Từ 1/7, lương hưu tối thiểu là bao nhiêu và không thể thấp hơn nữa?

Lương hưu thấp nhất sẽ gắn chặt với mức tham chiếu

Từ ngày 1/7/2025, quy định mới trong Luật Bảo hiểm xã hội 2024 sẽ chính thức có hiệu lực, thay đổi cách xác định lương hưu thấp nhất hàng tháng theo mức tham chiếu thay vì mức lương cơ sở như trước đây. Đây là bước điều chỉnh quan trọng trong tiến trình cải cách chính sách bảo hiểm xã hội, tác động trực tiếp đến quyền lợi của hàng triệu người lao động.

Cụ thể, theo khoản 11 và 13 Điều 141 của Luật BHXH 2024, người lao động đã tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc từ đủ 20 năm trở lên trước ngày luật có hiệu lực, sẽ được hưởng mức lương hưu hằng tháng thấp nhất bằng mức tham chiếu. Trong giai đoạn chuyển tiếp, khi mức lương cơ sở chưa bị bãi bỏ, mức tham chiếu sẽ bằng đúng mức lương cơ sở. Tại thời điểm mức lương cơ sở bị bãi bỏ, mức tham chiếu không được thấp hơn mức lương cơ sở hiện hành.

Hiện mức lương cơ sở vẫn giữ ở 2,34 triệu đồng/tháng theo Nghị định 73/2024/NĐ-CP và chưa có kế hoạch điều chỉnh trong năm 2025, theo Nghị quyết 159/2024/QH15 về dự toán ngân sách nhà nước. Do đó, mức lương hưu thấp nhất hàng tháng từ 1/7 sẽ tương ứng là 2.340.000 đồng.

Việc chuyển từ lương cơ sở sang mức tham chiếu trong các quy định bảo hiểm xã hội là bước chuẩn bị cho cải cách tiền lương sắp tới, đảm bảo BHXH tách khỏi phụ thuộc vào khung lương hành chính. Ngoài lương hưu, nhiều khoản trợ cấp khác cũng sẽ căn cứ theo mức tham chiếu.

Chẳng hạn, trợ cấp một lần khi sinh con sẽ được tính bằng 2 lần mức tham chiếu (thay vì 2 lần mức lương cơ sở như trước). Trợ cấp mai táng cho thân nhân người lao động qua đời sẽ bằng 10 lần mức tham chiếu. Với trợ cấp tuất hằng tháng, mức hưởng là 50% hoặc 70% mức tham chiếu, tùy trường hợp có người nuôi dưỡng hay không. Khi nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau ốm đau, thai sản, người lao động đủ điều kiện sẽ nhận trợ cấp bằng 30% mức tham chiếu/ngày nghỉ.

Mức tham chiếu cũng được dùng làm cơ sở xác định mức đóng BHXH tối thiểu và tối đa. Người tham gia BHXH bắt buộc phải đóng trên mức tiền lương không thấp hơn mức tham chiếu và không vượt quá 20 lần mức tham chiếu. Với BHXH tự nguyện, mức đóng tối thiểu vẫn dựa theo chuẩn nghèo nông thôn, nhưng tối đa cũng bị giới hạn bởi mốc 20 lần mức tham chiếu.

Đáng chú ý, luật mới mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, bao gồm cả chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh. Nhóm này sẽ tự chọn mức thu nhập để đóng BHXH, trong đó mức tối thiểu là bằng mức tham chiếu và tối đa bằng 20 lần mức tham chiếu. Với mức tham chiếu hiện tại là 2,34 triệu đồng, mức đóng thấp nhất tương ứng là 25% × 2,34 triệu = 585.000 đồng/tháng, trong đó 3% cho quỹ ốm đau – thai sản, 22% cho quỹ hưu trí – tử tuất.

3 hình thức chi trả lương hưu từ ngày 1/7/2025

Từ ngày 1/7/2025, người hưởng lương hưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng sẽ có thêm lựa chọn về hình thức và nơi nhận tiền, theo quy định trong Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024. Đây là một trong những điểm mới nhằm tạo thuận tiện cho người thụ hưởng và phù hợp với xu hướng số hóa trong lĩnh vực an sinh xã hội.

Cụ thể, khoản 3 Điều 87 của luật quy định ba hình thức chi trả lương hưu và chế độ bảo hiểm xã hội, bao gồm: thông qua tài khoản cá nhân mở tại ngân hàng thương mại hoặc chi nhánh ngân hàng nước ngoài hoạt động tại Việt Nam; nhận tiền trực tiếp từ cơ quan bảo hiểm xã hội hoặc tổ chức dịch vụ được ủy quyền; và nhận thông qua người sử dụng lao động, áp dụng đối với các trường hợp vẫn còn quan hệ lao động hoặc theo đặc thù ngành nghề.

Đối với những người đang nhận lương hưu, nếu có nhu cầu thay đổi hình thức nhận hoặc chuyển nơi cư trú trong nước dẫn đến thay đổi nơi nhận, thì có thể gửi văn bản đề nghị tới cơ quan bảo hiểm xã hội nơi đang chi trả. Trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày tiếp nhận đề nghị, cơ quan bảo hiểm xã hội có trách nhiệm xử lý và thông báo kết quả. Nếu không thể giải quyết, cơ quan này phải trả lời bằng văn bản, nêu rõ lý do.