Những 'ngôi sao' đầu tư công (Bài 4): Xây dựng số 1 – Tay thầu cự phách, cổ phiếu vẫn chờ cất cánh

Tổng Công ty Xây dựng số 1 – CTCP (CC1) là một trong những nhà thầu gạo cội của ngành hạ tầng Việt Nam. Với hơn 45 năm kinh nghiệm, doanh nghiệp này đã hiện diện ở hàng loạt công trình trọng điểm trên cả nước – từ nhà máy điện, nhà ga, bệnh viện, đến những dự án giao thông quốc gia. Trong làn sóng đầu tư công đang dâng cao, CC1 nổi bật với tần suất trúng thầu đáng nể, đặc biệt trong hệ sinh thái các dự án sân bay. Nhưng trái ngược với những hợp đồng hàng chục nghìn tỷ, cổ phiếu CC1 vẫn chưa thực sự hấp dẫn nhà đầu tư trên sàn UPCoM.

Đấu thầu hiệu quả, đối tác “ruột” của ACV

Dữ liệu từ Kinh tế Chứng khoán Việt Nam cho thấy, trong nửa đầu năm 2025, Xây dựng số 1 đã trúng 2 trong 3 gói thầu tham gia – đạt tỷ lệ 66,67%. Đến nay, doanh nghiệp đã trúng ít nhất 58 gói thầu trên cả nước, nhiều trong số đó có quy mô hàng nghìn tỷ đồng. Thời gian gần đây, CC1 đặt dấu ấn đậm nét tại các dự án do Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) làm chủ đầu tư.

Mở đầu là gói 4.8 tại sân bay Long Thành năm 2024 – một hợp đồng hơn 11.000 tỷ đồng, CC1 là đơn vị thi công chính. Sang năm 2025, Xây dựng số 1 tiếp tục góp mặt trong Liên danh Vertu trúng gói 5.10 – thi công và lắp đặt nhà ga hành khách Long Thành với giá trị lên tới 35.828 tỷ đồng, lớn nhất toàn bộ dự án. Gần đây nhất, doanh nghiệp này còn được công bố trúng gói 11.5 trị giá 3.144 tỷ đồng cũng thuộc sân bay này.

Không chỉ Long Thành, quý III/2023, CC1 là thành viên liên danh trúng gói 12 xây dựng Nhà ga T3 sân bay Tân Sơn Nhất, giá trúng thầu hơn 9.034 tỷ đồng. Có thể nói, trong bản đồ thầu xây dựng hạ tầng hàng không, Xây dựng số 1 đang là cái tên khó thay thế.

Mặc dù hiện diện liên tục ở các dự án đầu tư công đình đám, nhưng cổ phiếu CC1 (giao dịch trên UPCoM) vẫn khá trầm lắng. Tính đến đầu tháng 6/2025, mã CC1 đạt đỉnh 52 tuần ở mức 23.800 đồng/cổ phiếu – mức tăng khoảng 30% trong một tháng, nhờ kỳ vọng từ các gói thầu mới. Tuy nhiên, khối lượng giao dịch trung bình vẫn ở mức thấp, vốn hóa doanh nghiệp cũng không nổi bật so với các đối thủ như Vinaconex, Đèo Cả hay Cienco4.

Theo giới phân tích, nguyên nhân chủ yếu đến từ mô hình thuần xây lắp của CC1 – ngành nghề vốn có biên lợi nhuận thấp, đòi hỏi dòng vốn lớn, nhưng hiệu quả tài chính chưa tương xứng. Đồng thời, doanh nghiệp vẫn thiếu cú hích chiến lược để tạo niềm tin dài hạn cho giới đầu tư.

Trong ba năm trở lại đây, CC1 đã có dấu hiệu dịch chuyển khỏi vai trò nhà thầu thuần túy. Công ty từng bước đầu tư vào các khu công nghiệp, dự án nhà ở xã hội và tham gia các dự án hạ tầng theo hình thức PPP. Các khoản đầu tư vào công ty liên doanh – liên kết cũng tăng mạnh. Đến cuối quý I/2025, Xây dựng số 1 sở hữu gần 42 triệu cổ phiếu tại 8 đơn vị liên kết, giá trị ghi nhận hơn 1.314 tỷ đồng – tăng hơn 600 tỷ so với đầu năm.

Dù đóng góp doanh thu từ mảng đầu tư này còn nhỏ, nhưng đây có thể là bước đệm cho một chiến lược dài hơi của Xây dựng số 1, nếu được triển khai bài bản và gắn liền với các nguồn lực tài chính ổn định.

Lãi mòng, dòng tiền kinh doanh tiếp tục âm

Về kết quả kinh doanh, trong quý I/2025, CC1 đạt doanh thu thuần 1.488 tỷ đồng, tăng 6,6% so với cùng kỳ. Lợi nhuận gộp đạt 99,2 tỷ đồng, biên lợi nhuận 6,7%. Tuy nhiên, sau khi trừ các chi phí tài chính và quản lý, lợi nhuận sau thuế chỉ còn 9,28 tỷ đồng – tăng chưa tới 5%.

Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh vẫn âm 405 tỷ đồng do giá trị phải thu và hàng tồn kho tăng cao. Dòng tiền đầu tư âm gần 179 tỷ đồng, chủ yếu do góp vốn vào đơn vị khác và mua sắm tài sản. Dù vậy, dòng tiền từ hoạt động tài chính dương 40 tỷ đồng đã giúp bù đắp và duy trì lượng tiền mặt ở mức hơn 2.000 tỷ đồng.

Rõ ràng, bài toán hiện tại của Xây dựng số 1 không còn nằm ở thi công hay trúng thầu, mà ở việc chuyển hoá được thành tích đó thành hiệu quả tài chính bền vững.

Tính đến 31/3/2025, tổng tài sản của CC1 đạt 16.534 tỷ đồng. Trong đó, tài sản ngắn hạn chiếm 59%, tương đương 9.751 tỷ đồng – phản ánh đặc điểm của doanh nghiệp thi công cần nhiều vốn lưu động. Tiền mặt và tiền gửi đạt hơn 2.000 tỷ đồng, cho thấy thanh khoản vẫn dồi dào.

Tổng nợ tài chính ở mức 6.047 tỷ đồng, gần như không thay đổi so với đầu năm. Trong đó, khoản vay từ các ngân hàng như BIDV, VDB, TPBank vẫn chiếm tỷ trọng lớn. Chi phí lãi vay trong quý I/2025 chiếm tới 56,2 tỷ đồng trong tổng chi phí tài chính 59,6 tỷ đồng – đây là áp lực lớn khiến biên lợi nhuận của CC1 bị thu hẹp.

Vốn chủ sở hữu đạt 4.573 tỷ đồng, trong đó lợi nhuận sau thuế chưa phân phối là 486 tỷ đồng. Tỷ lệ nợ/vốn chủ vẫn ở mức cao, nhưng nhờ dòng tiền tài chính dương và khoản tiền gửi lớn, doanh nghiệp vẫn giữ được độ an toàn nhất định.

Góc nhìn nhà đầu tư

Diễn biến cổ phiếu CC1 trên UPCoM phần nào phản ánh tâm lý thận trọng của nhà đầu tư. Dù có nền tảng thi công tốt và liên tục trúng thầu lớn, nhưng doanh nghiệp vẫn thiếu động lực tăng trưởng mạnh do hiệu quả tài chính còn thấp. EPS 4 quý gần nhất chỉ đạt 670 đồng, P/E hiện tại khoảng 33 lần – khá cao so với trung bình ngành.

CC1 đã đặt mục tiêu lợi nhuận trước thuế năm 2025 là 371 tỷ đồng và có kế hoạch chuyển niêm yết lên HOSE trong năm 2026. Đây có thể là những bước đi chiến lược nhằm cải thiện hình ảnh và tăng sức hút cổ phiếu.

Nhình chung, CC1 là một 'ngôi sao thầu' đúng nghĩa trong làn sóng đầu tư công, trong đó có những dự án hàng không trọng điểm do ACV làm chủ đầu tư. Nhưng để trở thành ngôi sao tài chính trên sàn chứng khoán, doanh nghiệp cần nhiều hơn là bảng thành tích trúng thầu. Cú bứt phá – nếu có – sẽ phải đến từ cấu trúc tài chính tối ưu hơn, định hướng đầu tư rõ ràng và khả năng kể một câu chuyện tăng trưởng đủ hấp dẫn với thị trường.

Mời độc giả đón đọc kỳ tiếp theo loạt bài: Những 'ngôi sao' đầu tư công (Bài 5): Lấy nền móng làm trụ cột, lợi nhuận FECON chưa “thoát đáy”.