biến sản phẩm từ cáy của hai nông dân Lê Huy Điệp và Lê Đăng Diễn được xem là điển hình cho sự năng động, sáng tạo của nông dân Trung Chính. Từ chỗ thất bại trong chăn nuôi truyền thống, họ đã khai thác tiềm năng địa phương, biến những vùng đất hoang thành trang trại kinh tế giá trị cao, góp phần thay đổi diện mạo quê hương.