Ra mắt UAV tầm thấp đầu tiên trên thế giới, có thể “vô hình” trước radar hải quân

UAV cảm tử bay lướt mặt biển

Ngay trước thềm triển lãm quốc phòng IDEF 2025 diễn ra tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ đã khiến giới chiến lược hải quân bất ngờ khi công bố đoạn video thử nghiệm của Talay – mẫu UAV cảm tử bay thấp đầu tiên trên thế giới, được phát triển bởi công ty SolidAERO và đối tác Yonca Shipyard. Đây là dòng máy bay không người lái tầm thấp chuyên biệt cho tác chiến ven biển và trên mặt biển, ứng dụng nguyên lý “hiệu ứng cánh mặt nước” (Wing-in-Ground effect – WIG) để lướt sát mặt nước biển, đạt độ cao bay thấp dưới 1m – một ngưỡng gần như vô hình trước radar hải quân thông thường.

Nguyên lý này giúp Talay tận dụng lớp đệm không khí giữa cánh và mặt biển, từ đó tăng lực nâng và giảm tiêu hao năng lượng. Nhờ đó, UAV có thể mang tải trọng lên đến 30kg, di chuyển với vận tốc 200km/h và duy trì hoạt động trong khoảng 3 giờ. Đáng chú ý, Talay không chỉ giới hạn trong các nhiệm vụ tấn công cảm tử, mà còn có thể làm nhiệm vụ trinh sát, tuần tra hoặc phá hoại cơ sở hạ tầng ven biển nhờ thiết kế linh hoạt và khả năng triển khai từ nhiều nền tảng khác nhau.

Thiết kế thân bằng vật liệu composite siêu nhẹ, cùng cấu trúc cánh gập gọn gàng cho phép UAV dễ dàng cất hạ cánh ở địa hình eo hẹp ven biển, đồng thời có thể tích hợp hệ thống liên lạc ngoài tầm nhìn (BLOS), nâng cao độ chính xác trong kiểm soát từ xa. Đây là lần đầu tiên một thiết bị bay không người lái được kết hợp giữa chiến thuật cảm tử và tính năng ẩn mình dưới tầm quét radar – điều từng chỉ xuất hiện trong lý thuyết.

Bước tiến mới trong chiến lược UAV cảm tử trên biển

So với các vũ khí UAV cảm tử thông thường sử dụng hành trình tầm thấp tiêu chuẩn, Talay mang tính đột phá khi hoạt động sát mặt nước ở độ cao cực thấp, gần như "ẩn mình" dưới chân trời radar. Với ưu thế tốc độ, độ tàng hình và khả năng cơ động cao, thiết bị này được nhận định là cơn ác mộng mới cho các hệ thống phòng thủ ven biển, đặc biệt là với các tàu chiến cỡ nhỏ đến trung bình hoặc các hạ tầng cảng, kho nhiên liệu.

Hiệu ứng cánh mặt nước không chỉ giúp UAV bay nhanh và hiệu quả hơn, mà còn gây khó khăn trong việc phát hiện sớm và đánh chặn. Việc khai thác nguyên lý này đưa Talay vượt xa các UAV truyền thống và cả những phương tiện nổi không người lái (USV), tạo nên lớp chiến thuật hoàn toàn mới trong chiến tranh hiện đại. Sự kết hợp giữa tốc độ cao, độ ẩn mình thấp và tính linh hoạt trong tấn công khiến Talay đặc biệt phù hợp với các cuộc đột kích quy mô nhỏ nhưng hiệu quả lớn, tương tự chiến thuật "bầy đàn" từng được áp dụng trong xung đột tại Trung Đông và Biển Đen.

Theo đánh giá của các chuyên gia quân sự quốc tế, Talay là minh chứng cho việc Thổ Nhĩ Kỳ đang dẫn đầu cuộc đua đổi mới chiến thuật UAV trên biển, nối tiếp thành công của các dòng UAV Bayraktar TB2 và Akıncı trước đó. Đồng thời, sản phẩm này còn mở ra hướng phát triển cho thế hệ UAV cảm tử thế hệ mới – nơi tính năng tàng hình tự nhiên (bay dưới radar) trở thành yếu tố cốt lõi, không cần phụ thuộc vào lớp sơn tàng hình hay hình dáng khí động học phức tạp.

Sự kiện ra mắt UAV Talay cũng phản ánh xu thế chuyển dịch nhanh chóng từ không chiến sang "hải chiến không người lái", trong đó Thổ Nhĩ Kỳ đang nỗ lực xây dựng vị thế cường quốc UAV trong cả môi trường đất liền lẫn hàng hải. Nếu được triển khai hàng loạt và tích hợp chiến thuật bầy đàn, Talay có thể trở thành nhân tố thay đổi cục diện trong các cuộc xung đột biển đảo tương lai.