Nhiều lao động không ký hợp đồng chính thức sắp phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc

Mở rộng đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội bắt buộc

Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, đánh dấu bước tiến quan trọng trong cải cách an sinh xã hội, với một trong những điểm nổi bật là mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Theo Điều 2 của luật mới, không chỉ người lao động làm việc theo hợp đồng xác định hoặc không xác định thời hạn như trước đây, mà một loạt nhóm lao động khác cũng sẽ được đưa vào diện tham gia bắt buộc. Cụ thể:

• Người lao động làm việc không trọn thời gian, nếu có tiền lương bằng hoặc cao hơn mức tối thiểu làm căn cứ đóng bảo hiểm;
• Người làm việc theo hợp đồng không mang tên “hợp đồng lao động” nhưng có bản chất là lao động có trả công, chịu sự quản lý;
• Người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố;
• Chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh;
• Người quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã không hưởng lương, như thành viên HĐQT, giám đốc, kiểm soát viên;
• Lực lượng dân quân thường trực.

Đặc biệt, người hoạt động không chuyên trách cấp xã – vốn trước đây chỉ được tham gia BHXH bắt buộc với hai chế độ hưu trí và tử tuất – từ ngày 1/7/2025 sẽ được mở rộng quyền lợi, bao gồm cả chế độ ốm đau, thai sản và tai nạn lao động.

Tuy nhiên, theo Công văn 03/CV-BCĐ ngày 15/4/2025 của Ban chỉ đạo sắp xếp đơn vị hành chính, dự kiến chính sách sử dụng người không chuyên trách cấp xã hiện nay sẽ kết thúc từ 1/8/2025. Những người đủ điều kiện có thể được bố trí lại làm việc tại thôn, tổ dân phố, hoặc được giải quyết chế độ nếu không còn công tác.

Mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc từ ngày 1/7/2025

Theo quy định tại Điều 32 đến 34 Luật BHXH 2024, tỷ lệ đóng bảo hiểm bắt buộc của người lao động và người sử dụng lao động như sau:

• Người lao động đóng tổng cộng 10,5% tiền lương gồm: 8% vào quỹ hưu trí – tử tuất; 1,5% bảo hiểm y tế; 1% bảo hiểm thất nghiệp.
• Người sử dụng lao động đóng tổng cộng 21,5% gồm: 14% vào quỹ hưu trí; 3% vào quỹ ốm đau – thai sản; 0,5% vào quỹ tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp; 3% bảo hiểm y tế; và 1% bảo hiểm thất nghiệp.

Mức đóng trên được tính trên tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc, không thay đổi so với quy định hiện hành tại Luật BHXH 2014.

Việc mở rộng diện tham gia BHXH bắt buộc là bước đi quan trọng nhằm tăng cường bảo vệ quyền lợi người lao động trong nền kinh tế hiện đại, đồng thời thúc đẩy tiến trình bao phủ an sinh xã hội toàn dân như định hướng đã đề ra.