Trung Quốc thử nghiệm trung tâm dữ liệu dưới nước đầu tiên

Công nghệ làm mát đặc biệt

Theo AFP, công ty Trung Quốc Highlander đang triển khai một trung tâm dữ liệu đặt dưới nước ngoài khơi Thượng Hải, dự kiến vận hành thử trong tháng 10/2025. Dự án này được xem là bước đột phá trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật số, bởi trung tâm dữ liệu dưới nước có thể giảm tới 90% lượng điện tiêu thụ cho làm mát so với mô hình truyền thống trên đất liền.

Khác với hệ thống thông thường dùng điều hòa không khí hoặc hơi nước tốn kém, các máy chủ của Highlander được duy trì ở nhiệt độ thấp nhờ dòng hải lưu tự nhiên, giúp tiết kiệm năng lượng. Đây là mô hình thương mại đầu tiên trên thế giới đi vào thực tế, sau khi Microsoft từng thử nghiệm dự án tương tự ngoài khơi Scotland năm 2018 nhưng chưa thương mại hóa.

Trung tâm dữ liệu này hướng đến phục vụ các khách hàng lớn như China Telecom và một công ty máy tính AI thuộc sở hữu nhà nước. Theo ông Yang Ye, Phó chủ tịch Highlander, dự án không chỉ giúp tiết kiệm chi phí vận hành mà còn tận dụng tối đa năng lượng tái tạo từ các trang trại gió ngoài khơi, chiếm hơn 95% tổng nguồn điện sử dụng.

Cấu trúc trung tâm được thiết kế từ khoang thép phủ lớp vảy thủy tinh để chống ăn mòn muối biển. Hệ thống thang máy đặc biệt cho phép đội ngũ kỹ sư bảo trì tiếp cận khu vực chứa máy chủ mà không cần đưa toàn bộ khoang nổi lên mặt nước.

Thách thức kỹ thuật

Dù mang lại nhiều hứa hẹn, trung tâm dữ liệu dưới nước cũng đối mặt không ít rào cản. Zhou Jun, kỹ sư phụ trách dự án, thừa nhận việc hoàn thiện hạ tầng phức tạp hơn dự tính ban đầu. Quá trình chế tạo và lắp đặt các bộ phận tại cảng tiêu thụ phần lớn nguồn điện từ các trang trại gió gần đó.

Theo các chuyên gia, khó khăn lớn nhất là đảm bảo an toàn tuyệt đối cho hệ thống khi đặt dưới biển. Ngoài ăn mòn, các khoang chứa còn có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi tấn công sóng âm – một dạng tấn công mạng mới được nghiên cứu tại Đại học Florida (Mỹ) và Đại học Giao tiếp điện tử (Nhật Bản). Bên cạnh đó, việc kết nối Internet ổn định từ ngoài khơi về đất liền cũng phức tạp và tốn kém hơn nhiều so với trung tâm trên bờ.

Ngoài vấn đề kỹ thuật, tác động môi trường cũng được đặt ra. Andrew Want, nhà sinh thái học biển tại Đại học Hull (Anh), cho rằng nhiệt lượng thải ra có thể làm thay đổi hành vi sinh sống của một số loài sinh vật biển – thu hút động vật này nhưng lại xua đuổi loài khác. Nghiên cứu độc lập năm 2020 về dự án thử nghiệm tại Châu Hải cho thấy mức nhiệt vẫn trong ngưỡng an toàn, nhưng giới chuyên môn cảnh báo khi quy mô mở rộng lên hàng megawatt, nguy cơ ô nhiễm nhiệt sẽ trở nên nghiêm trọng hơn.

Dù vậy, theo chuyên gia Shaolei Ren (Đại học California, Riverside), những dự án như của Highlander là bước đi quan trọng để kiểm chứng tính khả thi trước khi triển khai rộng rãi. Nếu thành công, đây sẽ là hướng đi mới giúp các trung tâm dữ liệu – vốn tiêu tốn hàng tỷ kWh điện mỗi năm – trở nên xanh hơn và bền vững hơn.