Người lao động yên tâm khi bảo hiểm thất nghiệp được chi trả đầy đủ, dù doanh nghiệp trốn đóng

Từ ngày 1/1/2026, Luật Việc làm năm 2025 chính thức có hiệu lực, với hàng loạt thay đổi quan trọng liên quan đến bảo hiểm thất nghiệp (BHTN). Một trong những điểm đáng chú ý nhất là quy định rõ trách nhiệm của người sử dụng lao động: nếu không tham gia đầy đủ BHTN cho người lao động, doanh nghiệp sẽ phải tự chi trả toàn bộ quyền lợi mà người lao động đáng lẽ được hưởng từ Quỹ BHTN.

Theo khoản 7, Điều 33 của Luật Việc làm năm 2025, khi người lao động chấm dứt hợp đồng mà doanh nghiệp chưa hoàn tất nghĩa vụ đóng BHTN, người sử dụng lao động buộc phải chi trả thay cho các chế độ, bao gồm: trợ cấp thất nghiệp, hỗ trợ học nghề, tư vấn và giới thiệu việc làm, cũng như đóng bảo hiểm y tế trong thời gian người lao động hưởng trợ cấp.

So với quy định tại Luật Việc làm năm 2013 – vốn chỉ yêu cầu doanh nghiệp hoàn thành đóng BHTN trong vòng 30 ngày kể từ khi ký hợp đồng lao động – thì quy định mới này mang tính ràng buộc cao hơn, đặc biệt trong các trường hợp chấm dứt hợp đồng. Các chế tài cụ thể được bổ sung để xử lý hành vi chậm đóng, trốn đóng, giúp nâng cao ý thức tuân thủ và bảo đảm quyền lợi an sinh cho người lao động.

Về cách tính mức đóng, Điều 36 của Luật Việc làm 2025 quy định tiền lương làm căn cứ tham gia BHTN phụ thuộc vào chế độ lương của từng nhóm đối tượng. Với người lao động hưởng lương theo khung của Nhà nước, mức đóng sẽ dựa trên lương chức danh/ngạch/bậc và các khoản phụ cấp đặc thù. Trong khi đó, với lao động hưởng lương theo thỏa thuận, mức lương tính đóng BHTN là tổng các khoản lương, phụ cấp và bổ sung được trả ổn định, thường xuyên trong kỳ lương.

Đáng chú ý, nếu người lao động tạm ngừng việc nhưng vẫn được trả lương bằng hoặc cao hơn mức lương tối thiểu vùng, thì việc đóng BHTN vẫn được thực hiện trên mức lương thực tế trong thời gian đó. Ngoài ra, mức trần đóng BHTN sẽ không vượt quá 20 lần mức lương tối thiểu vùng tại thời điểm đóng, theo công bố của Chính phủ.

Luật cũng làm rõ một số trường hợp tạm dừng nghĩa vụ đóng, như khi người lao động bị tạm giam hoặc tạm đình chỉ công việc. Trong thời gian này, cả người lao động và người sử dụng lao động được tạm ngưng đóng BHTN. Tuy nhiên, nếu sau đó người lao động được truy lĩnh đủ tiền lương, thì hai bên phải thực hiện truy đóng phần BHTN tương ứng với khoảng thời gian đã tạm ngừng – cùng lúc với việc truy đóng BHXH bắt buộc theo quy định.

Quy trình truy thu, truy đóng BHTN cũng sẽ được thực hiện đồng bộ với bảo hiểm xã hội, nhằm tránh bỏ sót nghĩa vụ tài chính của cả doanh nghiệp lẫn người lao động.

Một thay đổi đáng lưu ý khác là cách tính thời gian tham gia BHTN. Từ thời điểm luật mới có hiệu lực, thời gian đóng BHTN của người lao động sẽ được tính cộng dồn kể từ lần đầu tham gia cho đến khi chấm dứt hợp đồng mà chưa từng nhận trợ cấp thất nghiệp. Nếu đã từng nhận trợ cấp, thời gian tham gia sẽ được tính lại từ đầu, trừ khi thuộc diện được bảo lưu theo quy định pháp luật.

Đặc biệt, thời gian đã đóng BHTN không được sử dụng để tính trợ cấp thôi việc hoặc mất việc theo Bộ luật Lao động hay Luật Viên chức. Chính phủ sẽ ban hành hướng dẫn chi tiết để xử lý các trường hợp chưa hưởng trợ cấp nhưng đã có thời gian tham gia, đảm bảo minh bạch và thống nhất trong thực hiện.

Khánh Linh