Ngôi chùa 1000 năm tọa lạc trên đỉnh núi giữa miền Bắc: Nơi cất giữ bảo vật quốc gia và “chín mắt rồng” canh giữ

Cổ kính giữa rừng thiêng, ngôi chùa nghìn năm tuổi

Từ xa nhìn lại, chùa Long Đọi Sơn hiện lên như một ẩn sĩ trầm mặc giữa mênh mông xanh mát của núi đồi xã Tiên Sơn (thị xã Duy Tiên, Hà Nam). Được xây dựng từ thời Lý, gắn liền với tên tuổi của vua Lý Thánh Tông, Vương Phi Ỷ Lan và sau này là vua Lý Nhân Tông, chùa Long Đọi Sơn không chỉ là di tích quốc gia đặc biệt mà còn là kho sử sống động ghi lại một thời kỳ hưng thịnh của Phật giáo Việt Nam.

Vị trí địa linh của ngôi chùa khiến nơi đây mang nét linh thiêng hiếm thấy. Lưng chùa tựa núi Điệp, ba dòng sông ôm quanh chân núi, tạo thế "rồng cuộn – hổ phục". Đặc biệt, quanh núi có 9 giếng nước tự nhiên, dân gian gọi là “chín mắt rồng”, càng làm tăng thêm yếu tố huyền bí.

Muốn chạm tới chùa, du khách phải vượt gần 400 bậc đá xẻ men theo triền núi. Con đường như dẫn dắt người hành hương tách khỏi thế tục, tiến vào không gian thanh tịnh của cõi Phật. Dưới những tán cây cổ thụ, giữa khung cảnh sơn thủy hữu tình, Long Đọi Sơn trở thành điểm tựa tâm linh và thiền định cho bao thế hệ.

Dấu ấn Phật giáo thời Lý: Sùng Thiện Diên Linh và những bảo vật quý

Điểm nhấn không thể bỏ qua khi đến Long Đọi Sơn chính là bia Sùng Thiện Diên Linh – một trong những bảo vật quốc gia tiêu biểu của thời Lý. Tấm bia bằng đá xanh cao lớn, khắc chữ hai mặt, ca ngợi vua Lý Nhân Tông, Thái úy Lý Thường Kiệt và tinh thần kiến thiết, bảo quốc an dân. Đây cũng là bản ghi giá trị phản ánh triết lý Phật giáo duyên khởi và thực trạng đạo Phật thời Lý – một giai đoạn đỉnh cao cả về kiến trúc, văn hóa và tâm linh.

Ngay cạnh bia đá là tòa Tam Bảo uy nghi với 7 gian bái đường và 3 gian Thượng điện, nơi thờ Phật Di Lặc và các vị Hộ pháp. Hai bên hành lang dẫn ra sau là khu thờ Thập Bát La Hán với 18 gian riêng biệt, mỗi gian là một bức tượng, một câu chuyện, một triết lý sống được truyền lại từ nghìn xưa.

Không chỉ có kiến trúc cổ kính, chùa còn lưu giữ nhiều di vật giá trị: tượng Di Lặc bằng đồng, sáu pho tượng Kim Cương, tượng người đầu chim Kinari – biểu tượng vừa tôn giáo vừa nghệ thuật độc đáo; cùng hàng loạt mảng chạm, gạch hoa văn thời Lý, góp phần phục dựng không gian tâm linh đậm màu lịch sử và mỹ thuật cổ Việt Nam.

Điểm hẹn tâm linh – Hành trình trở về an tịnh

Với vẻ đẹp trầm mặc, rêu phong và không gian mát lành của đỉnh núi, chùa Long Đọi Sơn không chỉ là nơi hành hương của Phật tử mà còn là điểm đến vãn cảnh, thiền tịnh của người trẻ yêu vẻ đẹp cổ truyền. Nơi đây thường xuyên đón bước chân du khách, không chỉ trong mùa lễ hội mà cả những ngày thường, bởi ai cũng mong được tĩnh tâm, gửi gắm những nguyện cầu nơi cửa Phật.

Hằng năm, vào ngày 21 tháng 3 âm lịch, lễ hội chùa Long Đọi Sơn được tổ chức long trọng, thu hút đông đảo Phật tử và khách hành hương bốn phương. Trong tiếng chuông ngân giữa núi rừng và mùi hương trầm nhẹ, những ước nguyện đầu năm như được nâng đỡ bởi linh khí ngàn năm nơi cửa thiêng trấn Sơn Nam.

Chùa Long Đọi Sơn không chỉ là di tích cổ tự – mà là một biểu tượng văn hóa sống động, nơi chứa đựng tinh thần, tín ngưỡng, bản sắc và cả lịch sử dân tộc Việt trong suốt gần một thiên niên kỷ. Giữa nhịp sống hiện đại, nơi đây vẫn giữ nguyên không gian trầm lắng – như một mái hiên tâm linh để người ta tìm về, lắng lòng và cảm nhận bình yên.