TP.HCM xin cơ chế đặc thù cho tuyến đường sắt tỷ đô kết nối hai sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành

Hướng đi chiến lược trong phát triển hạ tầng liên vùng

UBND TP.HCM vừa có công văn gửi Bộ Xây dựng đề xuất bổ sung tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành vào danh mục các dự án được áp dụng cơ chế đặc thù theo Nghị quyết 188/2025/QH15. Tuyến đường này có ý nghĩa chiến lược trong việc kết nối Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất với Cảng hàng không quốc tế Long Thành – hai đầu mối giao thông quan trọng của khu vực phía Nam.

Theo công văn số 2731/UBND-DA, TP.HCM đề nghị Bộ Xây dựng chủ trì phối hợp với Bộ Tài chính và các đơn vị liên quan để trình Chính phủ xem xét, quyết định việc điều chỉnh quy hoạch, cho phép bổ sung tuyến đường sắt trên vào hệ thống mạng lưới đường sắt quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

TP.HCM cũng đề xuất Chính phủ xem xét giao thành phố làm cơ quan chủ quản của dự án này, trên cơ sở thống nhất với UBND tỉnh Đồng Nai – địa phương cùng tham gia dự án. Trong trường hợp được chấp thuận, UBND TP.HCM sẽ tiếp nhận toàn bộ hồ sơ nghiên cứu hiện tại do Bộ Xây dựng thực hiện và tiếp tục triển khai các bước chuẩn bị đầu tư.

Quy mô, thiết kế và định hướng vận hành

Tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành được thiết kế theo tiêu chuẩn đường sắt đô thị với chiều dài khoảng 42km, khổ đường 1.435 mm, tốc độ thiết kế tối đa đạt 120 km/h. Dự án dự kiến có 20 nhà ga, phục vụ nhu cầu vận chuyển hành khách từ TP.HCM và tỉnh Đồng Nai đến sân bay Long Thành.

Tổng mức đầu tư dự kiến của dự án vào khoảng 3,5 tỷ USD. Theo kế hoạch hiện nay, nếu được triển khai trong khuôn khổ cơ chế đặc thù, công tác chuẩn bị đầu tư có thể hoàn thành trong vòng một năm. Bộ Xây dựng đang hoàn thiện Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi để trình Quốc hội xem xét vào tháng 10/2025.

Việc phát triển tuyến đường sắt kết nối trực tiếp giữa hai sân bay giúp tối ưu hoá hạ tầng giao thông đô thị, đồng thời khai thác hiệu quả các quỹ đất đô thị và vùng phụ cận. Đây cũng là bước đi quan trọng nhằm tăng tính chủ động cho các địa phương trong việc điều phối đầu tư, vận hành và khai thác công trình.

Tích hợp với quy hoạch đô thị và định hướng liên vùng

Cùng với tuyến Thủ Thiêm - Long Thành, Bộ Xây dựng và UBND TP.HCM cũng đang nghiên cứu phương án tích hợp vào quy hoạch chung thành phố đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060. Cụ thể, hai phương án tuyến đường sắt đô thị được đưa ra gồm:

• Tuyến số 6 kết nối Cảng hàng không Tân Sơn Nhất với nút giao Phú Hữu, sau đó dùng chung hạ tầng với tuyến Thủ Thiêm - Long Thành để đến sân bay Long Thành. Lộ trình đầu tư trước năm 2030.
• Tuyến số 2 kết nối từ sân bay Tân Sơn Nhất đến ga Thủ Thiêm, rồi tiếp tục sử dụng tuyến Thủ Thiêm - Long Thành để hoàn thiện hành trình đến sân bay Long Thành. Cũng được ưu tiên đầu tư trước năm 2030.

Các đề xuất này phù hợp với chủ trương phát triển hệ thống đường sắt đô thị hiện đại, bền vững của TP.HCM, đồng thời mở rộng liên kết vùng với tỉnh Đồng Nai và các khu vực phụ cận. Bên cạnh đó, việc tận dụng cơ sở hạ tầng hiện hữu giúp tối ưu nguồn vốn, giảm chi phí đầu tư mới.

Theo Bộ Xây dựng, việc giao UBND TP.HCM làm cơ quan chủ quản sẽ giúp thống nhất đầu mối triển khai, đồng thời nâng cao hiệu quả điều phối giữa các địa phương. Mô hình này cũng từng được đề cập trong công văn gửi Thủ tướng vào tháng 3/2025, nhằm đẩy nhanh tiến độ và đảm bảo tính đồng bộ trong triển khai.