Nhiều dấu hiệu vi phạm hình sự tại Dự án mở rộng Nhà máy phân đạm Hà Bắc

Cập nhật: 11:00 | 24/06/2020 Theo dõi KTCK trên

KTCKVN - Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công an điều tra, xác minh, xử lý những vi phạm có dấu hiệu hình sự tại Dự án đầu tư cải tạo, mở rộng Nhà máy phân đạm Hà Bắc của Công ty CP phân đạm và hóa chất Hà Bắc.

nhieu dau hieu vi pham hinh su tai du an mo rong nha may phan dam ha bac

Vụ "mất" tiền tỷ tại VPBank có dấu hiệu hình sự

Có dấu hiệu vi phạm hình sự trong đấu thầu

Được biết, Công ty CP Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc tiền thân là Nhà máy Sản xuất phân đạm được xây dựng từ năm 1960 tại tỉnh Bắc Giang. Ngày 10/10/1988, nhà máy đổi tên thành Xí nghiệp Liên hợp Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc. Ngày 13/2/1993, đổi tên thành Công ty Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc. Ngày 20/10/2006, Bộ Công nghiệp có Quyết định số 38/2006/QĐ-BCN thành lập Công ty TNHH MTV Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc. Đến ngày 1/1/2016, công ty hoạt động theo mô hình cổ phần, với tên Công ty CP Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc.

Thanh tra Chính phủ vừa thông báo kết luận thanh tra Công ty cổ phần Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc (Công ty đạm Hà Bắc), đồng thời đã chỉ ra nhiều vi phạm có dấu hiệu hình sự tại Dự án đầu tư cải tạo, mở rộng Nhà máy phân đạm Hà Bắc.

Theo đó, Công ty Đạm Hà Bắc đã có vi phạm khi bổ sung liên danh nhà thầu WEC-CECO trái quy định (WEC-CECO thiếu các hồ sơ, tài liệu quan trọng làm căn cứ xác định tổng mức đầu tư của dự án...) nhưng Công ty Đạm Hà Bắc vẫn nghiệm thu và thanh toán cho nhà thầu đủ số tiền theo hợp đồng đã ký. Điều này dẫn đến công ty không chọn được nhà thầu EPC và làm phát sinh chi phí 3,571 tỷ đồng; phải điều chỉnh dự án, đấu thầu lại làm tăng chi phí đầu tư. Cùng với một số nguyên nhân khác, việc giá than tăng cao, chênh lệch tỷ giá tăng làm cho dự án thua lỗ.

Thanh tra Chính phủ khẳng định, những vi phạm trên có dấu hiệu hình sự trong đấu thầu (theo quy định tại Điều 222 - Bộ luật Hình sự năm 2015).

Bên cạnh đó, khi thẩm định, phê duyệt dự án năm 2008 (lần 1), Tổng Công ty Hóa chất Việt Nam chỉ thẩm định tổng mức đầu tư dự án, không thẩm định các nội dung khác của dự án là vi phạm quy định tại Nghị định số 112/2006/NĐ-CP. Mặc dù tổng mức đầu tư của dự án thiếu các hồ sơ, tài liệu quan trọng để xác định nhưng vẫn được Tổng Công ty Hóa chất thẩm định phê duyệt (trên 392 triệu USD) là thiếu căn cứ, cơ sở; quyết định phê duyệt dự án đầu tư khi chưa có báo cáo đánh giá tác động môi trường là không đúng quy định pháp luật về môi trường.

nhieu dau hieu vi pham hinh su tai du an mo rong nha may phan dam ha bac
Có dấu hiệu hình sự tại Dự án đầu tư cải tạo, mở rộng Nhà máy phân đạm Hà Bắc

Một sai phạm khác được chỉ ra là năm 2009, dự án lại được điều chỉnh tổng mức đầu tư. Công ty Đạm Hà Bắc dù không đủ điều kiện, năng lực nhưng vẫn tự lập dự án điều chỉnh và được Tổng Công ty Hóa chất thẩm định, phê duyệt. Việc điều chỉnh tổng mức đầu tư ở thời điểm này tuy không thay đổi về quy mô, công suất, những nội dung về chi phí thiết bị không được làm rõ nhưng vẫn được Tổng Công ty Hoá chất thẩm định, phê duyệt điều chỉnh lên mức gần 569 triệu USD, tăng trên 176 triệu USD (tăng 44,9%). Thanh tra Chính phủ kết luận việc điều chỉnh này là thiếu căn cứ, cơ sở, không đúng quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng.

Kiến nghị Bộ Công an điều tra, xác minh

Đáng nói, kết luận thanh tra cũng chỉ ra rằng, năm 2008, khi thẩm định tổng đầu tư dự án ở mức 392,375 triệu USD, tổ thẩm định đã nêu: “Dự án sẽ gặp khó khăn khi vốn đầu tư tăng 20% hoặc giá urê giảm 8%”. Tuy vậy, năm 2009, dự án này lại được điều chỉnh tăng 44,9%, ở mức 568,646 triệu USD. Thanh tra Chính phủ kết luận: “Tổng mức đầu tư dự án tăng làm tăng chi phí đầu tư, tăng chi phí lãi vay, tăng chi phí sản xuất kinh doanh là một trong nguyên nhân chính dẫn đến dự án thua lỗ”. Những vi phạm trên có dấu hiệu hình sự về thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng theo Điều 360 - Bộ luật Hình sự năm 2015.

Đặc biệt, dự án này khởi công khi chưa có giấy phép xây dựng; chậm tiến độ do phải điều chỉnh dự án, đấu thầu, lựa chọn EPC, giải phóng mặt bằng chậm. Đáng chú ý, Bộ Xây dựng lúc đó đã có ý kiến về điều kiện thực tế của vị trí xây dựng dự án, nhưng Công ty Đạm Hà Bắc đã không khảo sát kỹ khi lập báo cáo đầu tư… Đến thời điểm thanh tra, các nội dung tranh chấp của hợp đồng EPC chưa được các bên giải quyết; chi phí đầu tư của dự án chưa được quyết toán…

Mặt khác, quá trình triển khai thực hiện Dự án đầu tư cải tạo, mở rộng Nhà máy Phân đạm Hà Bắc đã có vi phạm quy định pháp luật trong tổ chức đấu thầu chọn nhà thầu tư vấn lập dự án, trong thẩm định, quyết định phê duyệt dự án, điều chỉnh dự án, tăng tổng mức đầu tư dự án. Những vi phạm này có dấu hiệu hình sự, gây hậu quả nghiêm trọng, cần phải được xác minh, điều tra làm rõ, xử lý theo quy định của pháp luật.

Từ những sai phạm nêu trên, Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công an điều tra, xác minh, xử lý những vi phạm có dấu hiệu hình sự tại dự án đầu tư cải tạo, mở rộng Nhà máy phân đạm Hà Bắc. Những vi phạm bao gồm: Vi phạm trong tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà thầu tư vấn lập dự án; thiếu trách nhiệm trong việc lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh dự án.

Ngày 7/5/2020, Văn phòng Chính phủ có văn bản thông báo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình, trong đó, đồng ý với kiến nghị của Thanh tra Chính phủ tại kết luận thanh tra Công ty CP Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc; Thanh tra Chính phủ chuyển hồ sơ liên quan đến những vi phạm có dấu hiệu hình sự tại dự án đầu tư, cải tạo, mở rộng Nhà máy phân đạm Hà Bắc đến Bộ Công an để điều tra, xác minh, xử lý theo quy định của pháp luật…

Khổng Vũ

Tin liên quan