Những điều người lao động cần biết về chế độ nghỉ ốm đau

Thông tư 12/2025/TT-BNV hướng dẫn chi tiết một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) về bảo hiểm xã hội bắt buộc, trong đó có quy định cụ thể về chế độ ốm đau dành cho người lao động. Dưới đây là những nội dung quan trọng mà người lao động cần nắm rõ:

1. Trường hợp được hưởng chế độ ốm đau

Người lao động sẽ được hưởng chế độ ốm đau trong các trường hợp sau:

• Bị ốm đau, tai nạn không phải là tai nạn lao động và có xác nhận của cơ sở khám chữa bệnh.
• Phải nghỉ việc để chăm sóc con dưới 7 tuổi bị ốm.
• Các trường hợp đặc biệt liên quan đến chế độ thai sản, như:
  • Lao động nữ đi làm sớm trước khi hết thời gian nghỉ sinh con.
  • Cha hoặc người nuôi dưỡng không nghỉ việc trong thời gian vợ sinh con hoặc nhờ mang thai hộ.
• Người lao động đang tạm dừng đóng BHXH vào quỹ hưu trí và tử tuất nhưng thuộc các trường hợp được hưởng chế độ ốm đau theo quy định.

2. Thời gian hưởng chế độ ốm đau

• Không phụ thuộc vào thời điểm bắt đầu tham gia BHXH.
• Tối đa mỗi năm: Thời gian tối đa được hưởng chế độ ốm đau được quy định tại Điều 43 của Luật BHXH, tùy theo ngành nghề, điều kiện lao động và tình trạng bệnh.
• Trường hợp bệnh dài ngày: Nếu người lao động mắc bệnh trong danh mục cần chữa trị dài ngày trước ngày 01/7/2025, thì thời gian nghỉ trước mốc này không tính vào giới hạn của năm 2025.
• Không tính thời gian trùng: Thời gian nghỉ ốm trùng với các kỳ nghỉ lễ, nghỉ thai sản, nghỉ dưỡng sức hoặc thời gian vẫn được hưởng nguyên lương theo quy định khác sẽ không được tính để hưởng chế độ ốm đau.
• Chuyển tiếp giữa hai năm: Nếu thời gian nghỉ kéo dài từ cuối năm trước sang đầu năm sau, thì phần thời gian nghỉ thuộc năm nào sẽ được tính cho năm đó.

3. Cách tính trợ cấp ốm đau

Có hai trường hợp tính mức hưởng:

a. Theo số ngày nghỉ việc (Điều 43 & 44):

• Mức hưởng được tính dựa trên tiền lương làm căn cứ đóng BHXH và số ngày nghỉ thực tế (không tính ngày nghỉ lễ, nghỉ cuối tuần hoặc thời gian đã hưởng lương/thai sản khác).
• Công thức cụ thể do cơ quan BHXH áp dụng.

b. Theo tỷ lệ phần trăm (Khoản 2 Điều 43):
Tỷ lệ hưởng chế độ tùy theo thời gian đã tham gia BHXH:

• 65% nếu đóng BHXH từ đủ 30 năm trở lên.
• 55% nếu đóng từ đủ 15 năm đến dưới 30 năm.
• 50% nếu đóng dưới 15 năm.

Ngày làm việc để làm căn cứ tính chế độ ốm đau được xác định là thời gian làm việc bình thường theo hợp đồng lao động và nội quy của người sử dụng lao động. Riêng với một số đối tượng đặc biệt theo quy định của Nghị định 158/2025/NĐ-CP, ngày làm việc được tính theo thời gian người lao động đã đăng ký với cơ quan bảo hiểm xã hội khi tham gia, nhưng tối đa không quá 8 giờ mỗi ngày.

Nắm rõ những quy định về chế độ ốm đau là điều cần thiết để người lao động đảm bảo quyền lợi hợp pháp, tránh những thiếu sót khi làm thủ tục hưởng trợ cấp. Trong trường hợp phát sinh các tình huống đặc biệt hoặc chưa rõ cách áp dụng, người lao động nên liên hệ cơ quan bảo hiểm xã hội nơi mình cư trú hoặc làm việc để được hướng dẫn cụ thể.