Trước sáp nhập hay sau hợp nhất, chỉ một tỉnh miền Tây sở hữu “vương quốc đỏ” trăm năm tuổi độc nhất vô nhị của Việt Nam

Vùng đất hội tụ di sản và ký ức lịch sử

Với quyết định sáp nhập ba tỉnh Vĩnh Long –Bến Tre – Trà Vinh và lấy tên hành chính mới là Vĩnh Long, vùng đất này không chỉ tái định hình về mặt địa lý mà còn trở thành điểm hội tụ những giá trị văn hóa và lịch sử đặc sắc của cả một vùng đất phương Nam.

Là trung tâm của văn hóa Óc Eo, từng thuộc quốc gia cổ Phù Nam, và là nơi chúa Nguyễn chọn làm dinh Long Hồ khi mở mang bờ cõi về phương Nam, Vĩnh Long đã có mặt trên bản đồ lịch sử Việt Nam từ rất sớm. Không chỉ vậy, qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, vùng đất này cũng trở thành địa bàn chiến lược, nơi sản sinh nhiều phong trào cách mạng và tinh thần yêu nước bền bỉ.

Việc sáp nhập các tỉnh không chỉ mở rộng không gian phát triển mà còn tái xác lập Vĩnh Long như một “đầu mối văn hóa – kinh tế – lịch sử” của cả miền Tây, trong đó di sản Mang Thít chính là điểm tựa để định hình bản sắc mới cho vùng đất hợp nhất.

“Vương quốc đỏ” Mang Thít – niềm tự hào duy nhất của một tỉnh duy nhất

Trong bức tranh tái cấu trúc hành chính, có một điều đặc biệt: chỉ duy nhất Vĩnh Long sở hữu “Vương quốc đỏ” – danh xưng hình ảnh dành cho làng gạch gốm Mang Thít – một di sản đương đại độc nhất vô nhị ở Việt Nam.

Từ hơn một thế kỷ trước, người dân Mang Thít đã sử dụng đất sét ven sông Cổ Chiên để làm nên những viên gạch đỏ thắm, từng viên gạch đều là kết tinh của đất – nước – lửa – và bàn tay người thợ. Hàng nghìn lò gạch hình vòm hiện lên như những ngọn tháp đỏ rực bên bờ sông, làm nên một khung cảnh độc đáo hiếm có trên bản đồ du lịch và văn hóa quốc gia.

Gạch gốm Mang Thít không chỉ để xây nhà, mà còn gắn với những câu chuyện đời, chuyện nghề, là nơi nghệ thuật và lao động hòa quyện. Từ những bình gốm, chậu cảnh, tượng đất, người dân nơi đây gửi gắm vào đó cả một vùng ký ức miền Tây – mộc mạc, trầm lặng mà sâu xa.

Chính bởi giá trị văn hóa lẫn hình ảnh thị giác nổi bật, Mang Thít được giới nghiên cứu và truyền thông ví như một “bảo tàng gốm ngoài trời”, là một phần không thể thiếu trong cấu trúc văn hóa đương đại của Việt Nam.

Di sản đương đại – bệ đỡ cho phát triển vùng hợp nhất

Sau khi sáp nhập, với tiềm lực và diện tích mở rộng, tỉnh Vĩnh Long mới đang đứng trước cơ hội lớn để chuyển hóa các tài sản văn hóa thành lợi thế phát triển bền vững. Trong đó, di sản gạch gốm Mang Thít không chỉ là một “di tích sống”, mà còn là nền tảng để phát triển du lịch trải nghiệm, du lịch sáng tạo, du lịch cộng đồng – những xu hướng được ưa chuộng trong bối cảnh du lịch hậu COVID-19.

Không gian lò gạch Mang Thít đã trở thành bối cảnh cho nhiều phim tài liệu, triển lãm ảnh, dự án nghệ thuật – như lời khẳng định cho sức sống bền vững của một làng nghề truyền thống trong dòng chảy hiện đại. Các nghệ sĩ, kiến trúc sư, nhà làm phim đã tìm về đây, không chỉ để chụp ảnh, mà còn để lắng nghe – để thấy được nhịp đập thầm lặng của một nền văn hóa gốm gắn liền với đất và người Nam Bộ.

Du khách đến đây có thể tham quan lò gạch thủ công, thử nhào đất, nặn gốm, hoặc đơn giản là ngồi giữa không gian gạch đỏ chiều tà, nghe người thợ kể chuyện nghề. Những trải nghiệm ấy không ồn ào, nhưng đủ để chạm đến chiều sâu ký ức – một thứ giá trị mà không vùng đất nào có thể sao chép.

Vĩnh Long mới, với Mang Thít là linh hồn, không chỉ là miền Tây sông nước cây trái, mà còn là miền đất của ký ức và sáng tạo, nơi duy nhất lưu giữ một “vương quốc đỏ” mang đậm tinh thần phương Nam: giản dị mà không hề đơn giản.